نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با سید جلال ساداتیان
بعد از توافق موقت ممکن است مذاکرات دو تا سه سال طول بکشد
سید جلال ساداتیان گفت: باید برای آقایانِ مسئول که پیشتر می‌گفتند زیربار مذاکرات طولانی نخواهیم رف و از این باب به دولت آقای روحانی انتقاد می‌کردند باید گفت: زلیخا گفتن و یوسف‌شنیدن/ شنیدن کِی بود مانند دیدن!
گروه سیاست نامه‌نیوز: گفته می‌شود پیشنهادی مهم در مذاکرات وین مطرح است؛ آنکه توافقی موقت میان طرفین برقرار شود تا در مدتی طولانی‌تر مذاکرات برای حصول نتیجه نهایی ادامه یابد اما می‌دانیم که منتقدان دولت مدعی بودند که اگر ما کار را در دست بگیریم زیر بار مذاکرات طولانی نخواهیم و همین موضوع را نشانه ناکارآمدی دستگاه دیپلماسی دولت روحانی می‌دانستند. حالا پرسش این است که آیا مذاکرات دولت رئیسی شبیه به مذاکرات دولت روحانی شده است؟
سید جلال ساداتیان، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «از آنچه در دوره مذاکرات آقای عراقچی در دولت آقای روحانی گذشت، به تفصیل نمی‌دانیم اما گفته می‌شد که 80درصد کار پیش رفته بود و قرار بود در دور هفتم کار تمام و موارد اختلافی حل شود. حتی آقای روحانی گفت اگر اجازه دهند کار را تمام می‌کنیم اما گویا این اجازه به دولت دوازدهم داده نشد و کار به دولت آقای رئیسی واگذار شد. اصولگرایان هم می‌خواستند برجام به نام دولت خودشان تمام شود حتی آقای محمد مهاجری که یک روزنامه‌نگار منصف اصولگراست، به کنایه نوشت که اگر کار به نام تندروها تمام شود، نتیجه حاصل می‌شود. پیش از آغاز مذاکرات در دولت جدید حدود سه ماه ارتباط ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطع بود و مذاکرات هم به‌طور طبیعی ادامه نیافت و همان زمان مجلس می‌گفت اگر تحریم‌ها به طور کامل برداشته نشود، ایران با آژانس همکاری نخواهد کرد. به هر حال دولت جدید روی کار آمد و آقایانی که متصدی امور شدند و البته مجلسی‌ها می‌گفتند مذاکرات قبلی مورد پذیرش ما نیست و باید تمام تحریم‌ها بدون هیچ بحثی برداشته شود و حتی باید مدتی راستی‌آزمایی شود که واقعا تحریم‌ها به طور کامل برداشته شده یا خیر. از سوی دیگر می‌گفتند که آمریکا باید تعهد و ضمانت بدهد که دیگر از برجام نشود و علاوه بر همه اینها آمریکا باید خسارت ناشی از خروجش از برجام را به ایران بدهد».
او ادامه داد: «بایدن هم در آمریکا پیش از آنکه رئیس‌جمهور بشود، می‌گفت بدون تعلل به برجام برمی‌گردیم اما با شروع دولتش دیده شد که آمریکا در این موضوع تعلل کرد و دولت بایدن گفت که ما به میز مذاکره برمی‌گردیم اما موضوع مذاکره فقط برجام نخواهد بود و باید درباره بحث موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران هم مذاکره کنیم که این خواسته به‌شدت با مخالفت ایران مواجه شد و مقامات گفتند هیچ گفت‌وگویی به‌جز بحث برجام نخواهیم داشت. بعد از همه این کشمش‌ها اولین جلسه مذاکره در هشتم آذرماه سال جاری برقرار شد و به آن دور هفتم مذاکرات گفتند که همین نام بس بود تا بدانیم دولت ایران به صورت ضمنی دوره‌های پیشین مذاکرات را به‌رسمیت شناخته است. ایران در آغاز مذاکرات به سرعت دو پیش‌نویس روی میز گذاشت که محتوای آنها احتمالا همانی بود که از طریق دیپلماسی عمومی در رسانه‌ها بیان می‌شد. هیئت مقابل هم گفت باید به پایتخت‌هایمان برگردیم و مشورت کنیم و زمان می‌خواهیم».
این تحلیلگر سیاست خارجی بیان کرد: «در 17 آذر دوباره مذاکرات از سر گرفته شد و گفته می‌شد که در همان ابتدا تنش‌هایی ایجاد شده بود که با پادرمیانی نماینده روسیه در مذاکرات مجادلات خاتمه یافت. آقای امیرعبداللهیان هم گفت که خط قرمز ما توافق‌های قبلی است و اینجا بود که کاملا روشن شد که دولت فعلی مذاکرات دولت قبل را کاملا قبول دارد. در آن دور گفته شد که طرفین به دستور واحدی برای مذاکرات دست یافته‌اند البته معلوم نبود که چه چیزهایی به محورهای مذاکرات در دولت قبل اضافه یا کم شده است. دور بعدی مذاکرات در شش دی آغاز شد که طرف مقابل گفت ما می‌رویم و بعد از تعطیلات کریسمس برمی‌گردیم و 17دی گفت‌وگوهای تازه در گرفت».
او درباره شرایط کنونی مذاکرات اظهار کرد: «اکنون از اظهارات نماینده فرانسه در مذاکرات چنین برمی‌آید که مذاکرات شرایط سخنی را طی می‌کند البته این سخنان از سوی فرانسه به عنوان پلیس بد در مذاکرات مشخص است که اهدافی را دنبال می‌کند. در مقطع کنونی فقط نماینده روسیه است که اظهار امیدواری برای حصول نتیجه می‌کند که البته او هم می‌گوید مذاکرات خیلی سخت پیش می‌رود. با مجموع نظرات می‌توان گفت گه امید زیادی به رسیدن به نتیجه واحد در تمام ابعاد وجود ندارد».
ساداتیان درخصوص پیشنهاد توافق موقت اظهار کرد: «در این شرایط پیشنهاد دیگری مطرح شده است، پیشنهادی با عنوان توافق موقت؛ به این‌نحو که آمریکایی‌ها بخشی از تحریم‌های نفتی ایران را رفع کنند و ایران بتواند تا سقف مشخصی نفت بفروشد و معالات بانکی ایران هم تا حدی عادی شود و ایران هم در مقابل غنی‌سازی 60درصد را متوقف کند. غربی‌ها تصور می‌کنند ایران تا رسیدن به بمب اتم یک ماه فاصله دارد و به همین دلیل می‌خواهند ایران به نقطه گذار نرسد و بنا دارند توافقی موقت بکنند تا با خیال راحت مدت زیادی شاید حتی دو الی سه سال به مذاکره بپردازند».
او در پایان درباره اینکه اصولگرایان پیش از این به هیچ وجه راضی به طولانی‌شدن مذاکرات نبودند و حالا ممکن است دولت زیر بار توافق موقت و مذاکرات طولانی برای نتیجه واحد برود، گفت: «باید برای آقایانِ مسئول که پیشتر می‌گفتند زیربار مذاکرات طولانی نخواهیم رف و از این باب به دولت آقای روحانی انتقاد می‌کردند باید گفت: زلیخا گفتن و یوسف‌شنیدن/ شنیدن کِی بود مانند دیدن!»