درخواست جنجالی چین از آمریکا برای احیای برجام

وی همچنین خاطرنشان کرد: چین در همین چارچوب و از منظر حراست از برجام، حفاظت از چندجانبه گرایی و همچنین سیستم عدم اشاعه همراه دیگر کشورها، نسبت به ترغیب برای تسریع دستیابی مذاکرات به تفاهم اقدام خواهد کرد.

این دیپلمات چینی همچنین درباره توسعه روابط دو جانبه تهران و پکن، تقابل چین و آمریکا، اهمیت تحولات افغانستان و بحران ‌اوکراین نیز مواضع دولتش را تبیین کرد. 

متن گفت‌وگوی ایسنا با چانگ هوآ، سفیر جمهوری خلق چین در ایران به شرح زیر است؛ 

ایسنا- چین همواره از مساله هسته‌ای ایران در این سال‌ها حمایت داشته، با توجه به انجام مذاکرات مجدد در دوره جدید رویکرد دولت چین چگونه است؟  آیا پیشنهاد و راهکاری برای به نتیجه رسیدن مذاکرات دارد؟

چین در خصوص مسأله هسته‌ای ایران همواره به مواضع عادلانه و عینی خویش پایبند بوده و بر این مبنا به گونه‌ای سازنده در مذاکرات مرتبط با مسأله هسته‌ای ایران حضور یافته است، بر همین اساس چین در خصوص مسائل دشوار، به میانجی‌گری بین طرفین پرداخته و همه طرف‌ها را به جستجوی راهکارهای حل و فصل مسائل ترغیب نموده است.

در این عرصه ما همراه با دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات، عملیاتی‌سازی روند احیای برجام را در دستور کار داشته و همزمان به طور قاطعانه از حقوق مشروع و قانونی طرف‌ها دفاع می‌کنیم.

چین در همین چارچوب و از منظر حراست از برجام، حفاظت از چندجانبه گرایی و همچنین سیستم عدم اشاعه همراه دیگر کشورها، نسبت به ترغیب برای تسریع دستیابی مذاکرات به تفاهم اقدام خواهد کرد.

در حال حاضر، مذاکرات به مرحله حساس پایانی وارد شده و از سوی دیگر نیز هر چه مذاکرات به مراحل نهایی خود نزدیک‌تر می‌شود، تمام طرف‌ها نیز باید ضمن جزم کردن عزم خویش، تمرکز بر حل و فصل مسائل باقی مانده را حفظ نموده و با نمایش متقابل انعطاف، به دنبال دستیابی به راه حل‌های معقول باشند؛ در این فضا تمامی طرف‌ها باید ضمن اتخاذ تصمیم‌های سیاسی، سیر دستیابی مذاکرات به نتایج مورد نظر را تسهیل نمایند.

در این میان چین، بر رویکرد مبتنی بر رعایت عدالت در این عرصه ادامه خواهد داد و در عین حال بر پیشبرد روند سیاسی و دیپلماتیک حل و فصل موضوع هسته ای ایران به صورت قاطعانه تاکید خواهد نمود.

ایسنا- آیا مواضع آمریکایی‌ها در مذاکرات هم موثر است ؟ 

از سوی دیگر آمریکا به عنوان آغازگر بحران هسته‌ای ایران، باید اقدامات مثبت بیشتری را برای حل و فصل هر چه سریع‌تر مسائل باقی مانده در دستور کار قرار دهد.

ایسنا- به نظر می رسد دولت جدید آمریکا سیاست‌هایی متفاوت از ترامپ دارد، آیا سیاست واستراتژی آنان با چین تغییر کرده است؟

پاسخ: هم اکنون، مناسبات چین و آمریکا از زمان برقراری مناسبات دو کشور شاهد چالش‌هایی کم سابقه و شدید است. در ماه نوامبر سال گذشته، رهبر چین، جناب شی جین پینگ در نشستی با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، سه اصل احترام متقابل، حل و فصل مشترک و صلح آمیز مسائل، و همکاری برد- برد را به‌عنوان مبانی مناسبات دو کشور مورد تاکید قرار داده و به گونه‌ای روشن چارچوب آتی روابط چین و آمریکا را مشخص نمودند که رئیس جمهور آمریکا نیز واکنشی مثبت به این موضع نشان دادند.

پکن از آمریکا خواسته تا سیاست منطقی و عمل‌گرایانه خویش در قبال چین را از سر گرفته و ضمن انجام همکاری مشترک، زمینه‌های تحقق مباحث مورد اجماع سران دو کشور و همچنین مواضع رئیس جمهور آمریکا را فراهم آورد، تا از این طریق مناسبات دو کشور هر چه زودتر به ریل صحیح خویش باز گردد.

ما خواستار آن هستیم که ایالات متحده به سیاست چین واحد پایبند باشد و ضمن حفظ تعهدات سیاسی خویش، اقدامات و حمایت‌های مرتبط با "استقلال تایوان" را متوقف ساخته و همچنین توطئه "محدود کردن چین به بهانه تایوان" و هرگونه موضع یا عملی که به مثابه دخالت در امور داخلی چین باشد را متوقف نموده و از این طریق به حفظ جریان کلی مناسبات چین و آمریکا بپردازد.

ما خواستار پایبندی آمریکا به اصل احترام متقابل برای حفظ مناسبات دو کشور در مسیر صحیح خود هستیم. آمریکا باید ضمن احترام به مسیر توسعه چین، آمال خود ذیل بیرق مهار چین را به کناری نهد.

ما همچنین از آمریکا می‌خواهیم به اصل همکاری برد - برد پایبند بوده و  از رهگذر این مسأله پیشبرد مسیر توسعه و شکوفایی مستقل دو کشور چین و آمریکا را محقق سازد. آمریکا باید به‌عنوان یکی از الگوهای ایجاد اقتصادی باز در جهان مطرح شود و بر این اساس در امر پیروی از قوانین اقتصادی و اصول تجارت بین‌الملل نسبت به دیگر کشورها پیش قدم باشد و فضای بازاری عادلانه، برابر و بدون تبعیض را برای شرکت‌های کشورهای مختلف از جمله چین مهیا نماید.

ما از آمریکا می‌خواهیم به مسئولیت‌های خویش به‌عنوان یک کشور بزرگ پایبند باشد و بر این اساس محصولات بیشتری را برای بهره برداری مشترک جهانیان ارائه نماید. چین چه در گذشته، چه حال و چه در آینده در پی سلطه‌گری نبوده و آمریکا نیز باید به همین ترتیب عمل نماید. آمریکا باید از جناح بندی کشورها در مناطق مختلف خودداری نموده و حلقه‌های بسته خودی و غیر خودی را ملغی نماید.

ایسنا-  ارزیابی جنابعالی از توسعه روابط  ایران و چین با توجه به این که سند همکاری‌های دو کشور نیز به امضاء رسیده،‌چیست؟ بر  اساس سند تاکنون چه  اقداماتی صورت گرفته است؟

پاسخ: چین و ایران دو کشور دارای مناسبات مشارکت جامع راهبردی اند که دوستی سنتی بین‌شان عمیق و پایدار است. در سایه هدایت‌های سران دو کشور، روابط دو طرف طی سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی مواجه شده و چین و ایران در عرصه تامین منافع بنیادین و متقابل یکدیگر همواره در امر حمایت از هم پایدار بوده و در همین فضا نیز روابط عمل‌گرایانه دو کشور با نتایجی مثبت همراه شده است.

در اوایل سال جاری میلادی، آقای امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران سفری موفقیت آمیز به چین داشت. درجریان این سفر آقای وانگ یی، عضو شورای دولتی و وزیر خارجه چین به تبادل نظر عمیق با ایشان پرداخته و دو طرف آغاز رسمی اجرای برنامه همکاری‌های جامع دو کشور را اعلام نمودند؛ در همین حال وزرای خارجه دو کشور به طور مشترک بر لزوم تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های انرژی، تاسیسات زیرساختی، تولید انرژی، فناوری، همکاری‌های بهداشتی و درمانی، گسترش همکاری‌های کشاورزی و سید ماهی، مسأله ایمنی فضای مجازی، همکاری‌های چند جانبه، تعمیق تعاملات آموزشی، سینمایی، تربیت نیروی انسانی و دیگر زمینه‌های انسانی تاکید نموده و تصریح کردند که این همکاری‌ها به نتایج ملموس‌تری در همکاری‌های فی مابین منجر خواهد شد.

ایسنا- در شرایط پاندمی کرونا چین کمک های زیادی به ایران برای تامین واکسن مورد نیاز کرد. همکاری ها برای تولید واکسن و ارائه دانش به ایران چگونه پیش می رود؟ میزان واکسنی که در اختیار قرار گرفته چه اندازه است؟

چین ضمن چیره شدن بر انواع دشواری‌ها، با تمام توان به یاری ایران پرداخت و نسبت به ارسال محموله‌های درمانی و واکسن به ایران اقدام نمود.

در مواجهه با فراگیری ویروس کرونا، دو کشور چین و ایران به مثابه سرنشینان یک کشتی به مصاف طوفان رفته و به یاری یکدیگر شتافتند. ملت چین در هنگام درگیری همه جانبه با فراگیری ویروس از حمایت‌های گرم ملت ایران بهره‌مند شد و با فراگیری ویروس در ایران، چین ضمن چیره شدن بر انواع دشواری‌ها، با تمام توان به یاری ایران پرداخت و نسبت به ارسال محموله‌های درمانی و واکسن به ایران اقدام نمود.

نهایتا همکاری‌های چین و ایران در عرصه مبارزه با فراگیری ویروس به نتایجی مثبت دست یافت و دو کشور به طور مشترک صفحاتی زیبا از همکاری مشترک و اتحاد در مبارزه با فراگیری را در تاریخ مناسبات خود ثبت نمودند.

ایسنا- در چنین شرایطی تحریم‌های آمریکا تا چه اندازه مانع از انتقال واکسن و یا سایر همکاری‌ها میان چین و ایران شده است؟

چین همواره بر این باور بوده که تحریم هیچ گاه مسیر صحیح و موثری برای حل ریشه‌ای مسائل نبوده و بر این اساس همیشه با قاطعیت با هرگونه تحریم یک جانبه و غیرقانونی مخالفت نموده است.

پرواضح است که تحریم‌های یک جانبه و رویکردهای قلدرمآبانه جایی در میان ملت‌ها نداشته و قطعا قابل تداوم نخواهند بود.

آمریکا با رویکردهای سلطان‌گرا و یک جانبه، همواره چماق تحریم را بر سر دیگر کشورها نگاه داشته و این تحریم‌ها را طی ۲۰ سال گذشته تا ۱۰ برابر افزایش داده است. تعداد تحریم‌های آمریکا در دوران رئیس جمهور سابق این کشور بالغ بر ۳۸۰۰ مورد شد. تحریم‌های غیرقانونی آمریکا مشکلات اساسی و قابل توجهی را برای اقتصاد و زندگی مردم در کشورهای مربوطه ایجاد نموده و دشواری‌ها و موانعی را نیز در مسیر همکاری‌های عمل‌گرایانه چین و ایران در پی داشته است. اما چین همواره با اقدامات عملی به طور قاطع از مناسبات اقتصادی و تجاری خود با ایران، مناسبات انرژیک و همکاری‌های بر حق دو طرف حفاظت کرده و جامعه جهانی را به تضمین حق مسلم ایران در بهره مندی از مواهب همکاری‌های اقتصادی ترغیب نموده است.

ایسنا- همکاری های نظامی میان دو کشور در چه سطحی قرار دارد؟  

از سوی دیگر چین همواره بر مفهوم امنیت جمعی تاکید نموده و تلاش خود را برای حفاظت از صلح و ثبات جهانی به کار بسته است. در ژانویه سال جاری، سه کشور چین، ایران و روسیه نسبت به برگزاری رزمایش مشترک در دریای عمان اقدام کردند که موجبات تعمیق همکاری و تعاملات نیروهای دریایی سه کشور را فراهم آورده و عزم سه کشور در حفاظت از صلح جهانی و امنیت دریایی را به نمایش گذاشته و در عین حال اراده و توانایی سه کشور را در حوزه ایجاد "پیکره مشترک سرنوشت دریاها و اقیانوس ها" به ظهور رساند.

ایسنا- با توجه به روی کار آمدن طالبان در افغانستان دیدگاه دولت چین نسبت به این موضوع چیست و آیا برنامه ای برای همکاری با طالبان و به رسمیت شناختن آنها دارد؟

پاسخ: در این زمان حساس، افغانستان در حال مدیریت نابسامانی‌ها می‌باشد و راه آینده ملت افغانستان در دستان خود این ملت است که همزمان با چالش‌های بزرگی در حوزه‌های بشردوستانه، اقتصادی، ضد تروریسم، اداره کشور و دیگر عرصه‌ها نیز مواجه است. غلبه بر این دشواری ها، از سویی نیازمند درک و حمایت بیش از پیش جامعه جهانی بوده و از دیگر سو محتاج تلاش‌هایی مشترک به شرح زیر است:

نخست، بهبود معیشت. در حال حاضر مهم‌ترین مشکل افغانستان همچنان مسأله بحران انسانی است. بر همین اساس چین رقمی قریب به ۳۰۰ میلیون یوآن شامل مواد غذایی، بهداشتی و دارویی و تجهیزات غلبه بر زمستان و موارد دیگر، کمک‌های بشردوستانه در اختیار افغانستان قرار داده است. ما همچنین بر اساس نیازهای ملت افغانستان روند ارائه کمک‌های خویش به این کشور را ادامه خواهیم داد. چین از سوی دیگر با تمام قوا از ارتقای توانایی این کشور در حوزه توسعه مستقل حمایت خواهد کرد.

سال گذشته هزاران تن از محصولات مغز دانه‌های کاج افغانستان به گونه‌ای شایسته در بازار چین به فروش رسید. چین از این پس نیز نسبت به واردات محصولات با کیفیت کشاورزی کشور افغانستان اقدام خواهد نمود تا از این طریق ملت افغانستان را در امر افزایش تولید و ارتقای درآمدهای‌شان یاری دهد.

از منظر بلندمدت، ما همچنین مایل به تقویت تبادلات در حوزه تجربیات کشورداری و اداره امور مملکت با افغانستان و علاوه بر آن ایجاد مناسبات متقابل و گسترش تعاملات با این کشور هستیم.

دوم، ترویج تعامل؛ ترویج تعاملات منطقی و گفت‌وگوی تمام طرف‌ها در افغانستان مسأله‌ای است که باید تداوم یابد. از زمان تحولات اخیر در افغانستان، چین ارتباطات خویش با بخش‌های مربوطه افغانستان را حفظ نموده و از سویی نیز امر هماهنگی‌های بین‌المللی را با رویکردی مثبت پیگیری نموده تا از رهگذر چنین فضایی، در روند جایگزینی ثبات بجای آشفتگی در افغانستان یاری‌گر این کشور باشد. چین قاطعانه بر سیاست دوستی با تمام اقشار مردم افغانستان پایبند خواهد بود و به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی این کشور احترام می گذارد و به هیچ وجه در امور داخلی آن دخالت نخواهد نمود.

اکنون روز به روز بر تعداد کشورهایی که به طرق مختلف ارتباط و تعاملاتی را با دولت موقف افغانستان برقرار می‌کنند، افزوده می‌شود و این روندی مناسب و قابل قبول است. در چنین وضعیتی جامعه بین‌المللی نیز باید بر مبنای تحقق اصل "محور بودن مردم افغانستان در تحولات این کشور، و همه چیز افغانستان از آن ملت این کشور است" با محوریت قرار دادن احترام و برابری، نگرش‌های منطقی و عمل‌گرایانه، ضمن تقویت ارتباطات و تعاملات خویش با طرف افغانستانی، این کشور را در حرکت گام به گام خویش در مسیر بهبود اوضاع سیاسی و حکمرانی داخلی هدایت نمایند.

سوم، تجمیع قدرت‌ها؛ ما باید از منظر پیکره واحد سرنوشت بشری و روحیه دست در دست هم به مصاف طوفان‌ها رفتن، بر میزان هماهنگی‌های چندجانبه و منطقه‌ای در حوزه افغانستان بیافزاییم. در این چارچوب، تمام کشورها باید ضمن حراست از جایگاه محوری سازمان ملل متحد، به ارتقای کارکرد مکانیسم‌های چند جانبه مختلف که به مسائل افغانستان می‌پردازند را پیگیری و ترغیب نمایند.

همچنین تمام طرف‌ها باید ضمن توجه به روندهای جاری ضد تروریسم در کشور افغانستان، به ترغیب جامعه بین‌الملل برای تشکیل جبهه‌ای متحد علیه تروریسم پرداخته و ضمن پرهیز از به کارگیری استانداردهای دوگانه، هرگز مجال تبدیل مجدد افغانستان به زادگاه، پناهگاه و منشا تروریسم را ندهند.

در این چارچوب چین برای متمرکزسازی هم‌افزایی بین‌المللی در امر حمایت از بازسازی افغانستان به تلاش‌های خویش ادامه خواهد داد و در عین حال همکاری نزدیک خود با کشورهای منطقه در این خصوص را محفوظ خواهد داشت.

ایسنا-نشست بعدی کشورهای همسایه افعانستان در پکن‌ قرار است برگزار شود، چین چه برنامه و پیشنهادی برای حل مساله افغانستان دارد؟

چین در عین حال اقدامات لازم برای برگزاری شایسته اجلاس وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان را انجام داده و نقش خویش به عنوان یکی از همسایگان افغانستان را در امر تثبیت صلح و ثبات بلندمدت در این کشور ایفا خواهد نمود.

ایسنا- نظر دولت چین نسبت به تحولات اوکراین و افزایش تنش با روسیه چیست؟

پاسخ: اخیرا جناب آقای وانگ یی، عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه چین، پنج نکته را در خصوص موضع چین در رابطه با مسئله اوکراین به شرح زیر تشریح نمودند.

اول، چین بر لزوم حفظ و احترام به حق حاکمیت و تمامیت ارضی تمام کشورها تاکید داشته و بر پایبندی حقیقی به اصول و موارد مندرج در منشور ملل متحد تصریح دارد. این موضع چین همیشگی و روشن است و طبعا در رابطه با مسئله اوکراین نیز صدق می‌کند.

دوم، ارائه و حمایت چین از مفهوم امنیتی مشترک، جامع، همکاری محور و پایدار. پکن بر این باور است که امنیت یک کشور نمی‌تواند به قیمت به خطر انداختن امنیت دیگر کشورها یا به قیمت امنیت یک منطقه و فراتر از آن با زور یا با گسترش اقدامات نظامی تضمین گردد. اندیشه‌های دوران جنگ سرد، باید به طور کامل کنار گذاشته شوند. از سویی نیز طبعا دغدغه‌های امنیتی مشروع تمام کشورها به جای خود باید محترم شمرده شوند. در شرایط پنج دوره متوالی گسترش ناتو به سوی شرق، توقعات امنیتی مشروع روسیه باید با جدیت و به درستی مورد توجه قرار گرفته و رفع و رجوع گردند.

سوم، چین همواره سیر تحولات در اوکراین را مورد توجه داشته و مایل به مشاهده اوضاع کنونی در این کشور نیز نبوده و نیست. در شرایط حساس کنونی خویشتنداری ضروری ترین امر برای پیشگیری از وخامت بیشتر اوضاع و حتی خارج شدن آن از کنترل است. در این شرایط امنیت حیات و مال مردم عادی باید به گونه ای موثر تضمین شده و به ویژه از وقوع بحران های انسانی در مقیاس بزرگ جلوگیری شود.

چهارم، چین از تمام تلاش های دیپلماتیک که به سود صلح و حل بحران اوکراین باشد حمایت کرده و نسبت به تشویق آن اقدام خواهد نمود. چین از برگزاری مذاکرات فوری و بی واسطه روسیه و اوکراین استقبال می نماید. واقعیت آن است که سیر مسئله اوکراین حواشی تاریخی پیچیده ای داشته است. اوکراین باید نقش خود به عنوان پل ارتباطی میان شرق و غرب را ایفا نماید نه اینکه موقعیت آن به خط مقدم تقابل قدرت های بزرگ تقلیل یابد. چین در عین حال از گفتگوهای اروپا و روسیه در خصوص امنیت قاره اروپا در شرایط برابر حمایت می نماید و بر این باور است که امنیت از جمله مفاهیم تجزیه پذیر نبوده و نهایتا باید به یک مکانیزم امنیتی متعادل، موثر و پایدار در خصوص قاره اروپا دست یافت.

پنجم، چین معتقد است شورای امنیت سازمان ملل متحد باید برای حل و فصل مسئله اوکراین به ایفای نقشی سازنده پرداخته و در این فضا تمرکز بر اصل ثبات و امنیت منطقه ای و همچنین ایمنی عمومی تمام کشورها را در دستور خویش قرار دهد. تدابیری که شورای امنیت در این رابطه انجام می دهد باید تسکین دهنده و آرام بخش شرایط بغرنج کنونی باشد نه اینکه شعله ورتر شدن آتش افروخته را موجب گردد. این تدابیر باید راهکارهای دیپلماتیک حل و فصل مسئله را ترغیب نموده و از تشدید اوضاع کنونی پیشگیری نماید. بر این مبنا، چین هیچ گاه قطعنامه های شورای امنیت که با استناد مکرر به فصل هفتم منشور ملل متحد، بهره گیری از زور یا تحریم را مجاز می شمارند تائید نکرده است.

چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت و همچنین یک کشور بزرگ مسئولیت پذیر، همواره تعهدات بین المللی خویش را صادقانه انجام داده و نقشی سازنده را در عرصه حفظ صلح و ثبات جهانی ایفا نموده است.

 در مسائل امنیتی یا موضوعات مرتبط با صلح، چین از خوش‌سابقه ترین کشورهاست. ما هیچ‌گاه حمله به کشورهای دیگر را در کارنامه خویش نداشته و هرگز درهیچ جنگ نیابتی شرکت نداشته‌ایم، هیچ وقت در پی مباحثی چون حوزه‌های نفوذ قدرت خویش برنیامده و تاکنون در رویارویی‌های بلوک‌های نظامی شرکت نداشته‌ایم. چین به مسیر توسعه صلح آمیز خویش متعهد بوده و به ساخت پیکره واحد سرنوشت بشری پایبند است.

ما موضع خویش در خصوص مقابله قاطعانه با تمامی قدرت‌های سلطه‌گر را تداوم خواهیم داد و با قاطعیت بر تامین حقوق و منافع مشروع کشورهای در حال توسعه به ویژه کشورهای کوچک و متوسط  پافشاری خواهیم نمود.