برجام را باید فراموش کنیم؛ مگر معجزه‌ای رخ دهد

گروه سیاست نامه‌نیوز: هرچه قدر خبرهای مثبتی از گسترش ارتباط ایران با روسیه و چین به گوش می‌رسد، اخبار مذاکرات احیای برجام مبهم است و مشخص نیست که سرنوشت آن چه می‌شود.

سید جلال ساداتیان، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «احیای برجام نه در گرو تصمیم اروپایی‌هاست و نه هیچ و روسیه و فقط ایران و آمریکا باید بخواهند که مذاکرات به نتیجه برسد یا خیر. ایران در پی آن است که وزن خود را در گسترش ارتباطات با روسیه و چین افزایش دهند اما تا کنون نفعی از این مسیر نصیب کشورمان نشده است. ایران تصور می‌کند می‌تواند به این شکل با غربی‌ها رقابت کند و به همین دلیل اکنون گرایشش بیش از آنکه به احیای برجام باشد، به توسعه روابط با روسیه و چین است».

او ادامه داد: «اروپایی‌ها در موضوع برجام نقش ویژه‌ای ندارند مگر آنکه نقش میانجی میان ایران و آمریکا ایفا کنند. البته اروپایی‌ها تمایل دارند برجام احیا شود زیرا نمی‌خواهند ایران بیش از این به سمت شرق برود زیرا آنها به ویژه با آغاز جنگ اوکراین بحران انرژی دارند و تمایلشان این است به بازار انرژی ایران دسترسی داشته باشند».

این تحلیلگر سیاست خارجی درباره سیاست روسیه بیان کرد: «هدف روسیه این است که اروپایی‌ها را از حمایت از روسیه پشیمان کند و این کار را هم می‌خواهد با تأمین‌نکردن گاز اروپا انجام دهد. برای تحقق این هدف سعی می‌کنند شرایطی را فراهم کند که ایران به صمت صادارت گاز و نفت به اروپا نرود. آمریکا در این بین سعی می‌کند بحران انرژی اروپا را حل کند؛ کمااینکه به اروپایی‌ها گفته است خلأ انرژی ناشی از روسیه را جبران می‌کنم؛ از طرفی پیمانی در منطقه ما شکل می‌دهد تا عربستان، امارات، بحرین و حتی عراق با افزایش تولید خود و صادرات گاز و نفت به اروپا مسئله را حل کنند. در این بین ایران یک مسئله مبهم برای آنهاست و نمی‌دانند چه باید بکنند. از یک سو نمی‌خواهند امتیازات زیادی به ایران بدهند تا مذاکرات به نتیجه برسد زیرا دولت آمریکا می‌داند اگر چنین شود، جمهوری‌خواهان پیروز انتخاب خواهند شد و امثال ترامپ روی کار خواهند آمد و لابی اسرائیلی هم به ضرر دموکرات‌ها تمام می‌شود و این در شرایطی است که دموکرات‌ها سعی می‌کنند با تأمین خواسته‌های اسرائیل از لابی قوی آنها در آمریکا به نفع خود بهره‌مند شوند و از طرف دیگر اگر امتیاز به ایران دهند هم ایران به سمت روسیه و چین گرایش پیدا می‌کند و عملا غربی‌ها از بازار انرژی ایران محروم می‌شود».

او همچنین درباره موضع غربی‌ها در قبال روسیه اظهار کرد: «غربی‌ها اگر بتوانند انرژی خود را تأمین کنند و ایران را به سمت خودشان ببرند، روسیه را تحت شدیدترین فشارها قرار می‌دهند؛ به گونه‌ای که درآمد این کشور را به صفر می‌رسانند اما نقش کلیدی ایران تا اینجای کار اجازه به وجود آمدن چنین شرایطی ر نداده است؛ هرچند در چنین حالتی نفعی نصیب ایران نمی‌شود زیرا تحریم‌ها همچنان باقی می‌ماند و برجام هم برای همیشه از بین می‌رود».

ساداتیان در پایان گفت: «من تصور می‌کنم در شرایط کنونی و با اوضاع و احوالی که مشاهده می‌کنیم باید برجام را تمام‌شده بدانیم و فراموشش کنیم؛ مگر آنکه معجزه‌ای رخ دهد که مثلا میانجی‌گری کشورهایی مانند عمان، قطر و عراق مؤثر واقع شود. به هر حال اگر برجام احیا نشود، وضعیت اقتصادی ایران بهبود نمی‌یابد زیرا روسیه و چین نمی‌توانند مشکلات ما را حل کنند و حتی اگر بازار آمریکا و اروپا به روی چین باز نبود، این کشور نمی‌توانست به این میزان قدرتمند شود».