پپیش بینی سفیر چین از آینده توافق هسته‌ای ایران
مهر/ سفیر چین میگوید کشورش همواره به طور قاطع با تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آمریکا و رویکرد دست درازی و مداخله در امور دیگران مخالف است و علی‌رغم تحریم ها به همکاری عادی با ایران ادامه می دهد.
پست سفارت وی در تهران به تازگی وارد چهارمین سال خود شده است. او پیش از این به مدت پنج سال سفیر چین در امارات و قبل از آن نیز دو سال را در صنعا، پایتخت یمن، سفیر بوده است.
میگوید عوامل اقتصادی دو کشور به شدت مکمل یکدیگر بوده و همکاری‌های عملگرایانه دو طرف نتایج مثمر ثمری را به همراه داشته است. طی سال‌های بسیار، چین همواره نخستین شریک تجاری ایران بوده و یادداشت تفاهم دو کشور در حوزه همکاری‌های «یک پهنه یک راه» به پیشبرد بی وقفه همکاری‌ها در چارچوب ابتکار «یک پهنه یک راه» منجر شده است.
او درباره اجلاس «بریکس» که اخیراً به میزبانی کشورش برگزار شد، گفت: چین از روند گسترش اعضای بریکس حمایت می‌کند و در پی گسترش همکاری‌های موجود در چارچوب «بریکس پلاس» است.
آقای سفیر در عین حال انتقادی هم به رویکردهای ایالات متحده آمریکا در منطقه دارد و میگوید: در طول سالیان دراز، ارتش ایالات متحده تحت عنوان آزادی در کشتی رانی و عبور از مناطق هوایی نسبت به اعزام مکرر ناوهای هواپیمابر، بمب افکن‌های راهبردی، زیردریایی‌های اتمی و دیگر تجهیزات نظامی پیشرفته خود به منطقه خلیج فارس و دریای چین جنوبی اقدام کرده است و با رویکردهای آتش‌افروزانه، به گونه‌ای جدی امنیت کشورهای منطقه را به مخاطره افکنده و غیر از آن بر وضعیت تنش آمیز منطقه نیز افزوده است.
وی همچنین پیرامون مذاکرات هسته‌ای در توصیه‌ای به سران آمریکا، تصریح کرد: ما از طرف آمریکایی می‌خواهیم ضمن کنار گذاشتن شیوه ناصحیح توسل به ابزار تحریم، با به کار بردن توانی مثبت به ایفای نقش خوش در راستای احیای مذاکرات و حفاظت از برجام بپردازد.
مطالب مذکور گزیده‌ای از اظهارات «چانگ هوآ» سفیر کشور چین در ایران است که به صورت اختصاصی و مشروح با خبرنگار مهر به گفتگو پرداخت.
جمهوری خلق چین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان و یکی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل به عنوان قدرتی نوظهور در شرق آسیا قرار دارد. این کشور هم‌اکنون بزرگترین صادرکننده و دومین واردکننده است و دومین اقتصاد بزرگ جهان بر پایه تولید ناخالص داخلی را در اختیار دارد.
همچنین در ایام همه‌گیری بیماری کرونا نیز دو کشور با همکاری گسترده توانستند بر بخش بزرگی از مشکلات این بیماری فائق آیند.
مشروح گفتگو با سفیر چین به شرح زیر است:
سال ۲۰۲۲ مصادف با هفتاد و سومین سالگرد ایجاد چین نوین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان است؛ به عنوان سوال اول درباره تجربیات موفق کشورتان در این سال‌ها توضیحاتی را ارائه بفرمائید.
چانگ هوآ: حزب کمونیست چین در سال ۱۹۲۱ تأسیس شد و هدایت ملت چین در گذار از نبردهای سخت و گردنه‌های دشوار، عهده دار شد که در نتیجه آن و در سال ۱۹۴۹ کشور جمهوری خلق چین ایجاد و از آن روز، ملت چین به پا خواستند. طی ۷۳ سال اخیر چین سیر تحول از یک کشور بسته و عقب افتاده به جامعه‌ای باز و پیشرفته، از کشوری فقیر به کشوری که به حل معضل گرسنگی دست یافته و از کشوری ضعیف به کشوری که توانسته به تحقق جامعه مرفه در ابعاد کوچک بپردازد، تبدیل شده است و عملاً توانسته با فقرزدایی از ۸۵۰ میلیون نفر و وارد کردن صدها میلیون تُن به گروه‌های با درآمد متوسط، معجزه‌ای بی بدیل را در تاریخ توسعه بشری رقم بزند. حقیقت آن است که چین مسیری که کشورهای توسعه یافته در چند صد سال طی کرده‌اند را در چند دهه طی کرد و از رهگذر این فرآیند توانست راه مدرن سازی را در میان کشورهای در حال توسعه باز کند
طی هفتاد و سه سالی که از تأسیس جمهوری خلق چین می‌گذرد، در فرآیندی ادامه دار، تجربه تاریخی و تلاشی بی وقفه جهت تحقق رستاخیز عظیم ملت چین و «رؤیای چینی» به منصه ظهور گذاشته شد. در همین راستا، در متنی که به عنوان جمع بندی تجربه یک قرن مبارزات تاریخی حزب در صدمین سالگرد تأسیس آن منتشر شد، مجموع این فرآیند در «پایداری بر ده موضوع» به این شرح ارائه شد: پایداری بر رهبری حزب، پایداری بر ولی نعمت بودن مردم، پایداری بر نوآوری‌های نظری، پایداری بر استقلال، پایداری بر مسیر چینی، پایداری بر دغدغه مند بودن نسبت به مسائل جهان، پایداری بر گسترش نوآوری‌ها، پایداری بر شجاعت مبارزاتی، پایداری بر جبهه متحد و نهایتاً پایداری بر انقلاب در خویشتن.
چین همچنین به واسطه توسعه خویش به گونه‌ای فعالانه و مثبت به ترویج صلح و شکوفایی در جهان پرداخته است. در حال حاضر، چین به موتور محرکه اصلی در توسعه جهانی و یکی از عوامل مهم تثبیت صلح بین الملل مبدل شده است. ما همچنین دومین کشور بزرگ تأمین کننده منابع مالی سازمان ملل متحد و از اعضای فعال شورای امنیت سازمان ملل متحد در اعزام نیروهای نظامی به مأموریت‌های حافظ صلح در کشورهای مختلف بوده و علاوه بر آن برای بیش از ۱۰ سال متوالی مقام نخست در اثرگذاری و مشارکت مثبت بر رشد اقتصادی جهان را از آن خود کردیم. در حال حاضر چین، متعهد به ارتقای سطحی عالی‌تر از گشایش به سوی جهان خارج است.
حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس جمهور ایران اخیراً به دعوت آقای شیء جین پینگ، رهبر چین در گفتگوهای عالی توسعه جهانی و همکاری‌های مشترک توسعه محور شرکت و در مورد همکاری‌های مشترک تبادل نظر کرد. در جریان این گفتگوها ایران تمایل خود را برای عضویت در مجموعه کشورهای «بریکس» ابراز کرد. تحلیل شما از چشم انداز مناسبات چین و ایران به چه صورت است؟
چانگ هوآ: در حال حاضر، جهان در حال تجربه دورانی جدید از تغییر و تحولات و آشفتگی هاست، تحولات بی سابقه در یک قرن گذشته و همزمان شدن آن با فراگیری ویروس کرونا، بازگشت شرایط عادی به فضای اقتصاد جهانی را با محدودیت و مشکلات بسیاری مواجه ساخته است و چالش‌های امنیتی بیش از هر زمانی برجسته شده است و مسئله توسعه جهانی با مضیقه‌ها و مشقات فراوان مواجه گشته است.
در سال جاری تا به امروز چین به عنوان میزبان اجلاس ۲۰۲۲ بریکس و همچنین کشوری که توانسته بر آثار منفی فراگیری کرونا بر اقتصاد خویش فائق آید، نسبت به برگزاری موفق چندین مورد از فعالیت‌های بین المللی اقدام کرده است. بر همین اساس در روزهای ۲۳ و ۲۴ ماه ژوئن سال جاری، چین نسبت به برگزاری موفق چهاردهمین اجلاس سران کشورهای بریکس اقدام کرد. در جریان برگزاری این نشست، چین با ایده «بریکس پلاس» به اداره این دور از گفتگوهای عالی بین المللی پرداخت.
در واقع برگزاری گفتگوهای عالی توسعه محور در سطوح جهانی، نمایانگر ریشه دواندن و آغاز تحقق ابتکارات توسعه جهانی است. در جریان اجلاس بریکس غیر از سران پنج کشور عضو، سران ایران و برخی از دیگر کشورهای دارای بازار نوظهور و در حال توسعه نیز حضور داشتند و این حضور دارای اهمیتی نمادین و همچنین تأثیرگذاری قابل توجه بین المللی بود. در جریان این گفتگوها، سران کشورهای مختلف پیرامون تسریع بهبود اوضاع اقتصادی جهان، تعمیق همکاری‌های عملگرایانه، عملیاتی سازی ابتکارات مربوط به توسعه جهانی، تحقق عصری جدید در مناسبات مشارکتی حوزه توسعه جهانی و مواردی از این دست، عمیقاً به تبادل نظر پرداختند و به مخابره قدرتمند صدای خویش در رابطه با دوران تحقق مشترک شکوفایی توسعه محور پرداختند.
ایران کشوری مهم در خاورمیانه و یکی از کشورهای در حال توسعه مهم است. در سال‌های اخیر، مناسبات مشارکت جامع راهبردی بین چین و ایران توسعه یافته و سیر اعتماد متقابل طرفین در فرآیندی بی وقفه تحکیم گشته و همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌های مختلف به گونه‌ای با ثبات رو به رشد بوده است. چین به عنوان میزبان اجلاس سال جاری بریکس، به طور مثبت از روند گسترش اعضای بریکس حمایت می‌کند و در پی گسترش همکاری‌های موجود در چارچوب «بریکس پلاس» است. عرصه همکاری کشورهای عضو بریکس، باز و فراگیر بوده و ما در انتظار ورود کشورهای همراه و همکار بیشتری به خانواده بزرگ بریکس خواهیم بود. اطمینان داریم در سایه تلاش مشترک کشورهای مختلف، مسیر همکاری‌های بریکس روز به روز عریض‌تر خواهد شد و در این فضا کشورها با تجمیع نیروی رو به رشد همکاری‌های شأن، به خلق آینده‌ای زیبا در عرصه توسعه جهانی خواهند پرداخت.
در اوایل سال جاری میلادی، دو کشور ایران و چین از آغاز اجرایی شدن برنامه جامع همکاری‌های دو کشور خبر دادند، در حال حاضر این برنامه تا چه مرحله‌ای پیشرفت داشته است؟
چانگ هوآ: در سال ۲۰۱۶، آقای شیء جین پینگ، رهبر چین از ایران بازدید و در آن دوران دو کشور ارتقای مناسباتشان به سطح مشارکت جامع راهبردی را اعلام کردند. دو کشور همواره به طور قاطع به حمایت متقابل از منافع ملی و عزت ملت‌های یکدیگر پرداخته و علاوه بر آن از حرکت یکدیگر در مسیری که انتخاب نموده‌اند حمایت می‌کنند. دو طرف در عین حال در حوزه مسائلی که به منافع بنیادین یکدیگر و دغدغه‌های اساسی و بزرگشان مربوط می‌شود به طور قاطع و ثابت به حمایت متقابل از یکدیگر می‌پردازند. چین و ایران همچنین با قوت به تحکیم پایه‌های اعتماد راهبردی دو کشور پرداخته و به حراست قاطعانه از انصاف و عدالت در نظام بین الملل می‌پردازند.
از سوی دیگر عوامل اقتصادی دو کشور به شدت مکمل یکدیگر بوده و همکاری‌های عملگرایانه دو طرف نتایج مثمر ثمری را به همراه داشته است. طی سال‌های بسیار، چین همواره نخستین شریک تجاری ایران بوده و یادداشت تفاهم دو کشور در حوزه همکاری‌های «یک پهنه یک راه» به پیشبرد بی وقفه همکاری‌ها در چارچوب ابتکار «یک پهنه یک راه» منجر شده است.
علاوه بر آنچه ذکر شد، در ماه مارس سال گذشته و در جریان سفر آقای وانگ ای، وزیر خارجه چین به ایران، دو طرف به امضای برنامه همکاری‌های جامع اقدام کردند. همچنین اوایل سال جاری نیز آقای امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران دو بار به چین سفر داشت که در جریان آن دو طرف ضمن اعلام آغاز فرآیند اجرایی شدن برنامه همکاری‌های جامع دو کشور، به طور مشترک بر تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های انرژی، زیرساخت‌ها، ظرفیت تولید، فناوری، پزشکی و بهداشتی تاکید شد و گسترش تعامل در زمینه‌های کشاورزی و شیلات، امنیت فضای مجازی، همکاری با طرف‌های ثالث، تعمیق تبادلات آموزشی، سینما، آموزش نیروی انسانی و همچنین تبادلات مردمی با هدف تحقق بیش از پیش دستاوردهای دو کشور در عرصه‌های مختلف را مورد اشاره قرار دادند.
چین و ایران هر دو کشورهایی با تمدن‌های دیرینه و تأثیرات مهم هستند و بی تردید تعمیق مناسبات دو کشور، اقدامی متناسب با دوستی سنتی دو طرف و از لوازم مناسبات مشارکت جامع راهبردی بوده و تأمین کننده منافع ملی دو کشور و علاوه بر آن حرکتی در راستای حراست از صلح و ثبات در منطقه و جهان خواهد بود.
در حال حاضر و در شرایطی که جهان، در موقعیت تغییر و تحولات اساسی و بی سابقه قرار گرفته که این موقعیت چالش‌هایی برای بشریت در پی دارد، شاهد ارائه طرحی توسط رئیس جمهور چین برای موضوع امنیت جهانی هستیم، از سوی دیگر و در جبهه مقابل، ارتش آمریکا در همه سو با به رخ کشیدن قدرت نظامی خود به ایجاد تنش و دردسرهای فراوان در مناطق مختلف می‌پردازد. در این میان شما حضور و فعالیت‌های نظامیان آمریکایی در خلیج فارس و حوزه دریای چین جنوبی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چانگ هوآ: آقای شیء جین پینگ، رهبر چین در سخنان کلیدی خود با عنوان «دست در دست یکدیگر به مصاف چالش‌ها، ساخت آینده با همکاری» که در سال ۲۰۲۲ و در مراسم افتتاحیه مجمع آسیایی بوآئو ایراد کردند، برای نخستین بار به طرح ابتکار امنیت جهانی پرداختند. در این ابتکار پاسخی روشن به این سوال مطرح می‌شود که «جهان نیازمند چه نوع مفاهیمی امنیتی است و کشورهای مختلف چگونه می‌توانند به تحقق امنیت مشترک» بپردازند؟ که این سخنان و طرح این موضوع در واقع بیانگر دغدغه‌های وی در خصوص مسئله صلح و توسعه جهانی و سبک و سیاق رهبری یک کشور بزرگ بوده است. این نگاه در حقیقت به منزله بهره گیری از خِرد چینی برای جبران برخی کاستی‌های موجود در حوزه صلح بشری و جهت ارائه طرح چین برای حل چالش‌های بین المللی در حوزه امنیت بوده است.
این ابتکار بزرگ و مهم همچنین ضمن پاسخگویی به نیازهای فوری جامعه جهانی در حوزه حراست از صلح جهانی و پیشگیری از وقوع جنگ و نزاع، حرکتی هماهنگ با تأکیدات کشورهای مختلف جهان در راستای چندجانبه گرایی، خواسته مشترک کشورهای مختلف در حفاظت از اتحاد بین المللی بوده و منعکس کننده تلاش تمام کشورها برای غلبه مشترک بر دشواری‌ها و دستیابی آن‌ها به آرزوی همگانی «دست در دست یکدیگر برای ایجاد جهانی بهتر در ایام پسا کرونا» است.
در طول سالیان دراز، ارتش ایالات متحده تحت عنوان آزادی در کشتی رانی و عبور از مناطق هوایی نسبت به اعزام مکرر ناوهای هواپیمابر، بمب افکن‌های راهبردی، زیردریایی‌های اتمی و دیگر تجهیزات نظامی پیشرفته خود به منطقه خلیج فارس و دریای چین جنوبی اقدام کرده است و با رویکردهای آتش‌افروزانه، به گونه‌ای جدی امنیت کشورهای منطقه را به مخاطره افکنده و غیر از آن بر وضعیت تنش آمیز منطقه نیز افزوده است. این نکته که با توجه و اهمیت دادن به امنیت دیگران و حفاظت از امنیت همگانی است که می‌توان به گونه‌ای حقیقی امنیت خویش را تأمین نمود، مسئله‌ای مهم است. اما قراردادن امنیت خویش در جایگاهی برتر از امنیت دیگران و تلاش در جهت تقویت گروه‌های نظامی و ایجاد مرزبندی‌های ایدئولوژیک و حتی فراتر از آن سناریوسازی برای محیط پیرامونی دیگران متناسب با استانداردهای خویشتن، اقداماتی است که تنها به ایجاد درگیری و رویارویی منجر شده و ضمن تفرقه افکنی در جامعه بین الملل، مخاطرات بیشتری را برای امنیت خویش نیز فراهم خواهد آورد.
چین همواره یکی از کشورهای با نقش سازنده در حوزه صلح جهانی بوده و از ایفا کنندگان نقش مثبت در زمینه توسعه جهان و همچنین از حافظان نظم بین المللی است و در همین چارچوب به طور قاطع و بدون هر گونه تزلزل به نقش خویش در مسیر توسعه صلح جهانی ادامه خواهد داد. توسعه چین در واقع به منزله ایجاد فرصت‌هایی برای تمام جهان بوده و هیچ تهدیدی را متوجه هیچکس نمی‌سازد. چین آمادگی دارد تا ضمن همکاری با تمام کشوهای دوستدار صلح و پایبند به توسعه، دست در دست دیگر ملت‌ها و همراه با آنان، به تحقق ابتکار صلح جهانی آقای «شیء جین پینگ» پرداخته و گام‌هایی مؤثر را در زمینه گشایش افق‌هایی نو در راه پُر فروغ صلح پایدار و امنیت فراگیر برداشته و همچنین با متمرکز سازی انرژی جمعی در ساخت جامعه بشری با سرنوشت مشترک، بارقه‌های صلح را در جای جای کره خاکی منتشر کند.
شما آینده توافق هسته‌ای ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چانگ هوآ: مذاکرات دیپلماتیک تنها راه حل صحیح حل مسئله هسته‌ای ایران بوده و حفاظت از برجام اقدامی متناسب با منافع مشترک و جمعی جامعه جهانی است. چین همواره به حمایت از روندهای سیاسی حل و فصل مسئله هسته‌ای ایران پرداخته و ضمن آنکه به نقش سازنده خویش در مذاکرات ادامه خواهد داد، تمام تلاش خود را برای بازگشت مذاکرات در اسرع وقت به ریل صحیح خود به کار خواهد بست و در عین حراست از رژیم عدم اشاعه تسلیحات اتمی، به حفاظت از صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه خواهد پرداخت. در عین حال، ما با قاطعیت از حقوق و منافع مشروع خویش دفاع خواهیم کرد. چین همواره به طور قاطع با تحریم‌های یکجانبه، غیرقانونی و غیرمنطقی آمریکا و رویکرد دست درازی و مداخله در امور دیگران مخالفت کرده است.
ما از طرف آمریکایی می‌خواهیم ضمن کنار گذاشتن شیوه ناصحیح توسل به ابزار تحریم، با به کار بردن توانی مثبت به ایفای نقش خوش در راستای احیای مذاکرات و حفاظت از برجام بپردازد. در همین راستا اشاره به این نکته لازم است که جامعه جهانی و از جمله چین در چارچوب قوانین بین المللی به همکاری‌های عادی خویش با ایران ادامه خواهند داد. این رویکرد، رویکردی منطقی، قانونی، و رفتاری است که آسیبی را متوجه طرف‌های ثالث نکرده و باید مورد حمایت و احترام واقع گردد.