عدم شفافیت طرح شفافیت
راه‌های در رو برای مخفیانه کردن اقدامات نمایندگان در طرح مجلس
مجلس یازدهمی‌ها که با شعار شفافیت و مبارزه با فساد پا به ساختمان بهارستان گذاشتند، در عمل نشان دادند که گویا چندان پایبند به شعار و وعده‌های خود نیستند.
مجلس یازدهمی‌ها که با شعار شفافیت و مبارزه با فساد پا به ساختمان بهارستان گذاشتند، در عمل نشان دادند که گویا چندان پایبند به شعار و وعده‌های خود نیستند. پانزدهم بهمن سال گذشته بود که طرح اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با عنوان «شفافیت آرای نمایندگان» مورد بررسی قرار گرفت و با ۱۵۳ رأی موافق و ۶۳ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع از ۲۲۸ رأی ماخوذه تصویب نشد و مجلسی که خود را انقلابی می‌نامید، به شعار‌شان نه گفتند. پس از آن، اما با موجی از انتقادات و هجمه‌هایی مواجه شدند که در نهایت منجر به آن شد که در دی ماه همان سال ۵۰ نماینده مجلس در نامه‌ای به هیئت رئیسه مجلس خواستار بررسی مجدد طرح شفافیت آرا نمایندگان در صحن علنی مجلس شدند. حال این طرح پس از انجام اصلاحیه‌هایی در دستور کار این هفته مجلس قرار گرفته است.
راه در رو از شفافیت
اگرچه طرح بر شفافیت تاکید کرده است و نمایندگان مجلس بر لزوم تصویب این طرح تاکید می‌کنند، اما راه‌هایی در نظر گرفته شده است که دورزدن از آن را هم راحت کرده است که این مهم چیزی جز نمایشی و پوپولیستی بودن این طرح را نشان نمی‌دهد. از جمله آنکه تنها به سازمان صدا و سیما اجازه حضور در جلسات علنی کمیسیون‌ها داده شده است. در این بخشی از این طرح آمده است: «سازمان صدا و سیما با رعایت شرایط مندرج در ماده (۵) این قانون، مجاز است برای تهیه گزارش کامل و زنده صوتی و تصویری از جلسات علنی کمیسیون‌ها در کمیسیون حضور یابد و همچنین صوت این جلسات در پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس به صورت زنده پخش می‌شود.» با این تفاسیر در صورت به تصویب رسیدن طرح، رسانه‌های مستقل دیگر اجازه حضور در جلسات علنی کمیسیون‌ها را ندارند.
از موارد دیگری که نشانه عدم شفافیت طرح شفافیت آرای نمایندگان است، به تبصره یک ماده چهار اصلاحیه این طرح باز میگردد که گفته شده در صورت اضطرار که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، هرگاه وزیر ذی‌ربط یا بالاترین مقام دستگاه مربوط یا حداقل یک‌چهارم از اعضای کمیسیون درخواست کنند، برای موضوع مورد بحث جلسه غیرعلنی تشکیل شود، با تصویب کمیسیون، جلسه صرفا برای رسیدگی به همان موضوع، غیرعلنی می‌شود.
مورد دیگری که گواه عدم شفافیت این طرح است را در تبصره دو ماده چهار مشاهده می‌کنیم که مطابق آن در صورت درخواست پنج نفر از اعضای کمیسیون و تصویب آن، آرای اعضای کمیسیون درباره طرح یا لایحه یا بخشی از اجزای آن، بدون درج اسامی منتشر می‌شود. همچنین در تبصره ۳ همین ماده گفته شده است که درباره طرح‌ها و لوایحی که به موجب اصل هشتاد‌و‌پنجم قانون اساسی در کمیسیون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، الزاما جلسات به صورت علنی تشکیل می‌شود و عدم انتشار آرای نمایندگان در این‌گونه جلسات به‌منزله غیرعلنی‌شدن جلسه نیست.
در مورد رای‌گیری نمایندگان هم در ماده ۱۰ این اصلاحیه آورده شده که درمورد هریک از مواد یا اجزا که به تشخیص هیئت‌رئیسه مجلس جنبه صنفی یا منطقه‌ای دارد، آرا اعلام نمی‌شود. همچنین در تبصره ذیل ماده ۱۱ این اصلاحیه آورده شده: در مواردی که حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان رأی‌گیری مخفی با ورقه را برای غیر از موارد مندرج در این ماده درخواست کنند، پس از توضیح نماینده پیشنهاددهندگان به مدت حداکثر پنج دقیقه، رأی‌گیری به عمل می‌آید و در صورت تصویب، برای آن موضوع رأی‌گیری مخفی با ورقه انجام می‌شود. این تبصره شامل لوایح مربوط به عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، قرارداد‌ها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی نمی‌شود.
پیش از اصلاحیه در ماده ۹۵ گفته شده بود که درصورت تأخیر بدون عذر موجه نمایندگان در جلسه رسمی، از طرف هیئت رئیسه توبیخ خواهند شد. همچنین، هریک از نمایندگان که در موقع أخذ رأی با اعلام قبلی رئیس‌مجلس مبنی بر منع خروج از جلسه بدون عذر موجه خارج شود، مستحق توبیخ خواهد بود و در صورت تکرار تأخیر و غیبت، مقررات آیین‌نامه از طرف هیئت رئیسه درباره او اجراء خواهد شد. اسامی نمایندگانی که سه بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند در روزنامه‌ها درج خواهد شد، اما در اصلاحیه عبارت «اسامی نمایندگانی که سه‌بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند، در روزنامه‌ها درج خواهد شد»، حذف شده است.
راه دیگری که باز هم برای عدم شفافیت در این طرح تعبیه شده است مربوط به ایجاد تبصره‌ای برای غیر‌شفاف‌کردن سفر‌ها و مأموریت‌های نمایندگان است که قرار بود طبق این طرح کاملا شفاف اطلاع‌رسانی شود. در تبصره‌ای مقرر شده: در موارد خاص با تصویب کمیسیون برای اعضای کمیسیون و درمورد اعضای هیئت‌رئیسه مجلس با تصویب هیئت‌رئیسه، اطلاعات مربوط به مأموریت‌ها منتشر نمی‌شود.
با این تفاسیر همچنان مشخص نیست که منظور از «موارد خاص» ذکر شده که باعث عدم اطلاع رسانی از سفر‌ها و ماموریت‌های نمایندگان می‌شود چیست و به طور مشخص برای چه و در چه مواردی آرا به صورت پنهانی داده می‌شود همچنین عدم حضور رسانه‌های مستقل در جلسات علنی کمیسیون‌های مجلس چه آسیبی را به شفافیت مورد نظر مجلس می‌زند.
منبع: انتخاب