چرا باید از آشتی ایران با اعراب استقبال کرد

خبرهای خوبی از تغییر در منطقه به گوش می‌رسد: اول، روند بازگشت سوریه به جهان عرب به بالاترین سطوح حکومتی در دمشق و پایتخت های عربی رسیده است. 

به گزارش اعتمادآنلاین به نقل از گلف تودی، دوم، کردهای سوریه به دنبال مذاکره با دمشق هستند. در حالی که گفتگوهای قبلی به نتیجه نرسیده است، کردها ممکن است اکنون به این نتیجه برسند که جدایی طلبی مورد حمایت ایالات متحده در زمانی که اعراب در حال نزدیک شدن به بشار اسد هستند محکوم به فنا است. توافق بین دمشق و کردها حدود 25 درصد از خاک این کشور و میادین نفتی ارزشمند آن را به حاکمیت سوریه باز می گرداند.

سوم، به نظر می رسد جنب و جوشی در بن بست سیاسی همسایه سوریه یعنی لبنان به وجود آمده است. گروه پنج کشوری که برای انتخاب رئیس جمهور و تشکیل دولت جدید فشار می آورند، ممکن است به توافق نزدیک شده باشند. این گروه - متشکل از عربستان سعودی، فرانسه، ایالات متحده، مصر و قطر - ظاهراً نامزدی سلیمان فرنجیه، نوه رئیس جمهور دهه 1970 برای پست ریاست جمهوری و انتخاب نواف سلام به عنوان نخست وزیر را پذیرفته اند. او برادرزاده صائب سلام است که بین سال های 1952 تا 1973 چهار بار نخست وزیر و قاضی دادگاه بین المللی مستقر در لاهه بوده است. فرنجیه هفته گذشته برای دیدار با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، به دمشق سفر کرد.

چهارم، بحرین و ایران به نظر آماده بازگشایی سفارتخانه های خود هستند. امارات و قطر در این مسیر حرکت می کنند، کویت و ایران در حال حل مسائل مرزی برای تسهیل تولید نفت هستند و اردن و ایران در حال ارتقای روابط هستند.

زمینه این تحولات با دو اتفاق غیرمنتظره فراهم شده است. زمین لرزه 6 فوریه که شمال غرب سوریه و جنوب غرب ترکیه را ویران کرد. امارات، عربستان سعودی، قطر، مصر، کویت، بحرین، عمان، عراق، فلسطین، اردن، لیبی و لبنان برای قربانیان سوری در استان‌های متفاوت کمک‌های بشردوستانه ارسال کردند.

جهان عرب که قبلا در نتیجه اختلاف‌ها چند پاره شده بود ، یک انگیزه مشترک در سوریه پیدا کردند که در سایه آن غذا، سرپناه، کمک های پزشکی و مصالح ساختمانی برای بازماندگان فراهم می کردند.

توافق 10 مارس با میانجیگری چین بین عربستان سعودی و ایران به رقابت تهران و ریاض پایان داد و آنها را بر آن داشت تا سفارتخانه هایی را که از سال 2016 بسته شده بودند بازگشایی کنند و در مورد مسائل کلیدی که اعراب را از اعراب و اعراب را از کشورهای غیر عرب سنگین وزن منطقه - ایران و ترکیه - جدا می کند، یک هدف مشترک ایجاد کنند. این توافق تاریخی می تواند پیامدهای مهمی برای امت اسلامی در سراسر جهان از طریق کاهش تنش بین سنی ها و شیعیان داشته باشد.  در صحنه بین‌المللی، اگرچه ریاض و تهران چندین سال درگیر تلاش‌های میانجی‌گری عمان و عراق بودند، چین این توافق را نهایی کرد زیرا پکن به عنوان یک قدرت بی‌طرف تلقی می‌شود که اکنون نقش سیاسی خود را در صحنه جهانی ایفا می‌کند.

توافق پکن، دست آمریکا را که مدت‌ها قدرت خارجی مسلط در منطقه بود و با هدف تفرقه انداختن و تضعیف اعراب در امور اعراب دخالت می‌کرد، قطع کرد. در مقابل، چین به دنبال اتحاد اعراب و به ظاهر ترویج صلح در میان آنها و با بازیگران منطقه ای غیر عرب است.

یک هفته پیش، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی از دمشق بازدید کرد و در آنجا با اسد درباره پایان دادن به انزوای این کشور و رفع تعلیق 11 ساله آن از اتحادیه عرب قبل یا در جریان نشست سران عرب در ماه آینده گفتگو کرد. یک منبع سوری ناشناس به گلف تودی می‌گوید دلیلی برای خوش بین بودن وجود دارد.

دمشق و ریاض قرار است پس از عید سعید فطر نمایندگی های کنسولی خود را افتتاح کنند. وب سایت شبکه تلویزیونی المیادین گزارش داد که شاهزاده فیصل بن فرحان  به بشار اسد دعوت نامه ای برای سفر رسمی به ریاض ارائه کرد. بشار اسد پیش از این میزبانی از وزیر خارجه سعودی در سوریه به امارات و عمان سفر کرده بود.   

فیصل مقداد وزیر امور خارجه سوریه در همان روز به تونس سفر کرد و در آنجا با نبیل عمار وزیر امور خارجه تونس برای سازماندهی تجدید روابط دیپلماتیک بین دو کشور دیدار کرد. مهمترین موضوع در دستور کار آنها نحوه همکاری علیه جنگجویان فراری تونسی است که از زمان سقوط خلافت داعش در سوریه و عراق در سال 2017-2019 به حمله به غیرنظامیان و نیروهای سوری ادامه داده اند. تونسی‌ها بزرگ‌ترین گروه از شبه‌نظامیان را تشکیل دادند که پس از سال 2011 برای کمک به  گروه‌های مسلح علیه دولت بشار به سوریه رفتند.

حمایت تونس و الجزایر از تلاش عربستان و امارات برای مهندسی بازگشت سوریه به اتحادیه عرب با دستیابی به اجماع قبل از نشست سران عرب در 19 ماه مه ، این پروسه را  تقویت می کند.   با این حال، قطر، کویت، مراکش، و دولت مستقر در طرابلس در لیبی درباره بازگشت سوریه ابراز نگرانی کرده اند.

محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین هفته گذشته با ملک سلمان، پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در ریاض دیدار کرد. این دیدار مصادف بود با اولین دیدار اسماعیل هنیه رهبر حماس که برای ادای حج عمره در مکه حضور داشت. این اولین سفر یکی از رهبران حماس از سال 2015 تاکنون به عربستان سعودی بود.در حالی که هیچ اشاره ای به دیدار عباس و هنیه نشده است، اما هنیه خواستار آشتی بین دو جناح فلسطینی تحت اشغال اسرائیل شده که ظاهرا عباس به این پیشنهاد پاسخی نداده است.

با این وجود، سفر هنیه  به عربستان را نمی‌توان بیهوده فرض کرد زیرا نشان دهنده گشایش در رابطه عربستان با حماس بود که از سال 2015 توسط ریاض تحریم شده بود. پس از اینکه حماس نیروهای امنیتی فتح را از غزه بیرون راند ، ریاض برای میانجی گری میان فتح و حماس  تلاش کرد اما موفق نشد.

در همین حال، کمک ها به سوریه ادامه دارد. سومین کشتی اماراتی مملو از کمک یک هفته پیش وارد بندر لاذقیه شد تا 822.5 تن مواد غذایی و تجهیزات پزشکی و 685 تن مصالح ساختمانی را برای قربانیان زمین لرزه هایی که 1400 کشته، 2500 مجروح، آواره 105000 سوری برجا گذاشت ، تحویل دهد. بانک جهانی هزینه بازسازی را 7.9 میلیارد دلار در سه سال تخمین زده است.

وظیفه بعدی اعراب عبور از موانع تحریم های غرب توسط ایالات متحده است که به منزله مجازات جمعی غیرقانونی مردم سوریه است زیرا تحریم ها مانع از دستیابی سوریه به مصالح لازم  برای بازسازی شهرها، شهرک ها و روستاهای ویران شده از زلزله و جنگ می شود.