نگاه تحلیلگر / گفت‌وگوی «نامه نیوز» با پیرمحمد ملازهی
ایران روی چین بیش از روسیه حساب می‌کند
گفته شده که در سفر رئیسی به روسیه مسائل تجاری و اقتصادی در مرکز توجه بوده است اما تحلیلگران داخلی معتقدند که ظرفیت‌های روسیه در این عرصه برای ما آنقدرها که می‌گویند نیست و ایران بیشتر روی چین حساب می‌کند.
گروه سیاست نامه نیوز – سفر رئیس جمهور به روسیه امروز پایان می‌یابد و آنطور که در اخبار رسمی آمد تمرکز آن بر مسائل و روابط اقتصادی و تجاری بود. تحلیلگران اما معتقدند که مسائل سیاسی در گفت‌وگوهای انجام شده قابل توجه‌تر بوده و بیشتر حائز اهمیت است. پیرمحمد ملازهی از جمله همین کارشناسان که با اشاره به شرایط منطقه و بین‌المللی گفت‌وگوهای رئیسی و پوتین را بیشتر از نظر سیاسی قابل توجه می‌داند.
او در گفت‌وگویی با «نامه نیوز» به شرایط ایران و عربستان و مناسبات دو طرف که اخیرا در حال فاصله گرفتن از وضعیت خصمانه است، اشاره کرد و گفت: «به نظر من آقای رییسی در این سفر برای اینکه روس‌ها متقاعد شوند در این بخش از دنیا که خاورمیانه در کلیات است و شامات به شکل خاص بیشتر همکاری کنند، کوشیده است. البته مساله افغانستان که روس‌ها، ایرانی‌ها و چینی‌ها در زمینه آن هماهنگ‌تر عمل می‌کنند هم مطرح است لذا احتمالا موضوع افغانستان هم بخشی از مذاکرات در این سفر بوده است».
این کارشناساس مسائل شرق آسیا در نگاهی کلان‌تر به موضوع به رقابت‌های شرق وغرب اشاره کرد و گفت: «به نظر می‌رسد در سطح بین‌المللی مجدد رقابت‌ها بین شرق و غرب شکل می‌گیرد و در آینده با یک قطب شرقی حول محور روسیه و چین و یک قطب غربی که آمریکا در راس آن است روبه‌رو خواهیم بود. برداشت این است که اگر این اتفاق بیفتد ایران به سوی قطب شرقی قدرت خواهد رفت و در همان محاسبات است که قرارداد ۲۰ ساله با روسیه و ۲۵ساله با چین هم قابل توجه می‌شود.»
ملازهی همچنین گفت: «بنابراین فکر می‌کنم که بخشی از مذاکرات در این سفر به ملاحظات و شرایط جهانی مربوط شده. به خصوص که همزمان مذاکرات برجامی جاری است و گفته می‌شود که شاید طرفین مواضع خود را تعدیل کنند و حتما روس‌ها می‌توانند به نفع ایران نقش مهمی را به نفع ایران ایفا کنند. اگرچه خیلی نمی‌توان روی آنها حساب کرد چون منافع ملی خودشان را در نظر می‌گیرند و بر اساس آن منافع با آمریکا دچار تشنج شده یا تعامل می‌کنند».
وی در واکنش به اخباری که بر محوری های اقتصادی و تجاری این سفر تمرکز داشت، نیز گفت: «باید دقت کرد که روسیه واقعا چقدر زمینه همکاری اقتصادی با ایران دارد. به نظر من در ایران در این رابطه خوشبینی زیادی وجود دارد که با واقعیت‌ها هم همخوانی ندارد. اقتصاد روسیه یک اقتصاد بسته است. ضمن اینکه کالاهایی که ایران نیاز دارد اساسا چندان با تکنولوژی روسی همخوان نیست. در بخش کشاورزی امکانات محدودی وجود دارد اما به نظر من آن هم خیلی تعیین کننده نیست. به اضافه اینکه رقابت اصلی ایران و روسیه که روس‌ها ایران را دور می‌زنند مساله گاز و انرژی است و آنها اصلا دوست ندارند که ایران بتواند از طریق ترکیه گاز خود را به اروپا صادر کند و آن انحصاری که روس‌ها دارند را خدشه‌دار کند. بنابراین به نظر می‌رسد که امکانات محدودی برای افزایش تعاملات اقتصادی و تجاری وجود دارد چون هم ظرفیت‌های روسیه محدود است و نگاه روسیه به توسعه اقتصادی با ایران محدود است. به نظر من ایران در نگاه به شرق و تعاملات تجاری هم بیشتر روی چین حساب می‌کند که احتیاج به انرژی دارد و می‌تواند کالا هم به ایران بدهد.