توافق هسته‌ای روی مرز شدن یا نشدن / چرا آمریکا پاسخ مثبت نمی‌دهد؟
توافق هسته‌ای که ابتدای این هفته گمان می‌رفت کاملا در دسترس است، حالا روی مرز شدن یا نشدن است. اما دلیل آن چیست؟
ایران درحالی پاسخ خود به ابتکار اروپا برای نهایی شدن توافق وین را ارائه داده که انتظار می‌رفت آمریکا تا روز چهارشنبه به این طرح آری بگوید.
با این حال گفته می‌شود نه تنها غرب این طرح را تایید نکرده، بلکه حالا رسانه‌های آمریکایی هشدار می‌دهند، ممکن است توافق به نتیجه نرسد!
اما توافق بر سر چیست و مسائل محل اختلاف چیست؟ خبرفوری به جزئیاتی از توافق دست یافته که پاسخ به این پرسش را اندکی روشن می‌کند.
جزییات اجرایی توافق برجام؛ از روز جمع‌بندی تا روز تکمیل
شنیده ها درباره توافق احتمالی برای احیای برجام حاکی است که توافق احتمالی در روز جمع بندی اعلام شده، ۶۰ روز بعد به روز تایید می‌رسد، پس از ۶۰ روز بعد تایید، مرحله بازاجرا آغاز شده و در نهایت پس از ۴۵ روز به روز تکمیل می‌رسد.
از جزئیات مهم توافق این است که فروش ۵۰ میلیون بشکه نفت طی ۱۲۰ روز راستی‌آزمایی در توافق تصریح شده است
همچنین در روز جمع‌بندی، تحریم‌های برجامی، ازجمله تحریم ۱۷بانک لغو می‌شود.
شایعاتی که درباره تقاضای غرامت مطرح شده، درست نیست و گفته می‌شود پرداخت غرامت به ایران به دلیل خروج آمریکا از برجام، خبرسازی رسانه‌های آمریکایی است.
ابطال ۵ فرمان اجرایی پیشابرجامی رئیس‌جمهور آمریکا و سه فرمان اجرایی ترامپ، نتیجه توافق خواهد بود.
همچنین از جزئیات مهم توافق این است که فروش ۵۰ میلیون بشکه نفت طی ۱۲۰ روز راستی‌آزمایی در توافق تصریح شده است.
لغو تحریم نهادهای عمومی، ازجمله ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان صورت خواهد گرفت و آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران پس از توافق انجام می‌شود.
شنیده‌ها حاکیست که در این توافق امتیازات هسته‌ای قابل توجهی وجود دارد؛ ازجمله اینکه حفظ سانتریفیوژهای IR6 و اکتفا به پلمپ آن ممکن شده است. با این حال ایران پس از توافق، اورانیوم غنی شده بالای ۳/۶۷درصد را از کشور خارج می‌کند.
گفته می‌شود تهران و واشنگتن در مسیر مذاکرات به یک سند مشترک رسیده‌اند و احتمال اجرای توافق تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی وجود دارد.
آمریکا به‌دنبال رسیدن به امتیازاتی چون طولانی شدن زمان محدودیت‌های هسته‌ای ایران، حفظ ساختار تحریم‌ها و وارد کردن کشورمان به دام برجام موشکی و منطقه‌ای است. امتیازاتی که به آن نرسیده است
اما یکی از نقاط ضعف توافق از نگاه صاحبنظران ایرانی، موضوع تروریستی نامیدن سپاه است. مذاکرات برای خروج سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا تداوم خواهد داشت. با این حال واشنگتن برای خروج سپاه از این فهرست ایده‌هایی مطرح کرده که طرف ایرانی زیربار آن نرفته است.
براساس خبرهای منتشر شده، توافق دارای یک متن تصمیم و ۴ پیوست درباره رفع تحریم‌ها، تعهدات و تضامین، ترتیبات اجرایی و بیانیه وزراست.
همچنین در متن توافق، استفاده از مکانیسم ماشه که از نقاط ضعف برجام بود، سختگیرانه‌تر شده است.
اختلاف برسر چیست؟
گفته می‌شود در این توافق هنوز برخی مسائل اختلافی درباره تحریم‌ها و نیز تضامین وجود دارد.
خبرفوری به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد در متن تصمیم کمیسیون مشترک یا همان متن اصلی توافق، و پیوست‌های آن، ۲۱عبارت تضمینی وجود دارد. از جمله تضامین، مکتوب شدن متن اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا و نامه وزیر خارجه این کشور است.
همچنین آمریکا تضمین می‌دهد که از زمان خروج احتمالی ایالات متحده از برجام، شرکت‌هایی که در ایران قرارداد همکاری منعقد کرده‌اند، ۳ سال (۲/۵+شش ناه زمان پایان توافق) فرصت دارند به فعالیت خود در کشورمان ادامه دهند.
یعنی با فرض حفظ برجام در دولت بایدن و با درنظر گرفتن احتمال نقض برجام در دولت بعدی آمریکا، ۵/۵ سال فرصت برای همکاری بین‌المللی ایران وجود خواهد داشت.
بحث بر سر تضامین مرتبط با این امر و فهرست بلندبالای افراد و نهادهای تحریم شده، محل اختلاف ایران و آمریکاست.
حالا درحالی رسانه‌های آمریکایی از احتمال شکست مذاکرات حرف می‌زنند که مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره کننده ایرانی به کنایه به آنها پاسخ داده: "اروپا دارد سرد می‌شود..."، اشاره‌ای به کمبود منابع انرژی اروپا، پس از تحریم روسیه.
بسیاری، اختلافات موجود برسر متن توافق را آخرین گام برای امتیازگیری می‌دانند. آمریکا به‌دنبال رسیدن به امتیازاتی چون طولانی شدن زمان محدودیت‌های هسته‌ای ایران، حفظ ساختار تحریم‌ها و وارد کردن کشورمان به دام برجام موشکی و منطقه‌ای است. امتیازاتی که به آن نرسیده است.
در عوض ایران تلاش می‌کند تحریم‌های بیشتری برداشته شده و با لغو قوانین تحریمی چون پاتریوت و کاتسا، برای همیشه شمشیر دموکلس تحریم را از بالای سر خود بردارد.
حالا باید دید دوئل آخر به کجا خواهد انجامید و درحالیکه تحریم روسیه، قیمت نفت را بالا برده و بحران انرژی در جهان ایجاد کرده است، غرب تا کجا می‌خواهد در برابر ایده‌های ایران که اروپا آن را "سازنده" توصیف کرده، مقاومت کند.
منبع: خبر فوری