بمب ساعتی صنعت خودرو چگونه خنثی شد؟

نامه نیوز : صنعت خودرو را می توان در دسته صنایع استراتژیک ارزیابی کرد، صنعتی با نیروی کار قابل توجه و سهم بازار فوق العاده ، دلیل این مدعا تلاش خودروسازان خارجی برای یافتن راهی جهت ورود به بازار ایران است، درست در دوره های خاص ، نظیر پس از برجام .

این اولین باری نیست که صنعت خودرو در ایران به نقطه تلاقی نارضایتی مردم از تولید بدل می شود؛ پیشتر نیز وقتی پراید روی 18 میلیون تومان را دید و رییس جمهور وقت با جمله تاریخی " کیلویی چند" در صدد همراهی با نارضایتی عمومی علیه صنعت خودرو برآمد ، خودروسازان با انتقادات جدی افکار عمومی کارشناسان روبرو بودند.

این بار اما داستان تنها به همراهی با نارضایتی‌ها در کلام ختم نشد.آنچه در عرصه مدیرتی دو شرکت بزرگ خودروسازی رخ داده است، دلیل این مدعاست .

حالا مدیرعامل تازه بر بزرگترین شرکت خودروسازی ایران ، ایران خودرو تکیه زده است و در لایه‌های میانی مدیریتی سایپا نیز تغییراتی به وقوع پیوسته است.

تحریم چه کرد؟

وقتی ترامپ برنامه تشدید تحریم ها در ایران را پی گرفت، صنعت خودروسازی یکی از سیبل های وی تلقی می‌شد .

لیلاز در مصاحبه ای تاکید کرده است هدف اصلی ترامپ این بود که با فشار به صنعت خودروسازی زمینه را برای بیکاری گسترده کارگران خودروسازی‌ها فراهم آورد تا پس از وقوع اعتراضات کارگری فضای اجتماعی ایران در هم بریزد اما این برنامه محقق نشد چرا که صنعت خودروسازی توانست از زیر بار فشار وارده ، به سلامت عبور کند و گشایش در راه است.

وی پیش بینی کرده است در نیمه دوم سال با افزایش واردات قطعه و حل مشکلات ناشی از ورود این کالا، شرایط برای افزایش تولیدات مهیا شود .

مهار بحران چگونه محقق شد؟

بررسی وضعیت صنعت خودرو در ایران نشان از بحرانی عمیق دارد. خودروسازان از زیانی می گویند که تولید هر خودرو به آنها تحمیل می کند، مصرف کنندگان از قیمت بالا و کیفیت پایین گلایه دارند و مقامات دولتی و شخص وزیر صنعت، معدن و تجارات از عملکرد خودروسازان راضی نیست.

صنعت خودرو در ایران البته منتقدانی بسیار جدی دارد . رحمانی، وزیر صنعت ، معدن و تجارت می گوید وقتی ردای وزارت بر تن کرد، خودروسازان در شرایط نرمالی نبودند. وی به تفکیک میزان بدهی خودروسازان را تشریح کرده و گفته است ایران خودرو با 17 هزار و سایپا با 18 هزار میلیارد تومان زیان انباشته روبرو بودند. شمارش معکوس برای انفجار بمب ساعتی صنعت خودرو آغاز شده بود اما داستان جور دیگری پیش رفت.

خودروسازان با هدف مهار بحران بازار دست به پیش فروش زدند اما شمار متقاضیان بسیار بیشتر از قدرت عرضه بود به طوری که برآوردهای رسمی از زبان بالاترین مقام وزارت صنعت نشان می دهد 6 میلیون متقاضی برای خرید خودرو وجود داشت در حالی که توان تولید خودرو در این دوره از یک میلیون دستگاه فراتر نمی‌رفت.سررسید سپرده‌های بانکی و ورود دوباره سرمایه‌های خرد و کلان به بازار خودرو در فروردین ماه قیمت‌ها را مجدا افزایشی کرد تا اینکه پای سازمان حمایت از مصرف کنندگان تولیدکنندگان به ماجرا باز شد تا با ممانعت از پیش فروش خودرو از یک سو و معرفی خودروسازان بدعهد به تعزیرات و دستگاه‌های نظارتی از سوی دیگر یک سر ماجرا را تحت کنترل درآورند.

تغییرات مدیریتی در صنعت خودرو در حالی رخ داد که برخی حل مشکل را در تعطیلی واحدهای خودروسازی در شرایط تحریمی ممکن می دانستند حال آنکه برآوردها نشان می دهد تعطیلی خودروسازان جدا از بیکاری 700 تا 800 هزار کارگر ، زمینه را برای خروج حداقل 14 میلیارد دلار ارز برای واردات خودروهای مورد نیاز کشور مهیا می کند. رقمی که به تایید وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز رسیده است. حالا اما در پایان اولین نیمه سال سخت 98، مسیر حرکت خودروسازان از پی تغییرات مدیریتی رخ داده، تفاوت کرده است. انتظارات تورمی از بازار خودرو رخت بر بسته و سرمایه‌گذاران دیگر خودرو را مناسب سرمایه‌گذاری نمی‌دانند چرا که از یک سو تولید رو به افزایش است و از سوی دیگر تکمیل خودروهای ناقص حجم عرضه را به بازار با افزایش مواجه کرده است .

آزمون سخت

هر چند خودروسازان در دومین بحران تحریمی دهه نود، با انتقادات شدیدی از سوی افکار عمومی مواجه شدند اما به نظر می رسد بازنگری در کارویژه خود را در هنگامه عبور از این پیچ تاریخی نیز در دستور کار دارند چرا که مقیمی مهمترین برنامه خود را در این راستا افزایش کیفیت، همان حلقه گمشده صنعت نازپروده ایران در نیم قرن اخیر اعلام کرده است.

شمارش معکوس آغاز شده است یا بمب ساعتی برای همیشه خنثی می‌شود یا خودروسازان روزهای سخت‌تری را پیش رو خواهند داشت ؛ انتخاب چه خواهد بود؟