سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی: از آیت‌الله تسخیری تا..؟
در حال حاضر نیز گسترش دیپلماسی فرهنگی و مدیریت منسجم تیم دیپلماسی فرهنگی کشور، در گام دوم انقلاب اسلامی و دولت سیزدهم، ضرورت و اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به گذشته دارد. بر این اساس می بایست مجرب ترین و اطمینان بخش ترین فرد برای واگذاری این امانت سنگین شناسایی و انتخاب شود. اما به قرار معلوم در جلسه اخیر شورای عالی سازمان، گزینه های معرفی شده از نظر شاخص های مذکور وضعیت اطمینان بخشی نداشته اند و به همین دلیل با عدم همراهی این شورا مواجه شده اند.
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان متولی حکمرانی و اعمال سیاست های جمهوری اسلامی ایران در امور فرهنگی بین المللی، دارای مأموریت حاکمیتی، فرهنگی، بین المللی و تخصصی است. این سازمان بر اساس اساسنامه خود که به تنفیذ مقام معظم رهبری رسیده است، وظیفه دارد ازیک سو به ادارهی حدود 80 نمایندگی فرهنگی ایران در کشورهای دیگر بپردازد و از سوی دیگر باید تیم دیپلماسی فرهنگی کشور را که بالغ بر 30 نهاد و دستگاه هستند را هماهنگ سازد و علاوه بر این در سطح فرا ملی نیز با رایزنی با سازمان ها، دولت ها و گروه های مرجع، زمینه را برای گسترش حضور فرهنگی نهادها و دستگاه های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر و سازمان های منطقه ای و بین المللی فراهم سازد.
انجام این مأموریت عظیم به حدی سخت، پیچیده و تخصصی است که بر اساس نظر مقام معظم رهبری، در دیدار با اعضای شورای عالی سازمان و نمایندگان فرهنگی در خارج از کشور، اداره این سازمان و تمرکز در امور فرهنگی بین المللی، متوقف بر مدیریت جدی و قوی و اطمینان بخش است. و می فرمایند من نمی دانم آیا چنین مدیری با این شرایط در دسترس ما هست؟ ایشان همچنین می فرمایند: ...سعی کنید عناصری را که برای کار گزینش می‌کنید، کسانی باشند که با این حرکت عظیم بخوانند؛ یعنی بتوانند این کار بزرگ را با اقتضائاتش تحمل کنند....استفاده بهینه از وضع موجود و سازمان و اشخاص موجود، چیز خیلی مهمی است. این تأکیدات مقام معظم رهبری نشان می دهد، اداره این سازمان فرید و خاص که ایشان آنرا نوعی قرارگاه مشترک می دانند، از عهده هر کس ساخته نیست و به مدیری کاملا مجرب و اطمینان بخش در امور فرهنگی بین المللی نیاز دارد.
طبق متن صریح ماده 13 اساسنامه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز رئیس سازمان می بایست از اشخاص مدیر، مدبر و مجرب در امور فرهنگی بین المللی انتخاب شود. پیشینه تعیین رئیس سازمان از بدو تأسیس و انتخاب مرحوم آیت الله تسخیری به عنوان یک شخصیت برجستهی فرهنگی بین المللی بهترین مصداق برای رئیس شایسته این سازمان است. در دوره های بعد نیز انتخاب آیت الله محمدی عراقی(با پیشینه ریاست سازمان تبلیغات اسلامی و نمایندگی ولی فقیه در سپاه)، دکتر مهدی مصطفوی(با پیشینه قائم مقامی وزیر امورخارجه و سفیر ایران در اتریش، آلمان و سازمان های بین المللی)، دکتر محمد باقر خرمشاد(با پیشینه معاون فرهنگی وزارت علوم و معاون پژوهشی وزارت امور خارجه) و دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان(با پیشینه مدیر کل فرهنگی آسیا- اقیانوسیه سازمان و رایزنی فرهنگی- مسکو) نشان از پایبندی شورای عالی سازمان به این شاخص هاست.
در حال حاضر نیز گسترش دیپلماسی فرهنگی و مدیریت منسجم تیم دیپلماسی فرهنگی کشور، در گام دوم انقلاب اسلامی و دولت سیزدهم، ضرورت و اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به گذشته دارد. بر این اساس می بایست مجرب ترین و اطمینان بخش ترین فرد برای واگذاری این امانت سنگین شناسایی و انتخاب شود. اما به قرار معلوم در جلسه اخیر شورای عالی سازمان، گزینه های معرفی شده از نظر شاخص های مذکور وضعیت اطمینان بخشی نداشته اند و به همین دلیل با عدم همراهی این شورا مواجه شده اند.
منطق و تجربه نشان می دهد مجرب ترین و اطمینان بخش ترین مدیران در امور فرهنگی بین المللی را در میان مدیران و رایزنان فرهنگی موفق و مقبول فعلی و پیشین سازمان می توان یافت. کاملا روشن است که عدم موفقیت یک مدیر درون سازمانی نمی تواند معیار قانع کننده ای بر ناتوانی سایر مدیران سازمان در اداره این سازمان باشد و ملاکی برای نادیده گرفتن مدیران شایسته سازمان شود. کما اینکه در وزارت امور خارجه نیز عدم رضایت از یک وزیر دلیلی بر عدم انتخاب وزیر بعدی از میان مدیران این وزارتخانه نشده و در سنوات گذشته نیز این رویه برقرار بوده است. از سوی دیگر تجربه مسئولیت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که مهمترین و مؤثرترین تجربه برای درک عمیق مأموریت سازمان و اقتضائات آن است، تنها در این سازمان حاصل می شود و هیچ تجربه دیگری نیز نمی تواند جایگزین آن شود. بدون تجربه رایزنی فرهنگی شناخت، مهارت و تجربه مدیر نسبت به امور فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی ایران کامل نخواهد بود.
لذا همانگونه که وزیر و مدیران عالی وزارت امور خارجه از میان افرادی که تجربه سفارت را دارند، انتخاب می شود اصول حرفه ای و تخصصی ایجاب می کند در سازمان نیز رئیس سازمان از میان رایزنان فرهنگی موفق و کارآزموده فعلی یا پیشین انتخاب شود. رویکرد استفاده از ظرفیت درون سازمانی، رویکرد شایسته و اطمینان بخشی است که از سوی مقام معظم رهبری و رئیس دولت سیزدهم در نهادها و دستگاه های خاصی چون سازمان صدا و سیما، قوهی قضائیه و وزارت امور خارجه مورد توجه بوده است و انتظار می رود در مورد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز مورد توجه قرار گیرد.والسلام
جمعی از مدیران و کارکنان
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی