چرا فیلیپین به آمریکا روی آورده است؟
شبکه خبری الجزیره در بحبوحه تنش‌ها بین چین و فیلیپین در دریای جنوبی چین، علل نزدیکی این کشور کوچک در جنوب شرقی آسیا را با آمریکا به عنوان دشمن اصلی پکن بررسی کرده است.
به گزارش مشرق، ۲ فوریه ۱۹۹۵ (۱۳ بهمن ۱۳۷۳) درست دو سال پس از اینکه آخرین سربازهای آمریکایی فیلیپین را ترک کردند، یک قایق گشتی نیروی دریایی مانیل یک سازه جدید با پرچم چین را بر روی صخره‌ای در ۲۴۰ کیلومتری جزیره «پالاوان» (غربی‌ترین جزیره فیلیپین) پیدا کرد.
امروز این صخره مرجانی به نام «میسچیف» یک پایگاه نظامی تمام عیار برای چین با یک باند هوایی ۳ هزار متری، سامانه‌های راداری و انبارهای سلاح است که این انبارها احتمالا دارای سامانه‌های موشکی سطح به هوا هستند.
این صخره که در هنگام جزر و مد تقریبا به زیر آب می‌رود و بخشی از «جزایر اسپراتلی» است، نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر از جزیره هاینان چین فاصله دارد. به گفته مقامات ایالات متحده، پکن اکنون سه جزیره در اسپراتلی را به طور کامل نظامی کرده و هفت پایگاه نظامی در این منطقه دارد.
در میان مقام‌های ارشد نظامی فیلیپین، این دیدگاه وجود دارد که اگر نیروهای آمریکایی در این کشور می‌ماندند، چین تسلط صخره مرجانی میسچیف را به دست نمی‌گرفت.
جی تاریلا سخنگوی گارد ساحلی فیلیپین گفت: اگر در سال ۱۹۹۲ (۷۱-۱۳۷۰) آمریکا کشور را ترک نکرده بود، فکر نمی‌کنم که ما صخره مرجانی میسچیف را از دست می‌دادیم. دولت فیلیپین در جریان زمانی که از چتر حمایتی آمریکا بهره می‌برد، به شدت بازدارندگی نظامی را تقویت کرد.
اکنون، سه دهه پس از پایان حضور نظامی گسترده ایالات متحده توسط فیلیپین که با تصرف مجمع الجزایر از اسپانیا در سال ۱۸۹۸ (۷۷-۱۲۷۶) آغاز شد، نیروهای آمریکایی دوباره در حال بازگشت به این کشور آسیایی هستند.
فردیناند مارکوس جونیور که سال گذشته ریاست جمهوری فیلیپین را بر عهده گرفت با تغییر سیاست سلف خود رودریگو دوترته، به سمت واشنگتن روی آورد و ردپای نظامی ایالات متحده را در این کشور بر اساس معاهده دفاعی متقابل دو کشور در سال ۱۹۵۱ (۳۰-۱۳۲۹) و پیمانی به نام «موافقت‌نامه همکاری دفاعی پیشرفته» (EDCA) گسترش داد.
او اکنون به پنتاگون اجازه داده است تا تجهیزاتی را مستقر کند و گردش نیروها در ۹ سایت در فیلیپین را به عهده داشته باشد. برخی از این سایت‌ها در پالاوان، در نزدیکی جزایر مورد مناقشه اسپراتلی قرار دارند، و برخی دیگر رو به شمال به سمت تایوان است.
مارکوس همچنین از جو بایدن رئیس جمهور آمریکا قول گرفته که نیروهای آمریکایی در صورت حمله به نیروهای مسلح فیلیپین در دریای جنوبی چین، از این کشور جنوب شرقی آسیا دفاع کنند هرچند واشنگتن به تازگی تمایلی به پایبندی به این مساله ندارد.
در حالی که تصمیمات مارکوس جونیور عمدتاً ناشی از مناقشه ارضی دریای جنوبی چین بوده است، وی همچنین نگرانی‌های خود را در مورد تأثیر حمله احتمالی چین به تایوان به اشتراک گذاشته و گفته است: تصور سناریویی که در آن فیلیپین به نحوی درگیر نشود، بسیار سخت است.
با این حال، پکن به گسترش پیمان EDCA پاسخ داده و گفته است که این اقدام «به منافع ملی فیلیپین آسیب جدی وارد می‌کند و صلح و ثبات منطقه‌ای را به خطر می‌اندازد».
تحلیلگران بر این باور هستند که فیلیپین نمونه بارز این است که چگونه اقدامات چین همسایگانش را به واشنگتن نزدیکتر کرده است. آمریکا در حال تقویت اتحادها در آسیا و اقیانوسیه برای بازدارندگی چین است. اینها شامل متحدانی مانند ژاپن است که به تهاجمات چین در نزدیکی جزایر مورد مناقشه «سنکاکو» یا «دیائویو» اعتراض کرده است و همچنین هند که در سال ۲۰۲۰ یک نبرد مرزی خونین با نیروهای چینی در دره گالوان در هیمالیا انجام داد.
دوترته در سال ۲۰۱۶ پس از اعلام «جدایی» از ایالات متحده و چرخش به سمت چین، تهدید کرد که توافقنامه نیروهای آمریکا و فیلیپین را که به عنوان مبنای قانونی همکاری نظامی دوجانبه واشنگتن در فیلیپین عمل می‌کند، خاتمه می دهد. او همچنین اشاره کرد که تمرینات نظامی مشترک را به حالت تعلیق در می‌آورد و دسترسی ایالات متحده به پایگاه های فیلیپین تحت پیمان EDCA را مسدود می‌کند.
در عوض، او به چین روی آورد و به دنبال تامین مالی پروژه های زیرساختی در سراسر کشور به عنوان بخشی از برنامه خود تحت عنوان «ساخت ساخت ساخت» بود. در آن سال، چین ۶ میلیارد دلار کمک رسمی توسعه، ۳ میلیارد دلار وام و ۲۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری برای فیلیپین را وعده داد. اما با نزدیک شدن به پایان دوره دوترته، تنها بخش کوچکی از این تامین مالی و سرمایه گذاری انجام گرفت.
انریکه مانالو، وزیر امور خارجه فیلیپین، به الجزیره گفت که اگرچه رویکرد دوترته به مانیل کمک کرد تا با چین وارد گفتگو شود، اما به حل و فصل اختلافات ارضی کمکی نکرد.
او در یک مصاحبه در ماه ژوئیه بیان کرد: این ما را از بسیاری جهات قادر ساخت تا مکانیسم‌هایی برای گفتگو ایجاد کنیم. حداقل فرصت بهتری برای تبادل نظر و بحث در مورد موضوعات مهم از جمله دریای جنوبی چین به ما داد. اما با توجه به آنچه گفته شد، مشکلات همچنان پابرجا هستند.
دیدگاه تان را بنویسید