خبر مهم/ هشدار قرمز سیل برای چهار استان

روزنامه ایران نوشت: «مونسون» در این چند روزه قرار است چنان بارش‌هایی را روانه مناطق جنوبی و جنوب شرقی کشور کند که هواشناسی می‌‌گوید این بار حتی استان‌های یزد، اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد نیز تحت تأثیر این سامانه قرار می‌‌گیرند و پهنه بارش بسیار فراتر از دفعات گذشته خواهد بود.

دستگاه‌های اجرایی این 5 استان از امروز در آماده‌باش هستند تا مبادا تجربه تلخ سیل عصر روز جمعه استهبان فارس با 23 کشته بار دیگر تکرار شود.

«صادق ضیاییان» مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «ایران» تصریح کرد: از امروز تا روز پایانی هفته جاری، استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس و جنوب بوشهر بارش‌های بسیار شدید مونسون را خواهند داشت و با توجه به صدور هشدار سطح قرمز برای این بارش‌ها در 4 استان هشدار‌های لازم به مسئولین استان‌های فوق داده شده است.

ضمن اینکه در هفته جاری اثرات شاخه‌ای از مونسون که از هند به ایران آمده به حدی است که بارش‌های مونسون حتی به استان‌های مرکزی مانند یزد، اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد نیز می‌‌رسد.

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی با اظهار تأسف از جان باختن 23 نفر از هموطنانمان در جریان سیل استهبان و تسلیت به بازماندگان گفت: از مردم می‌‌خواهیم این هشدار‌ها را جدی بگیرند و شاید دیگر وقت آن رسیده که همگی به پیش‌بینی‌های هواشناسی اعتماد کنیم و آنها را جدی بگیریم تا دیگر شاهد چنین حوادث تلخی نباشیم.

وی خاطرنشان کرد: هر چند در  سازوکار علمی هواشناسی ما کمبود تجهیزات به‌روز و نواقصی دیده می‌‌شود ولی بدون شک امروزه نیروی انسانی و تجهیزات ما در حدی است که می‌‌توان به آن اعتماد کرد. 

وی با اشاره به اینکه مونسون یا به اصطلاح عامیانه، بارش‌های موسمی و فصلی؛ بارش‌هایی است که ما هزاران سال است آن را تجربه کرده‌ایم و در تاریخ ما وجود دارد، افزود:  حتی وجود هوتک‌ها و آب‌انبار‌ها در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و دیگر استان‌های جنوبی کشور تأیید این ادعا است و این پدیده‌ای است که مردم ما در این مناطق همه ساله و در ماه‌های گرم آن را تجربه می‌‌کنند و اینکه چرا ما این تجربه هزاران ساله را نادیده می‌‌گیریم و با وجود هشدارهای هواشناسی باز خانواده خود را برای تابستان گذرانی به بستر رودخانه‌های فصلی کم آب یا خشک می‌‌بریم و جان‌شان را در خطر می‌‌اندازیم، جای تأمل دارد و شاید نیازمند فرهنگسازی بیشتر است.

وی با اشاره به روند خنکی هوا در بسیاری از استان‌ها از جمله استان‌های ساحلی خزر افزود: در هفته جاری در استان‌های اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان و حتی تهران نیز بارندگی‌هایی را خواهیم داشت.

مردم از سیل‌های‌ گذشته درس نگرفته‌اند

در همین حال «مهدی نادری»، مدیرکل روابط عمومی سازمان مدیریت بحران کشور نیز در گفت‌وگو با «ایران» تصریح کرد: جان باختن تعدادی از هموطنان در سیل استهبان یکبار دیگر این نکته را به همه ما گوشزد کرد که از سیل‌های گذشته بویژه سیل 98 لرستان درس نگرفته‌ایم و باید در این زمینه فرهنگ‌سازی بیشتری انجام شود.

مرور فیلم‌های منتشر شده از سیل 98 در استان لرستان و حتی استهبان در فارس متأسفانه حاوی این پیام است که مردم هشدار‌های صادر شده از سوی سازمان هواشناسی و مدیریت‌های بحران استان‌ها را در مواردی جدی نمی‌گیرند.

در سیل 98 می‌‌بینیم راننده خودرو در حالی که سطح رودخانه 20 سانتیمتر بالا آمده باز با اصرار و با وجود مخالفت نیروی انتظامی سعی در رد شدن از عرض رودخانه می‌‌کند و گرفتار سیل می‌‌شود.

یا در فیلم سیل استهبان راننده با وجود اینکه سیل را در چند قدمی خود می‌‌بیند باز هم خودروی خود را به مکان امنی نمی‌برد. اینها نیازمند بررسی کارشناسی و کار بیشتر فرهنگی است.

در مواقعی که احتمال چنین وقــــایعی وجــــود دارد هـــــواشناسی هشدار‌های لازم را می‌‌دهد و از سوی دیگر مدیریت بحران استان‌ها هم استانداری‌ها و فرمانداری‌ها را هوشیار کرده و دستگاه‌های اجرایی را به حالت آماده‌باش در می‌‌آورند و انتظار این است که مردم هم در این گونه مواقع همراه باشند تا مشکلات کمتری برای خودشان پیش بیاید.

مردم به فریاد‌های سیل آمد توجه نکردند

«خلیل عبداللهی» مدیرکل مدیریت بحران استان سیلزده فارس نیز به «ایران» گفت: سیل روز جمعه رودخانه رودبال سیل عجیب و غریبی بود که نظیر آن در سال 65 اتفاق افتاده بود.

روز جمعه روز تعطیل آفتابی بود که 2 هزار نفر را به کنار رودخانه کشانده بود و سیل در شیب تندی جاری شده بود.

متأسفانه 23 نفر را در جریان سیل استهبان از دست دادیم ولی خوشبختانه توانستیم با امداد بموقع جان 55 نفر را هم از مرگ حتمی نجات دهیم.

این سیل نکاتی نگران کننده و دلگرم کننده هم داشت که باید به آن توجه کنیم. نگران کننده اینکه مردم به هشدار ما حتی با بلندگو در کنار رودخانه رودبال مبنی بر اینکه سیل آمده فرار کنید توجه نمی‌کردند که این فیلم موجود است و از صدا و سیمای فارس نیز پخش شد و همین توجه نکردن شمار تلفات را بالا برد.

وی افزود: نکته دلگرم کننده نیز اینکه یک جوان با موتور طول رودخانه را می‌‌رود و با فداکاری از مردم می‌‌خواهد از کنار رودخانه فرار کنند.

وی با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی هشدار برای سیل احتمالی روزهای پیش روی هفته  در فارس از روز شنبه یعنی اولین روز هفته آغاز شده بود، افزود: بارش‌های این هفته هشدار سطح قرمز هواشناسی دارد و نه تنها تمام دستگاه‌های امداد و نجات و اجرایی استان در حال آماده‌باش هستند بلکه استان‌های معین در حال آماده باش هستند که در صورت لزوم به کمک استان بیایند.

تمرکز مدیریت بحران سیستان و بلوچستان بر اطلاع‌رسانی مردم

سیستان و بلوچستان در 11ماهه اخیر بیشترین بارش‌های مونسون را دریافت کرده و حتی توانسته عنوان پر بارش‌ترین استان را در تابستان به دست آورد، اما در این میان مونسون مشکلاتی را هم برای مردم به وجود آورده است.

«علیرضا شهرکی»،مدیرکل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان هم با اشاره هشدار سطح قرمز هواشناسی به لحاظ بارش‌های مونسون از روز گذشته گفت: دیروز با تصمیم ستاد مدیریت بحران استان و تغییر هشدار هواشناسی از سطح نارنجی به قرمز، ماشین‌آلات سنگین راهی مناطق جنوبی استان شدند که انتظار می‌‌رود بارش‌های بیشتری را داشته باشد و تمهیدات لازم برای امداد احتمالی هوایی در نظر گرفته شده و استان به حالت آماده باش کامل درآمده است.  

ضمن اینکه تمهیدات لازم برای جلوگیری از مشکلات احتمالی برای تأمین آب و برق در دستور کار قرار گرفته است.

وی گفت: مدیریت بحران استان از روز گذشته تمرکز خود را بر روی اطلاع‌رسانی این وضعیت به مردم گذاشته و علاوه بر زیرنویس شبکه تلویزیونی، کار اطلاع‌رسانی را از طریق رادیو وفضای مجازی تشدید کرده است.

وی با اشاره به اینکه تمام استان‌هایی که در مواقع هشدار سطح قرمز هواشناسی در سیستان و بلوچستان استان‌های معین آن به شمار می‌‌رفتند و برای خودشان هشدار سطح قرمز هواشناسی صادر شده افزود: استان‌های تهران و خراسان جنوبی به عنوان استان‌های معین برای کمک احتمالی در نظر گرفته شده‌اند.

اولین هشدار قرمز سازمان هواشناسی

سازمان هواشناسی کشور نیز در هشداری جداگانه نسبت به تشدید فعالیت‌های موسمی از دوشنبه تا بعدازظهر پنجشنبه در چهار استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و نیمه جنوبی فارس هشدار قرمز صادر کرد.

در این هشدار نسبت به وقوع سیــلاب، طــغیــان رودخـــانـه‌هــا، آبگرفتگی گسترده، آبگرفتگی منازل در مناطق مستعد، اختلال در ناوگان حمــل و نقـــل، کاهـش شعاع دید، احتمــال تخریب پل و مسدود شدن جاده و خسارت به صنعت کشاورزی، شکستن درختان و تیرهای برق هشدار داد شده است.

ســــازمــان هـــواشنـاسی در این هشدار توصیه کرده است که تمامی دستگاه‌های امدادی و اجرایی مانند فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، راهداری، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و... در آماده‌باش باشند.

این سازمان همچنین اعلام کرده که هموطنان از نواحی حادثه‌خیز مانند بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها تخلیه شوند و کانال‌ها و آبراه‌ها و همچنین دهانه پل‌ها و آب‌روهای منازل، پاکسازی و بازگشایی شوند.

این نخستین هشدار سطح قرمز سازمان هواشناسی کشور از ابتدای سال تاکنون است.

فعالیت مونسون در کشور ادامه دارد

محمد فرتوت عنایت کارشناس حوزه اقلیم و هواشناسی:«اگر در حال عبور از یک رودخانه خشک در جنوب سیستان و بلوچستان بند کفشتان باز شد، حتماً از رودخانه عبور کنید و سپس بند کفشتان را ببندید» این نه تنها یک توصیه بلکه یک هشدار جدی از سوی مردم آشنا و آگاه به اقلیم و بارش‌های رگباری جنوب شرق کشور است.

مردم منطقه‌ای که به‌دلیل وضعیت توپوگرافی پیچیده و تأثیرپذیری از انواع پدیده‌های جوی، مخاطرات آب و هوایی زیادی دیده‌اند و سبک مواجهه آنها با این شرایط سبب شده تا این مخاطرات کمترین حادثه جانی را در پی داشته باشد.

یکی از این پدیده‌ها، بارش‌های موسمی یا مونسون اقیانوس هند است که از تیرماه تا اواخر تابستان در این منطقه فعال می‌شود. اما با وجود اینکه به طور معمول فعالیت سامانه مونسون هند محدود به جنوب شرق می‌شود، امسال دامنه تأثیرگذاری آن بیش از پیش گسترش یافت و تا شرق و جنوب شرق استان فارس نیز کشیده شد.

بارش‌های جمعه گذشته در جنوب شرق استان فارس نمونه بارز پیشروی مونسون به عمق خاک ایران است. بارش‌هایی که مقدار آنها ناچیز بود اما خسارت‌های زیادی در پی داشت.

این بارش‌ها همزمان و در روزهای اخیر با شدت بیشتر در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان نیز روی داد اما فاجعه‌بار نشد.

بررسی گزارش‌های اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان نشان می‌دهد که این استان از ابتدای تابستان تاکنون حدود ۲۰ روز بارانی داشته و مجموع بیشترین بارش نقطه‌ای آن به حدود ۱۱۷ میلیمتر رسیده است.

بر اساس اعلام هواشناسی این استان برخی بارش‌های روزانه این استان هم در بازه زمانی بسیار کوتاه حدود ۶۰ دقیقه‌ای و حجم بالای ۵۰ میلی متر روی داده اما پیامدهای آن محدود به خسارت مالی شده است.

به‌طور کلی ماهیت بارش‌های تابستانه در ایران رگباری است به نحوی که گاهی ممکن است حجم زیادی از بارش در زمان بسیار کوتاهی ببارد و منجر به وقوع سیلاب‌های مقطعی و خطرناک شود.

این شرایط ایجاب می‌کند که باید  مواجهه مناسبی با رویدادهای بارشی داشت و از رفتارهای پرخطر قبل، ‌حین و پس از بارش ‌خودداری کرد. مثال بند کفش که در جنوب شرق رایج است، می‌تواند مصداق مناسبی برای مواجهه با خطر بارش‌های رگباری باشد.

خروجی مدل‌ها و نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی نشان می‌دهد که همچنان شرایط برای بارش‌های تابستانه در برخی مناطق مرکزی و جنوبی کشور فراهم است. در همین رابطه هواشناسی استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان نخستین هشدار سطح قرمز امسال خود را صادر کردند و نسبت به بارش‌های سنگین و فوق سنگین و پیامدهای آن هشدار دادند.

براساس این هشدارها، بارش‌های مونسون از امروز تا پنجشنبه هفته‌جاری تقویت می‌شود و نیمه جنوبی و غرب سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از هرمزگان شاهد بارش‌های سنگین در بازه زمانی کوتاه می‌شوند.

رگبارهای سنگین تا فوق سنگین باران، رعدوبرق، وزش باد شدید تا خیلی شدید موقتی و تگرگ از جمله مخاطرات جوی مورد انتظار این سامانه اعلام شده است.

براساس اعلام اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان، منطقه اثر سامانه همرفتی شهرستان‌های ایرانشهر، بمپور، چابهار، دشتیاری، دلگان، راسک، زرآباد، سراوان، سرباز، سیب و سوران، فنوج، قصرقند، کنارک، گلشن، لاشار، مهرستان، نیک شهر، ارتفاعات تفتان و خاش است.

در استان هرمزگان نیز منطقه اثر سامانه شهرهای بندرعباس، بستک، خمیر، سیریک، بندر لنگه، پارسیان، تنب بزرگ، جاسک، ابوموسی، جزیره سیری، حاجی آباد، رودان، بشاگرد، قشم، جزیره کیش، جزیره لاوان و  میناب اعلام شده است.

مهم‌ترین اثرات مخاطره‌آمیز این شرایط آبگرفتگی گسترده معابر شهری و روستایی، سیلابی شدن مسیل‌ها و طغیان رودخانه‌ها، احتمال تخریب جاده و پل، سیلاب شهری و امکان آبگرفتگی منازل در مناطق مستعد، برخورد صاعقه و خسارت در اثر باد شدید لحظه‌ای و خیزش گردوخاک، پرآب شدن سدها و احتمال ورود سیلاب از سمت استان‌های غربی ذکر شده است.

هواشناسی سیستان و بلوچستان در هشدار سطح قرمز خود توصیه کرده است: از تردد و اسکان در حاشیه و بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها خود‌داری شود و تجهیزات راهسازی و... به مکان‌های امن منتقل شود.

عدم صعود به ارتفاعات، عدم تردد و پارک خودرو‌ها در کنار درختان کهنسال، آمادگی و اقدام شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها و دستگاه‌های امدادی، مدیریت سدها و بندهای خاکی، بازگشایی دهانه پل‌ها و آب‌روها، پرهیز از سفرهای غیر ضروری، محافظت از محصولات کشاورزی و پرهیز از مسافرت غیر ضروری به استان‌های کرمان، هرمزگان و فارس از جمله سایر توصیه‌های هواشناسی است.