ماجرای ایمیل‌های گروه نفوذ ایران در غرب چیست؟
گزارش مشترک دو رسانه «سمافور» و «ایران اینترنشنال» درباره وجود یک شبکه از لابی گر‌های جمهوری اسلامی در آمریکا و دیگر کشور‌های غربی در جریان مذاکرات برجام سر و صدای زیادی داشته است. اما دلیل انتشار این اسناد در این مقطع چه بوده است؟ آیا ایمیل‌های منتشر شده صحت داشتند؟
رویداد۲۴ نوشت: ماجرا از این قرار است که این دو رسانه جزییاتی از ایمیل‌ها و مکاتبات منسوب به «علی واعظ»، «آرین طباطبایی»، «عدنان طباطبایی» و «دینا اسفندیاری» را منتشر کرده‌اند که مدعی شده ارتباط نزدیکی میان آنها و مقامات وزارت خارجه ایران وجود داشته است.
علی واعظ در تاریخ ایمیل‌ها مدیر پروژه ایران در گروه بحران بین‌المللی بوده است. در آن زمان رابرت مالی که بعد‌ها نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در دولت بایدن شد، ریاست این گروه را برعهده داشت. برکناری رابرت مالی از ابتدای امسال انجام شد و مجوز امنیتی او باطل شده است. گفته می‌شود دلیل این برکناری، درز برخی اطلاعات محرمانه به بیرون بوده است.
براساس ایمیل‌ها و اسناد، دینا اسفندیاری نیز که در زمان ایمیل‌ها توسط مالی در گروه بین‌المللی بحران استخدام شده، عضوی از «طرح کارشناسان ایران» بوده است. آرین طباطبایی دختر مرحوم سیدجواد طباطبایی استاد علوم سیاسی در حال حاضر رئیس دفتر معاون وزیر دفاع آمریکاست. او در تاریخ ایمیل‌ها پژوهشگر بین‌المللی در اندیشکده رند و استاد مطالعات امنیتی در دانشگاه جرج تاون و عضو شورای روابط خارجی در آمریکا بود.
«عدنان طباطبایی» فرزند صادق طباطبایی برادر همسر سیداحمد خمینی فرزند امام و خواهرزاده امام موسی صدر هم نامش در این گزارش‌ها دیده می‌شود. او مدیرعامل یک مرکز تحقیقاتی در اروپاست که قرارداد‌هایی هم با وزارت خارجه آلمان دارد.
در گزارش منتشر شده، «مصطفی زهرانی» به عنوان مغز متفکر تشکیل «گروه جوانان ایرانی» یاد شده است. او مدیرکل سابق امور راهبردی وزارت خارجه ایران و مشاور محمدجواد ظریف وزیر خارجه پیشین ایران است. زهرانی بعد از بازنشستگی بیشتر اوقات خود را در شهر محل تولدش یعنی اصفهان می‌گذراند. او موسس و مدیر یک بوتیک هتل زیبا در شهر اصفهان به نام «قصر منشی» است.
گزارش مشترک «ایران اینترنشنال/ سمافور» از «طرح کارشناسان ایران» حرف زده و گفته این افراد در زمان وزارت محمدجواد ظریف در مقام وزیر خارجه ایران، سعی داشتند بر افکار عمومی و همچنین بر صاحب‌نظران و تصمیم‌گیرندگان دولت‌های غربی به نفع جمهوری اسلامی تاثیر بگذارند.
واکنش‌ها به این خبر نشان می‌دهد محتوای ایمیل‌ها و مکاتبات صحت داشته اما در انتشار آنها گزینشی رفتار شده است. وزارت خارجه آمریکا گفته ادعای ارتباط مشاوران ایرانی‌تبارش با شبکه مرتبط با جمهوری اسلامی ایران مربوط به تقریبا یک دهه پیش است و بیشتر این افراد، دیگر برای دولت آمریکا کار نمی‌کنند و بررسی‌های امنیتی در مورد یکی از آنها که همچنان برای وزارت دفاع آمریکا کار می‌کند، مطابق روال انجام شد.
«متیو میلر» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره گزارش مشترک شبکه ایران اینترنشنال و رسانه آمریکایی سمافور در پاسخ به سوال‌های خبرنگاران تاکید کرد هر کس که برای کار در «مسائل حساس» وارد دولت آمریکا می‌شود «باید مجوز امنیتی دریافت کند که با بررسی کامل سابقه فرد توسط کارشناسان باسابقه انجام می‌شود.» وزارت خارجه آمریکا بدون ذکر نام آرین طباطبایی تایید کرده که او برای وزارت دفاع آمریکا کار می‌کند.
کمیسیون نیرو‌های مسلح مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای از «لوید آستین» وزیر دفاع خواسته به سوال‌هایی در مورد صدور مجوز امنیتی او پاسخ دهد. «مایک راجرز» رئیس کمیته نیرو‌های مسلح مجلس نمایندگان و جک برگمن، دیگر عضو این کمیته و دبیر زیرکمیته اطلاعات عملیات‌های ویژه در بیانیه‌ای خواستار توضیح در مورد رابطه آرین طباطبایی شده‌اند.
علی واعظ محتوای این گزارش‌ها را زیر سوال برده، اما صحت ایمیل‌ها را تایید کرده است. او گفته علت ارسال ایمیل‌ها به مقامات ایران در آن مقطع، ماهیت کار او به عنوان رئیس پروژه ایران در گروه بحران بوده که وظیفه داشته از بروز بحران‌های بین المللی جلوگیری کند. واعظ گفته لازمه مقابله با بحران، توان گفتگو با طرفین یک دعواست و اگر ایمیلی ارسال شده به این دلیل بوده است.
ایمیل‌های افشا شده ایرانی‌های که با آمریکا همکاری می‌کنند چه بود؟
ایمیل‌هایی که ایران اینترنشنال/ سمافور منتشر کرده در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ فرستاده شده‌اند. به گفته این رسانه‌ها این ایمیل‌ها بخشی از هزاران ایمیل متعلق به مصطفی زهرانی مدیرکل سابق امور راهبردی وزارت خارجه ایران و مشاور محمدجواد ظریف وزیر خارجه پیشین ایران، سعید خطیب‌زاده سخنگوی سابق وزارت خارجه، مجید تخت‌روانچی معاون محمدجواد ظریف و رونوشت برخی ایمیل‌ها به ظریف است.
با توجه به تایید ضمنی محتوای ایمیل توسط علی واعظ، اشاره به محتوای ایمیل‌های مرتبط به او جالب توجه است. در یکی از این ایمیل‌ها واعظ به همراه سه تن از اعضای ارشد گروه بین‌المللی بحران در سال ۱۳۹۲ پس از سفری به تهران و دیدار با هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام، خواستار ملاقات با زهرانی شده است. زهرانی در ایمیلی که متحوای آن منتشر شده، از ظریف درباره این در خواست استعلام کرده است. او در ایمیلی خطاب به ظریف گفته «به دستور رئیس قبلی خود مالی (رابرت مالی رئیس وقت گروه بین المللی بحران)، علی واعظ به وین خواهد آمد. از گروه ما با چه کسی دستور می‌فرمایید دیدار کند؟»
ایمیل دیگری هم از علی واعظ خطاب به مصطفی زهرانی وجود دارد که در آن مقاله‌ای با عنوان «مخاطرات مفهمومی دیپلماسی هسته‌ای با ایران» را فرستاده و گفته «منتظر نظرات و فیدبک‌های شما هستم.» ایران اینترنشنال/سمافور مدعی هستند که این ایمیل نشان می‌دهد واعظ برای انتشار مقاله‌هایش از مقامات ایران مجوز می‌گرفته است.
مابقی ایمیل‌ها که بین مقامات وزارت خارجی پیشین و مقامات ایرانی بوده، نشان از وجود تعاملاتی در جهت اهداف جمهوری اسلامی در جریان مذکرات برجام است. برای مثال در یکی از این ایمیل‌ها آرین طباطبایی درباره سفر به اسرائیل و عربستان از مقامات ایرانی طلب نظر کرده و مقامات ایرانی در پاسخ، سفر به عربستان را توصیه و سفر به اسرائیل را منع کرده‌اند. یا در ایمیل دیگری ظریف به عدنان طباطبایی پیشنهاد کرده مقاله‌ها و یادداشت‌های رسانه‌ای را به نقل از مقامات سابق ایرانی یا کارشناسان خارج از کشور منتشر کند.
برخی روزنامه‌نگاران معروف از جمله «لورا روزن» و «اسفندیار باتمان‌قلیچ» گزارش‌های منتظر شده را بی‌اعتبار خوانده‌اند و از شبکه ایرانیانی که در غرب با ایران ارتباط دارند، حمایت کرده‌اند.
نشریه آتلانتیک در گزارشی این حمایت‌ها و اظهارات علی واعظ درباره تلاش برای برقراری فرآیند گفتگو بین طرفین بحران را تقلیل اهمیت این شبکه به اصطلاح نفوذ وزارت خارجه ایران در دوره ظریف خوانده است. این نشریه تاکید کرده حتی ناظرانی که تعامل و مکاتبات اعضای شبکه نفوذ ایران در آمریکا با مقام‌های جمهوری اسلامی را به تلاش آنها برای برقرار کردن گفتگو تقلیل داده‌اند، اصالت ایمیل‌های آنها با مقام‌های حکومت ایران را رد نکرده‌اند. آتلانتیک گفته آنچه در لحن این ایمیل‌ها برداشت می‌شود این است که آنها هیچ ابایی از ارتباط با ایران و حتی دستور گرفتن از آن را نداشته‌اند.
چرا ایمیل‌ها به دست رسانه‌های دشمن جمهوری اسلامی افتاد؟
ایران اینترنشنال گفته ایمیل‌ها از طریق منبعی که خواسته نامش فاش نشود به دست این رسانه رسیده است. اواخر اردیبهشت ماه امسال گروه هکری «قیام تا سرنگونی» که به سازمان مجاهدین خلق وابسته است وبسایت وزارت خارجه ایران را هک کرد و تصویر مسعود و مریم رجوی را برای دقایقی روی صفحه نخست این وبسایت دولتی ایران قرار داد. پیش از این هم اسنادی از اطلاعات شخصی مدیران ارشاد و کارکنان این وزارتخانه توسط این گروه هکری منتشر شده بود.
وزارت خارجه ایران دستیابی هکر‌ها به اسناد و بانک‌های اطلاعاتی و هک سرور‌ها و سامانه‌های این وزارتخانه را تکذیب کرد و گفت: «اطلاعات منتشر شده به نام وزارت امور خارجه در فضای مجازی جعلی و غیر قابل استناد بوده و ارتباطی با اتفاق امروز نداشته و صرفا بزرگ‌نمایی است.» با این حال برخی معتقدند دست‌کم بخشی از این اسناد صحت داشته است. فهرست ایمیل‌ها و شماره تماس مقامات ارشد وزارت خارجه بخشی از اسناد منتشر شده توسط این گروه هکری بود. به نظر می‌رسد همان زمان محتوای ایمیل‌ها به بیرون درز پیدا کرده است.
همزمانی مسئله احیای برجام و افشای ایمیل‌ها
به گزارش رویداد۲۴ چرایی انتشار این ایمیل‌ها بعد از پنج ماه می‌تواند چند دلیل داشته باشد. نخست اینکه تعداد ایمیل‌ها بسیار زیاد بوده است. ایران اینترنشنال مدعی شده گزارش منتشر شده نتیجه بررسی هزاران ایمیل بوده است. از سوی دیگر به نظر می‌رسد بعد از یک سال وقفه در مذاکرات با نزدیک شدن به تاریخ ۱۸ اکتبر، ایران به تکاپو برای از سرگیری مذاکره با طرف‌های برجام افتاده است.
۱۸ اکتبر بر اساس زمان‌بندی برجام برخی از مهمترین تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران لغو خواهد شد. در شرایط فعلی به نظر می‌رسد کشور‌های غربی مایل به لغو این تحریم‌ها نباشند و برای جلوگیری از اجرای اتوماتیک توافق ۲۰۱۵ باید دست به اقدامی در همان چهارچوب بزنند؛ استفاده از مکانیزم ماشه. خطر اسنپ‌بک سه کشور غربی، ایران را نگران کرده است.
حسین امیرعبداللهیان به تازگی از طرح ژاپن و عمان برای میانجی‌گری ایران وغرب پرده برداشته است. علی باقری کنی در نیویورک با انریک مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتگو کرده و برخی رسانه‌ها از مجوز رهبری برای مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در موضوع برجام خبر داده‌اند.
در چنین شرایطی محتوای ایمیل‌های رد و بدل شده میان کارشناسان ایرانی و مقامات جمهوری اسلامی می‌تواند به روند احیای برجام آسیب بزند. آرین طباطبایی در حال حاضر در وزارت دفاع آمریکا مشغول به کار است و طبعا بر تصمیمات این وزارتخانه در مورد ایران تاثیر به‌سزایی دارد. بعد از انتشار این ایمیل‌ها دو عضو مجلس نمایندگان آمریکا از «لوید آستین» وزیر دفاع، خواستند تا ۱۱ مهر به پرسش‌هایی از جمله چگونگی تایید صلاحیت و ارائه دسترسی امنیتی به آرین طباطبایی و آگاهی احتمالی پنتاگون از ارتباطات او با ایران توضیح دهد.
دیدگاه تان را بنویسید