نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با امیرعلی ابوالفتح
اروپایی‌ها به سمت فعال‌کردن مکانیزم ماشه نمی‌روند
امیرعلی ابوالفتح گفت: اروپایی‌ها می‌خواهند ذخایر اورانیوم ایران کاهش یابد و به میزان مندرج در برجام برسد. وقتی برجامی نباشد دیگر ابزاری برای نظارت بر میزان اورانیوم ایران ندارند.
گروه سیاست نامه‌نیوز: شرایط در حوزه سیاست خارجی ملتهب‌تر از هر زمانی است و در میانه ناآرامی‌های داخلی ایران، غربی‌ها با استفاده از ابزارهای مختلف سعی می‌کنند ایران را تحت فشار قرار دهند؛ از جمله قطعنامه اخیر شورای حکام و قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل. در این بین پرسش آن است که شرایط به چه سمتی می‌رود؟
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «واقعیت این است که به سمت تنش با غربی‌ها نمی‌رویم، بلکه در میانه تنش با آنها قرار داریم. این روند از ماه‌ها قبل شروع شد؛ زمانی که مشخص شد آمریکا بنا ندارد به توافق تن دهد و به تدریج سعی کرد فشارها را افزایش دهد. چنین وضعیتی مصادف شد با فوت خانم مهسا امینی که غربی‌ها با محوریت آمریکا از این موضوع استفاده کردند تا فشارها را بسیار زیاد کنند».
او درباره احتمال ارسال پرونده ایران به شورای امنیت بیان کرد: «من دقیق نمی‌دانم در متن قطعنامه اخیر شورای حکام به بحث ارسال پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت اشاره شده یا خیر اما به فرض اینکه این موضوع مطرح شده باشد باید بپذیریم که احتمال رخ‌دادن چنین شرایطی وجود دارد. این اتفاق ممکن است از دو مسیر رخ دهد؛ نخست آنکه موضوع از آژانس به شورای امنیت ارسال شود که برای این کار باید قطعنامه‌ای جدید صادر شود. در این شرایط به احتمال بسیار زیاد روسیه و چین قطعنامه علیه ایران را وتو می‌کنند. راه دوم فعال‌کردن مکانیزم ماشه است؛ امکانی که در خود برجام پیش‌بینی شده است. در این صورت دیگر روسیه و چین نمی‌توانند از حق وتوی خود استفاده کنند زیرا فعال‌شدن مکانیزم ماشه بر اساس همان قطعنامه 2231 و برجام است و روسیه و چین یک بار به این قطعنامه رأی داده‌اند و دیگر نمی‌توانند ردش کنند. در اینجا بحث سیاسی وجود دارد؛ اینکه اروپایی‌ها این ریسک را می‌کنند و حاضر به درخواست فعال‌شدن مکانیزم ماشه می‌شوند یا خیر؟ من تصور می‌کنم آنها چنین نکنند. درست است که شرایط از نظر سیاسی برای ایران سخت است اما بعید است اقدام اجرایی خاصی صورت بگیرد. درباره قطعنامه حقوق بشری که در شورای حقوق بشر سازمان ملل هم صادر شده و مثلا گفته‌اند هیئتی حقیقت‌یاب باید به ایران برود و احیانا اگر ایران همکاری نکند، آنها موضوع را به شورای امنیت بفرستند تا در نهایت در آنجا قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود هم بعید است زیرا باز هم روسیه و چین وتو می‌کنند؛ به خصوص در شرایط کنونی که اختلافات غرب با چین و به خصوص روسیه در اوج خوش قرار دارد».
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این پرسش که آیا با اظهارات ضدایرانی مقامات اروپایی این احتمال وجود ندارد که آنها فعال‌شدن مکانیزم ماشه را درخواست کنند، اظهار کرد: «بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت یعنی تمام تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران که قبل از برجام صادر شود، دوباره فعال شوند و برجام از بین برود. این شرایط برای اروپایی‌ها مخاطره‌آمیز است زیرا آنها می‌خواهند ذخایر اورانیوم ایران کاهش یابد و به میزان مندرج در برجام برسد. وقتی برجامی نباشد دیگر ابزاری برای نظارت بر میزان اورانیوم ایران ندارند. اروپا به سمت فعال‌کردن مکانیزم ماشه نمی‌رود مگر آنکه تحول خاصی رخ دهد؛ مثلا ایران غنی‌سازی بالای 90درصد را آغاز کند».
ابوالفتح در پایان گفت: «باید قبول کنیم که جهان سال2022 با جهان سال2014 بسیار متفاوت شده است. اکنون روسیه و غرب جنگیی موجودیتی با یکدیگر دارند. غرب در جنگ اوکراین برای موجودیت خود جنگ می‌کند و می‌داند اگر جنگ را ببازد، موجودیتش به خطر می‌افتد. خب در این شرایط روسیه پشت ایران را خالی نمی‌کند مگر آنکه مثلا غرب بگوید اوکراین را به توی روسیه می‌دهم و تو از ایران در موضوع هسته‌ای حمایت نکن. شاید روسیه این شرایط را پذیرد اما این غرب است که چنین امتیاز بسیار بزرگی را نمی‌دهد که مثلا در ازایش تسلط بر صنعت هسته‌ای ایران را به دست آورد».