مذاکره کنندگانی که دست خالی برگشتند/ از وین تا دوحه؛ مشکل در مکان نیست
بعد از مذاکرات دوحه که آخرین مذاکرات نخواهد بود، بخت دستیابی به راه حلی برای مسائل حل نشده در وین کاهش یافت به طوری که همه طرف ها وعده هایی را که قبل از ورود به پایتخت قطر داده بودند، پس گرفتند به ویژه اظهاراتی که درباره مسائل محوری بود یا اظهاراتی که حاکی از آمادگی برای دستیابی به توافقی بود که موجب بازگشت سریع و متقابل به برجام شود.
بن بست در مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه پنج به علاوه یک، ناشی از مکان برگزاری مذاکرات نیست. آنچه تیم های مذاکره کننده آمریکایی و ایرانی به آن نیاز دارند، تصمیم گیری است که نه در وین و نه در مسقط و نه در دوحه و نه در هیچ مکان دیگری که نشست های محرمانه یا علنی بین آنها برگزار شد، وجود نداشته است. به همین علت مذاکرات در پایتخت قطر بیش از زمانی که قبلا برای آن تعیین شده بود ادامه نیافت و هیچ طرفی علنا خواستار تمدید مذاکرات نشد. حتی اگر دو طرف، مذاکرات محرمانه را در ادامه مذاکرات دوحه انتخاب کرده باشند، در شرایط کنونی فایده ای نخواهد داشت به ویژه که ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا راه را به روی ترفند ایران بست و روز چهارشنبه علنا اعلام کرد مذاکرات هیچ پیشرفتی نداشت.
بعد از مذاکرات دوحه که آخرین مذاکرات نخواهد بود، بخت دستیابی به راه حلی برای مسائل حل نشده در وین کاهش یافت به طوری که همه طرف ها وعده هایی را که قبل از ورود به پایتخت قطر داده بودند، پس گرفتند به ویژه اظهاراتی که درباره مسائل محوری بود یا اظهاراتی که حاکی از آمادگی برای دستیابی به توافقی بود که موجب بازگشت سریع و متقابل به برجام شود. این بحران نشان می دهد حل بحران بین دوطرف نیازمند معجزه دیپلماتیک است که ظاهرا نه آمریکا و نه ایران قادر به تحقق آن نیستند.
در مذاکرات دوحه، ایران رفتار خود را تغییر نداد و آمریکا نیز از اصول خود دست نکشید. به احتمال زیاد کاخ سفید که برای دستیابی به توافقات یا معاملات بین المللی مرتبط با جنگ اوکراین عجله دارد، به گروهی که مشتاق دستیابی به توافق هسته ای با ایران هستند فرصتی داده است که شاید آخرین فرصت باشد به خصوص که این گروه به رغم ناخرسندی از بی‌اعتنایی های تهران همچنان از توافق هسته ای به شکل سابق حمایت می کند که به ایران اجازه داد منطقه را سال ها بی ثبات کند.
رابرت مالی و تیم او در مذاکرات دوحه مشتاق دستیابی به تفاهم هایی هرچند اولیه پیش از برگزاری اجلاس سران در جده بودند که به احتمال زیاد نتایج آن به طور مستقیم بر شروط دستیابی به هرگونه توافق هسته ای جدید با ایران تاثیر خواهد گذاشت و احتمالا دستیابی به آن را دشوارتر خواهد کرد.
طرف ایرانی که قصد داشت این بار از مذاکرات دوحه قبل از اجلاس جده بهره برداری کند، متوجه نشد که وقت کشی دیگر به نفعش نیست چرا که فاصله اندکی بین اجلاس سران گروه هفت در برلین تا اجلاس سران در جده و سپس انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا وجود دارد.
امیدهای رابرت مالی به این که دوستان ایرانی اش مدبرانه رفتار خواهند کرد و امکان دستیابی به نتایجی سیاسی و فنی در دوحه را تسهیل خواهند کرد که به تهران برای مقابله با تحولات منطقه پس از اجلاس جده کمک کند، نقش بر آب شد و او دست خالی دوحه را ترک کرد. ممکن است مذاکرات در دوحه ادامه یابد یا به پایتخت دیگری منتقل شود یا به وین بازگردد، ولی آنچه اهمیت دارد محتوای مذاکرات است نه مکان برگزاری آن.
منبع: دیپلماسی ایرانی