متروپل دوم در راه است؟

روزنامه آرمان ملی نوشت:در میان یکی از مشهورترین ساختمان‌هایی که مانند متروپل افزایش طبقات داشت و طی سالیان اخیر و در زمان تصدی علیرضا پاک فطرت بر شهرداری شیراز حواشی بسیاری داشت، هتل «آسمان» شیراز است. حدود سال 95 بود که شهرداری شیراز تصمیم گرفت برای جلوگیری از تخریب هتل و سایه‌ای که این هتل برروی ارگ کریم خان می‌اندازد، دو طبقه آن را تخریب کند، اما این اتفاق رخ نداد و هتل 5 ستاره‌ای که مجوز سازه آن برای شش طبقه صادر شد، اما حال 17 طبقه آن سر به آسمان شیراز در جوار ارگ کریم خان کشیده است. سوال اصلی اینجاست که  ۱۱ طبقه اضافی این ساختمان، آیا توان زلزله‌هایی بیش از 5 ریشتر دارد یا اینکه امکان دارد هتل آسمان در شیراز هم دچار اتفاقاتی مانند متروپل شود؟‌ ساختمانی که نظام مهندسی مجوز ساختمان ۶ طبقه را برای‌ آن صادر کرده بود، اما پس از احداث 10 طبقه، قرار بود به 12 تا 13 طبقه افزایش یابد.  با وجود اینکه اعلام شده، مالک متروپل در این حادثه کشته شده، اما اخباری در رابطه با زنده بودن آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. در این میان، یکی از افرادی که این روزها نامش در این فاجعه به‌میان آمده و در افکار عمومی و برخی دستگاه‌های نظارتی به عنوان یکی از متهمین این فاجعه مطرح شده، استاندار سابق خوزستان است که به گزارش روز گذشته ایرانا، از کشور خارج شده است. این خبر در حالی منتشر می‌شود که غلامرضا شریعتی، به صورت قانونی به کشور امارات رفته، اما تلفن همراه او از دسترس خارج شده است. در این میان اگر این خبر به معنای خروج همیشگی شریعتی از ایران باشد، ابعاد تازه‌ای از فاجعه متروپل نمایان می‌شود.

  شباهت متروپل و آسمان

در این رابطه علیرضا پاک فطرت شهردار سابق شیراز و نماینده فعلی این شهر در مجلس شورای اسلامی، معتقد است که این دو ساختمان از نظر سازه‌ای هیچ شباهتی با یکدیگر ندارند، اما از نظر سرمایه گذاری، بسیار به یکدیگر شبیه هستند و به «آرمان ملی» می‌گوید: «ما در این رابطه یک «سرمایه‌گذار» داریم و یک «سرمایه‌بر». این یک حقیقت تلخ است که در بحث مدیریت شهری یک عده‌ای می‌آیند از رانت استفاده می‌کنند و با تغییر کاربری و رانت، وام های کلان و پروانه  اخذ می‌کنند و در زمین متری ۱۰ میلیون تومانی ساخت و ساز می‌کنند و به متری ۱۰۰ میلیون تومان می‌فروشند. پروژه متروپل تقریبا همین امر را تایید می‌کند. من تعجب می‌کنم، دوستان رفته‌اند و مهندس ناظر را دستگیر کرده‌اند، هنوز نمی‌دانیم آیین‌نامه رعایت شده یا نشده، اما ظاهرا شواهد نشان می‌دهد که رعایت نشده، چون اگر می‌شد چنین اتفاقی رخ نمی‌داد. تقاضای ما از مسئولان این است افرادی که سفارش کرده‌اند که به این‌گونه ساختمان‌ها اجازه ساخت ‌دهند، شناسایی گردند. متاسفانه این سفارش‌ها در همه شهر‌ها صورت می‌گیرد و در بهترین نقاط، زمین را می‌گیرند و با حداقل عوارض، حداقل هزینهِ تغییر کاربری پرداخت می‌شود و بهره‌ها و سود‌های 10 برابری را برداشت می‌کنند. البته زمانی که من شهردار بودم به هیچ فردی اجازه چنین کاری را ندادم که از اینگونه افراد از رانت‌ها استفاده کنند.»

به بقیه ساختمان‌ها نیز مجوز می‌دهید؟‌

وی باور دارد، اصلا هتل آسمان قابل قیاس با متروپل نیست، چون ساختمان متروپل بار زنده، بر آن نیامده بود و فقط یک طبقه از آن به بهره‌برداری رسیده بود. شما تصور کنید که در شیراز، زلزله‌ای بیش از 6 ریشتر بیاید و آن زمان، حجم باری که بر ساختمان وارد می‌شود ۹ برابر است. بحث نظام مهندسی، رعایت کردن آیین‌نامه است و از شهـردار و حتی استاندارد هم فراتر می‌رود و متروپل اینگونه فرو ریخت، اما هتل آسمـــان چنین موضوعی ندارد، درست است که هتل آسمان رابطه m6 بوده، اما حالا ما در رابطه با یک ساختمان 17 طبقه صحبت می‌کنیم. دوستان می‌گویند که ما از روز اول که رابطه m6 را گرفتند، طراحی آنها براساس ۱۷ طبقه بوده، اما این را نمی‌دانم چون این موضوع مربوط به 20 سال پیش است. اگر متراژ زمین بیشتر از دو هزار متر باشد، شهرداری، قانونی دارد که دو طبقه هم تشویقی می‌تواند بدهد، یعنی اگر بیایند اطراف سازه آن را خریداری کنند، تا ۸ طبقه می‌توانند مجوز بگیرند، اما اینکه یک هتل ۱۷ طبقه باشد، یعنی پنج بار این امر، در کمیسیون ماده پنج بررسی شده و بحث این است که چگونه 5 بار به کمیسیون رفته؟  و چگونه ۱۷ طبقه مجوز داده‌اند؟، آیا به بقیه ساختمان‌ها نیز می‌دهند! قطعا پاسخ خیر است. چرا به مالک هتل آسمان داده‌اند! این چراها را باید بررسی کنند. آیا این هتل در مقابل زلزله‌های بیش از ۶ ریشتر دوام می‌آورد، این را ما نمی‌دانیم. اگر در این پروژه آتش سوزی صورت بگیرد، آیا دستگاه‌های آتش‌ نشانی، بالا‌بر‌ها، نردبان‌ها قادرند آتش را خاموش کنند و در آنجا مانور بدهند! به جرات می‌توان گفت، خیر، چون این ساختمان- برج در اطراف کوچه چهارده متری ساخته شده و هیچ وقت ماشین آتش نشانی و  نردبان آنها، نمی‌تواند خدمات رسانی کند. بعد ما می‌خواهیم در این هتل میزبان توریست‌های خارجی باشیم، به عنوان اینکه هتل پنج ستاره است اگر از دماغ یک گردشگر خارجی، خون بیاید چه هزینه‌ای را نظام باید پرداخت کند! در پروژه متروپل ما با شهامت گفتیم ۷۰ میلیارد تومان بودجه برای آن گذاشتیم و پس از تخریب هم گفتیم از مطالبات این سازنده برمی‌دارید، آیا این سازنده پول خود را نگه داشته تا شما بردارید! بله زمین ساختمان را بفروشیم و هر چه که پول به‌دست آمد، اگر یک دهم آن پول شد به آن جایزه هم می‌دهیم. به نظر من باید مجلس، حداقل روی این امر بایستد و یک بار برای همیشه این مشکل را حل کند. ما چقدر برای این نظام مقدس که شهید زیادی را داده، هزینه ناکارآمدی و فساد برخی را بدهیم، برای اینکه یک نفر بخواهد از رانت استفاده کند و یک نفر از یک جایی دارد آن را هدایت و سفارش می‌کند. من یک پیغامی برای شهرداران، فرمانداران محترم و مدیران کل استانی داریم که از تشر پایتخت‌نشین‌ها نترسند، اینها زنگ می‌زنند می‌گویند آقا فلان کس می‌خواهد سرمایه گذاری کند و اگر جواب آن را ندهید شما را باز‌خواست می‌کنیم. من معتقد هستم که در بحث مدیریت شهری، شوراها باید دقت بیشتری داشته باشیم. این بحث سرمایه گذاری نیست اینها سرمایه‌بری است. برخی می‌خواهند راه صدساله  را یک روزه طی نمایند، در هتل آسمان نیز باید دستگاه قضائی وارد شوند و بررسی کنند که نقشه‌های آن به چه شکلی است و آیین نامه‌های زلزله را بازبینی کنند. حتی اگر من نماینده پشت سر آن فشار بیاورم و حتی اگر وزیر فشار بیاورد، فردا مثل متروپل دوباره همین پروژه‌ای دیگر خواهد شد. خدا را شکر که متروپل هنوز تمام نشده بود و گرنه مصیبت می‌آفرید.

مهندس در خارج، امضا در داخل کشور

چند روز پیش یکی از مسئولان گفته بود که ‌ده‌ها مترو‌پل در کشور مجوز گرفته‌اند، مجلس می تواند با تصویب قوانینی، جلوی این رانت و فساد را بگیرد، اینگونه نیست؟ پاک فطرت در پاسخ به این سوال می‌گوید: مجلس بار‌ها قوانینی تصویب کرده، اما اینکه گفته می‌شود ده‌ها متروپل در تهران و دیگر شهرها وجود دارد، من به این گفته اعتقادی ندارم. به جرات می‌توانم بگویم که نظام مهندسی ما و مهندس‌هــــای ما بسیار توانمند هستند. آیین‌نامه زلزلــــه بسیار قــوی و کامل اســـت، اما مشکلی کـه در این رابطه وجود دارد، این است که تعدادی از مهندس‌های ما در کشور های دیگر هستند و مهر مهندسـی آنها در ایران زیر نقشـــه‌ ساختمان‌ها برج‌ها می‌خورد. این‌ها را نظام  مهندسی باید پیدا کند که پنج درصد آنها تخلف می‌کنند. در موضوع هتل آسمان نیز شهرداری شیراز نباید بترسد و استاندار‌ها نباید تعارف کنند و بگذارند که سازمان نظام مهندسی کار خود را انجام دهند و اینگونه است که مترو‌پل‌های دیگری به‌وجود نمی‌آیند.

خطری که ارگ کریم خان را تهدید می‌کند

با توجه به دعواهای یک دهه اخیر در موضوع، هتل آسمان، صورت گرفته چرا 11 طبقه پا برجاست؟‌ این نماینده شیراز در رابطه با موضوع می‌گوید: در زمان شهرداری بنده، دو طبقه تخریب نشد. ما رفتیم برای تخریب، ولی طبق قانون مالک باید ساختمان را تخریب کند، وقتی که رای کمیسیون  ماده ۱۰۰ می‌آید و به مالک اخطار می‌دهد، موظف به تخریب است. ولی در رابطه با هتل آسمان این اتفاق رخ نداد. نردبان ماشین آتش نشانی هم باز نشد و نتوانست قدرت مانور داشته باشد و مقدار کمی از آن را تخریب کردند و متاسفانه کنار این برج مدرسه است و دیدند که برای این مدرسه خطرناک می‌شود، چون ممکن بود که آجر و سنگ بر سر دانش‌آموزان بریزد. ما کار را تعطیل کردیم و خود مالک باید بقیه تخریب را انجام می‌داد که بعد آن اتفاق، دوران شهرداری ما تمام شد و مدیریت بعد که آمد، مالک را تشویق کرد که کار خود را ادامه دهد. پروژه 17 طبقه‌ای که به اتمام رسید در وسط این شهر (شیراز) و در بافت تاریخی، باعث شد که ارگ کریم خان به ثبت جهانی نرسد. حالا مالک طلبکار است و علیه شهرداری اعلام شکایت هم کرده، من نمی‌دانم  دستگاه قضایی چه کاری با آنها می‌تواند انجام دهد.اما نکته جالب اینجاست که مالک هتل آسمان، طلبکار هم هست که باید ضرر و زیان او را پرداخت کنند، درصورتی که تخریبی صورت نگرفته و ایشان به ساخت و ساز خود ادامه داده و پروژه را تمام کرده است.

بعید است هتل آسمان تخریب شود.

اما برای بررسی بیشتر این موضوع و اینکه هتل 17 طبقه آسمان تا چه اندازه، تهدیدی برای بافت تاریخی و ارگ کریم خان شیراز است، به سراغ فرخ‌ زاده، رئیس سابق کمیسیون گردشگری و امور زائرین ششمین دوره شورای اسلامی شهر شیراز رفتیم، او نیز معتقد است که اصول مدیریت بحران در خیابان رودکی که این هتل در آن واقع شده رعایت نشده و عرض معبر در این خیابان بسیار کم است و اگر حادثه‌ای اتفاق بیفتد در شیراز، سازمان آتش‌نشانی تجهیزاتی برای پوشش حوادث احتمالی ندارد. وی در بخش دیگری از سخنان خود با طرح این پرسش که «ما به ازای قوانینی که رعایت می‌کنیم چه خدماتی از یونسکو دریافت می‌کنیم» گفت: جای سوال دارد که سازمان یونسکو در طول این سال‌ها چه خدماتی به شهر شیراز داده و چه اتفاقات خوبی از ثبت جهانی باغ ارم برای شهر شیراز رقم خورده است؟ یکی از مهمترین مشکلات ما در استان فارس این است که بخش خصوصی ظرفیت‌های خود را پای کار نمی‌آورد. در حال حاضر شرایط صدور مجوزها و انجام ریل‌گذاری‌ها از سوی دولت انجام می‌شود اما بخش خصوصی ما به شدت در حوزه‌های اقامتی ضعیف عمل می‌کند و همکاری لازم را با بدنه دولت ندارند. یکی از اولویت‌های اصلی این معاونت بحث جذب و حمایت از سرمایه‌گذار و رفع موانع تولید است که خوشبختانه تاکنون دو جلسه در این زمینه برگزار و بیش از صد پروژه نیمه‌تمام و متوقف شده احصا شده است. اگر در ارزیابی‌ها به این نتیجه رسیدیم که این هتل مانع ثبت جهانی ارگ کریم‌خان و موجب خدشه‌دار شدن هویت مجموعه زندیه می‌شود قطعا پیگیری‌های لازم را برای حل این مشکل انجام خواهیم داد اما زمانی که دستگاه قضا رأیی را صادر می‌کند همه باید از این رأی تمکین کنند. وی در پایان صحبت‌هایش گفت: در مقطعی هم مجوز تخریب طبقات اضافه این هتل صادر شد و شهرداری تخریب را انجام داد اما باز هم نتیجه‌ای گرفته نشد و در حال حاضر، بعید می‌دانم هتل آسمان تخریب شود.