پیامد درگیری اسرائیل و گروه جهاد اسلامی برای ایران

رویداد 24 نوشت: هفته گذشته نظامیان اسرائیل با همکاری سازمان امنیت داخلی «شین بت» و ارتش اسرائیل به اردوگاه «جنین» واقع در کرانه باختری حمله کردند و یکی از فرماندهان ارشد جهاد اسلامی به نام «بسام السعدی» را بازداشت کردند. در پی این اتفاق، گروه جهاد اسلامی با فرمان «زیاد نخاله» حملات راکتی به اسرائیل آغاز شد و از آن سو اسرائیل فرمان آماده‌باش کامل ارتش را صادر کرد و برای ۲۵ هزار نیروی رزرو ارتش فراخوان داده شد.

جنگ اسرائیل و فلسطین

اسرائیل با اعلام عملیات نظامی به نام «سپیده دم» طی دو نوبت حمله هوایی خسارات زیادی به جهاد اسلامی وارد کند؛ از جمله اینکه تعدادی از فرماندهان نظامی گروه «سرایا القدس» شاخه نظامی گروه جهاد اسلامی از جمله خالد منصور فرمانده تیپ جنوبی، طیسر الجباری فرمانده تیپ شمالی، سلام العابد فرمانده بخش موشکی ضد تانک، احمد المدلل و سایر فرماندهان ارشد سرایا القدس را بکشد.

همه این اتفاقات در حالی رخ می‌داد «زیاد نخاله» رهبر گروه جهاد اسلامی در سفری به تهران به منظور مذاکره با مقامات ارشد دولت به سر می‌برد. در واقع زیاد نخاله که در تهران به سر می‌برد سعی می‌کرد از تهران فرماندهی جبهه نبرد را به دست بگیرد؛ اقدامی که البته منجر به نتیجه نشد.

با از میان رفتن کادر رهبری عملیات جهاد اسلامی، عملیات راکتی جهاد نیز عملا به بن‌بست کشیده شد. این در حالی بود که طی این درگیری کوتاه ۷۲ ساعته، بخش بزرگی از انبار‌ها و ذخایر و تسلیحات این گروه مورد هدف قرار گرفت. این در حالی است که صهیونیست‌های رادیکال روز پس از هدف قرار گرفتن فرماندهان ارشد این گروه به مسجد الاقصی یورش برده و در سمت شرقی آن روبروی «باب العامود» دست به برگزاری آیین نماز «تلمود» زدند.

به گزارش رویداد۲۴ در این جنگ سرایا القدس ۱۱۰۰ راکت در انواع مختلف شلیک کرده است. رسانه‌های اسرائیلی گزارش کرده‌اند که ۴۰۰ راکت توسط آنها رهگیری شده است. همچنین طبق همان گزارش اسرائیل به ۱۷۰ هدف مربوط گروه سرایا القدس حمله کرده است. همچنین تلفات این جنگ بیش از ۴۵ نفر از جمله ۱۵ کودک در غزه بوده است.

در نهایت با میانجی‌گری طرف‌های منطقه‌ای از جمله مصر، توافق آتش‌بس میان جهاد اسلامی فلسطین و اسرائیل به دست آمد که یکی از شروط آن آزادی «بسام السعید» و یکی دیگر از زندانیان این گروه از زندان‌های اسرائیل است. همچنین اسرائیل از صبح امروز با بازگشایی گذرگاه‌های غزه و صدور مجوز ارسال سوخت به این باریکه بخش‌های دیگر این توافق را اجرا کرد.

سکوت حماس در قبال حمله اسرائیل به جهاد اسلامی

نکته حائز اهمیت در این نبرد اخیر را می‌توان در سه محور زیر خلاصه کرد. ۱) سکوت سنگین حماس در برابر عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه به فاصله یک سال از عملیات سیف القدس ۲) انجام عملیات نظامی علیه گروه جهاد اسلامی چند هفته پس از ادعا‌های رژیم صهیونیستی در مورد تلاش جمهوری اسلامی ایران برای ترور مقامات این کشور در ترکیه با استفاده از عوامل مرتبط با گروه جهاد اسلامی و ۳) عملیات نظامی در حالی صورت گرفت که از سفر بایدن به منطقه به منظور به نتیجه رساندن و تکمیل پیمان صلح ابراهیم بیش از یک ماه نمی‌گذرد.

جنگ اخیر در غزه در شرایط خاص منطقه‌ای رخ داد؛ چه اینکه عربستان به رهبری ملک سلمان هنوز روابط رسمی دیپلماتیک با اسرائیل را به صورت عمومی اعلام نکرده است. گرچه عربستان سعودی با باز کردن حریم هوایی خود به روی خطوط هوایی اسرائیل گام‌های ابتدایی را با توجه به منافع اقتصادی دو طرف برداشته، اما هنوز تا تکمیل حلقه‌های سیاسی این روابط، زمان مشخصی باید سپری شود، به همین دلیل عملیات نظامی اسرائیل باید در یک پازل بزرگتر تحلیل و تفسیر شود؛ پازلی که در آن تل‌آویو از یک سو پیمان‌های جدید منطقه‌ای خود را با دولت‌های عرب تحت فشار‌های مختلف تست می‌کند و از سوی دیگر با توجه به وابستگی جهاد اسلامی به تهران همزمان با سفر رهبر این گروه به ایران دست به قدرت‌نمایی در برابر تهران می‌زند.

در این میان سکوت سنگین کشور‌های عربی نشان می‌دهد که این کشور‌ها به دنبال دستاورد‌های ژئوپلیتیک گسترده‌تر خود در برابر ایران هستند. مسئله‌ای که اجلاس کشور‌های عرب همزمان با سفر بایدن به منطقه مهر تایید‌ی بر آن بود.

عدم واکنش حماس به عنوان گروه حاکم بر غزه به حملات اسرائیل علیه جهاد اسلامی فلسطین را نه تنها می‌توان در راستای اختلافات میان کادر رهبری این دو گروه به موازات رقابت‌های سیاسی داخلی و منطقه‌ای تفسیر کرد، بلکه همچنین نشان‌دهنده احتمال قرار گرفتن حماس در پازل سازش منطقه‌ای است که با سفر بایدن به منطقه اوج گرفته است.

باید توجه داشته ترکیه به رهبری اردوغان که طی ده سال گذشته سعی کرد با نام دفاع از فلسطین به امتیازات عمده منطقه‌ای در رقابت با تهران دست یابد، از سیاست پیشین خود فاصله گرفته است. دلیل این مسئله را می‌توان در شرایط بد اقتصادی این کشور در آستانه رقابت‌های ریاست جمهوری و احتمال شکست اردوغان و شرایط در حال تغییر منطقه‌ای جستجو کرد از این رو به نظر می‌رسد حماس به عنوان گروهی نزدیک به ترکیه و قطر در راستای برنامه‌های ژئوپلیتیک بلندمدت ترکیه تمایلی بالایی به درگیری شدن در نبرد‌های بعدی را ندارد. مخصوصا که حماس طی نبرد سیف القدس سال گذشته متحمل تلفات و خسارات و هزینه‌های زیادی چه در حوزه نیرو انسانی چه در حوزه سخت‌افزار و چه در حوزه کنترل فرماندهی شده است؛ مسئله‌ای که این نیرو را وادار می‌کند مدت‌ها به فکر باز سازی خود به منظور حفظ کنترل خود بر غزه باشد.

با توجه به وضعیت کنونی منطقه و نیز اهداف اسرائیل در این عملیات، ارتش دولت یهود به برخی از مهم‌ترین جنبه‌های اهداف راهبردی خود منطبق بر نبرد غزه دست یافته است. شاید مهم‌ترین هدف وارد کردن ضربه‌ای موثر به تنها گروه جهادی باقی‌مانده در غزه باشد که اتفاقا به تهران بسیار نزدیک است؛ کما آنکه چنین اقدامی برای اسرائیل در بطن خود به معنای قدرت‌نمایی اطلاعاتی به تهران نیز خواهد  بود و  از سوی دیگر خیال اسرائیل از بابت جبهه داخلی در صورت وقوع درگیری در جبهه شمالی با حزب الله لبنان راحت خواهد شد چرا که لبنان امروز با توجه به بالا گرفتن سطح اختلافات میان تل‌آویو و بیروت بر سر میدان گازی «کاریش» به عاملی تعیین کننده در ثبات منطقه‌ای تبدیل شده است.