ارتباط توقیف کشتی یونانی با برجام | ایران وارد دوره جدیدی از تنش دریایی-نفتی با غرب می شود؟

روز گذشته شبکه خبری المیادین گزارش داد که دو فروند نفتکش یونانی در آب های خلیج فارس توسط گارد ساحلی ایران توقیف شد. این گزارش چند ساعت بعد توسط مقامات یونانی و نیز مقامات سپاه پاسداران تایید گشت. طبق اعلام سپاه پاسداران، نیروی دریایی سپاه روز جمعه 2 فروند نفتکش یونانی را به دلیل تخلفات انجام گرفته در آبهای نیلگون خلیج همیشه فارس توقیف کرد.

بر اساس ادعای تسنیم، هنوز 17 فروند کشتی یونانی دیگر‌ در خلیج فارس حضور دارند که در صورت ادامه شیطنت ‌ها توسط یونان احتمال توقیف آنها توسط سپاه وجود خواهد داشت.

بازگشت به دوران تنش دریایی؟

وزارت خارجه یونان در واکنش به توقیف نفت‌کش‌های خود، خواستار رفع توقیف آن‌ها شد و این اقدام ایران را «دزدی» خواند! بر اساس اعلام وزارت امور خارجه یونان، دو خدمه از یکی از نفتکش ‌ها یونانی بوده و هفت خدمه از نفتکش دوم تابعیت یونانی داشته‌ اند.  آتن در حالی ایران را متهم به دزدی دریایی می کند که خود یک ماه پیش بنا به دیکته واشنگتن، نفتکش ایران را در سواحل خود توقیف کرد و نفت آن را تحویل آمریکا داد.

در واقع، علت اصلی ماجراهای پیش آمده اقدام یک ماه پیش یونان مبنی بر توقیف نفتکش ایرانی بوده است. یونان در یک حرکت غیرقانونی نفتکش ایرانی را توقیف و نفت آن را به آمریکا داد. بر اساس ادعای برخی خبرگزاری ها این نفتکش حامل برخی خدمه روسی بوده و با روسیه ارتباط داشته است. طبق گزارش رویترز، هنوز مشخص نیست اقدام یونان به علت تحریم های نفتی خود ایران بوده یا به تحریم های اخیر روسیه ارتباط داشته است.

آنچه مشخص است این است که شرایط دریایی ایران در حال بازگشت به دوره ترامپ است. در سال 2018  الی 2020 دولت دونالد ترامپ تحت عنوان کمپین «فشار حداکثری» بیشترین تحریم های نفتی و غیرنفتی را علیه ایران اعمال کرد. این اقدام با واکنش مقامات وقت ایران روبه‌رو شد و آنها تهدید به بستن «تنگه هرمز» کردند. از آن سو، کشورهای غربی و آسیایی شروع به توقیف برخی کشتی های ایران نمودند که این اقدام با واکنش سخت ایران روبه‌رو شد و ایران هم نفتکش های برخی از این کشورها را به عنوان تلافی در آبهای جنوبی توقیف کرد. همچنین، فشار تحریم ها باعث شد ایران دست به یک ائتلاف دریایی نو با ونزوئلا بزند. این ائتلاف به خصوص برای آمریکا بسیار سخت آمد و تمام تلاشش را کرد تا جلوی این ائتلاف را بگیرد.

فراز و فرود دولت بایدن و کاهش و افزایش تنش دریایی

 دوره تنش دریای بین ایران و غرب پس از پایان دوره ترامپ تمام شد. با پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا و ورود به کاخ سفید و ایضا احیای مذاکرات هسته ای بسیاری از کشورها تا حدی امیدوار شدند مساله تحریم های نفتی ایران حل شود اما این اتفاق نیفتاد و بعد از گذشت چند سال از مذاکرات، همچنان این مساله دردسرساز است.

با به بن رسیدن مذاکرات هسته ای به خصوص بعد از مطرح شدن موضوع حذف نام سپاه پاسداران از لیست گروه های تروریستی دوباره تنش بین ایران و غرب زیاد شد. مساله تحریم های نفتی ایران مدتی بود مطرح نمی شد اما با به هم خوردن برجام بار دیگر این مساله پررنگ شد و دو طرف وارد تنش نفتی شدند. در این میان، تحریم سنگین روسیه و نوسانات بازار طلای سیاه نیز مزید بر علت شده و ایران و غرب را وارد چالشی بزرگتر کرده و می کند. مساله تنش با اوکراین اولین نشانه از تنشی بزرگتر است که ممکن است در ماه های آینده بین ایران و برخی کشورهای دیگر غربی رخ دهد.

همه چیز به برجام بستگی دارد

به هر حال، پر واضح است که مساله تنش دریایی و نفتی اخیر به مذاکرات هسته ای و برجام ارتباط دارد. این مساله ای است که رویترز نیز در گزارشی بر آن تاکید کرده است. بر اساس گزارش رویترز، با کاهش احتمال توافق ایران و غرب و دور شدن هیات مذاکره کنندگان از وین، تنش های غیرمستقیم  و مستقیم ایران و آمریکا در دریا نیز بیشتر شده است. این اتفاق می تواند شدت گرفته و تحولات عمیق تری را در منطقه و دنیا ایجاد کند. باید صبر کرد و دید در آینده چه اتفاقی می افتد.

منبع: خبر فوری