ترکیه برای زلزله مهیب در استانبول آماده می‌شود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بحث درباره خطرات وقوع زلزله در استانبول بالا گرفته و تقریباً همه دانشمندان و متخصصین زمین شناسی و زلزله شناسی، به طور مداوم درباره میزان تلفات هشدار می دهند و از دولت و مردم می خواهند برای زلزله بزرگ آماده باشند.

اغراق آمیز نیست اگر ترکیه را سرزمین زلزله های بزرگ بنامیم. این کشور، به درازای چندین قرن، زلزله هایی را پشت سر گذاشته که برخی از آنها از حیث میزان تلفات جانی و خسارات ملی، در کل جهان کم نظیر بوده اند. اخیراً زلزله ای با مرکزیت قهرمان مرعش، علاوه بر این استان بر 9 استان دیگر نیز اثر گذاشت و جان بیش از 50 هزار شهروند را گرفت. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تازگی اعلام کرده که خسارات مالی این زلزله 105 میلیارد دلار بوده و در بحبوحه بحران اقتصادی، وضع مالی ترکیه را بدتر کرده است.

ترکیه در مرزهای شرقی و جنوبی اش در مجاورت ایران، عراق و سوریه، بر روی گسل های عظیمی قرار گرفته و علاوه بر این در غرب و در سمت استانبول و دریای مرمره نیز گسل های خطرناکی وجود دارند که نه تنها در دوران معاصر و عثمانی، بلکه در دوران بیزانس نیز همواره خطرساز بوده و قربانی گرفته است. حال با توجه به این که نزدیک به 15 میلیون نفر از جمعیت 85 میلیون نفری ترکیه در استانبول زندگی می کنند، آمادگی برای مقابله با پیامدهای زلزله و سونامی در مرمره، توجه کارشناسان را جلب کرده است.

کارشناسان منتظرند یک زلزله مهیب، پرجمعیت ترین کلانشهر ترکیه را به لرزه درآورد. به همین خاطر دولت در حال تدارک برنامه های ویژه برای آماده سازی شرایط مساعد به منظور امدادرسانی و کاهش تلفات است.

ترکیه دارای 3 خط اصلی گسل ‌های شناخته‌ شده است که عبارتند از:

1. گسل آناتولی شمالی.

2. خط گسل شرق آناتولی.

3. گسل منطقه اژه و مرمره.

از این 3 گسل، دو مورد اولی آن در شرق و جنوب در سمت ایران و سوریه و مورد سوم یعنی گسل اژه در غرب و در مجاورت استان ‌های ساحلی استانبول، کوجا علی و بورسا است.

از مجموع 81 استان ترکیه، تنها 14 استان در لیست استان های دارای ریسک پایین جای دارند و 67 استان باید به طور مداوم برای مقابله با پیامدهای زلزله آماده باشند.

39 فرماندار ویژه برای مقابله با زلزله

استان استانبول 39 شهرستان دارد و رئیس جمهور این کشور، 39 تن از کادرهای توانمند وزارت کشور و نهاد ریاست جمهوری را به عنوان فرمانداران این استان منصوب کرده و مهمترین ماموریت آنها این است که حوزه فرمانداری خود را در چارچوب یک پروژه ملی، برای مقابله باز زلزله مهیا کنند.

روزنامه ملیت از روزنامه های نزدیک به دولت و حزب حاکم، در یک گزارش اختصاصی اعلام کرده که برای مقابله با زلزله احتمالی استانبول، آماده سازی نیروها در این استان به سرعت ادامه دارد. علاوه بر این، یک سیستم رادیویی در تمامی مراکز مدیریت بلایا در 39 منطقه استانبول نصب و عملیاتی شده است.

راز مهمی به نام منطقه امن برای تجمع

در شهرهای زلزله خیز جهان، مناطق امن و مسطحی برای تجمع زلزله زدگان و تشکیل اردوگاه موقت در نظر گرفته شده که در صورت وقوع زلزله، مردم به سوی این مناطق حرکت کنند و طبیعتاً، نخستین و مهمترین ویژگی این مناطق، این است که به شعاع چند صد متری آنها ساخت و ساز وجود ندارد و در جایی واقع شده اند که می توان به سرعت در آنجا صدها چادر برپا کرد.

اما در استانبول، بسیاری از مناطقی که قبلاً به عنوان مرکز تجمع در نظر گرفته شده بودند، با مجوز مرکز خرید و پاساژ، به شرکت های بزرگ فروخته شدند! به همین خاطر شهرداری استانبول، حالا درس عبرت گرفته و شمار مناطق امن را به شدت بالا برده است. بر اساس آخرین گزارش، تعداد مناطق تجمع برای کلانشهر استانبول 2864 مورد بود اما حالا با خرید برخی اراضی و تخریب بناهای اضافی، تعداد این مناطق به 5578 افزایش یافته است.

در صورتی که در استانبول زلزله روی دهد و افراد، در این اماکن جمع شوند، به ازای هر یک نفر، مساحتی معادل 2.94 متر مربع برای اسکان موقت در نظر گرفته شده که مساحتی مطلوب و استاندارد است. همچنین، اعلام شده که زیرساخت های برق، آب و فاضلاب در 56 تا 88 درصد مناطق تجمعی، وجود دارد.

چالش مهم تعیین زمان زلزله

یکی از تهدیدات اصلی زلزله، این است که زمان وقوع آن قابل پیش بینی نیست. اما برخی از دانشمندان مشهور ترکیه، برای اطلاع نسبی از زمان وقوع زلزله بزرگ در استانبول، یک الگوی جدید ارائه کرده اند.

پروفسور ناجی گورو، زمین شناس و متخصص زلزله، درباره زلزله استانبول گفته است: «من فکر نمی کنم بحث پیش بینی و زمان بندی مهم باشد. افتادن در این بحث ها، به معنای دور شدن از هدف اصلی است. من می گویم، حتی اگر 50 سال دیگر روی دهد، باید از همین امروز آماده باشیم.»

او در مصاحبه با شبکه تلویزیونی 5 گفته است: «شاید تعجب کنید، اما با توجه به داده های علمی نشان داده ایم که با تحلیل زمانی 7 زمین لرزه در منطقه مرمره، ارائه یک الگوی پیش بینی کار دشواری نیست. ما به این اعداد رسیده ایم: سال 2029 میلادی و سال 2045 میلادی. صد البته این شرایط طبیعی است، اگر نه، ممکن است بر اساس یک اتفاق زمین شناسی عجیب، همین فردا هم ما شاهد زلزله باشیم. ولی حرف ما این است که وقوع زلزله در مرمره و استانبول، قطعی خواهد بود. ولی ما هنوز برای کاستن از تلفات زلزله آماده نیستیم».

این دانشمند ترکیه معتقد است که علاوه بر استانبول و مرمره، استان قیصری باید برای یک زلزله بزرگ مهیا باشد. چرا که گسل نزدیک به قیصری، مدتهاست بیدار نشده و قطعاً وقوع زلزله در این منطقه، تلفات و خسارات  بالایی به بار خواهد آورد.