آیا غرب واقعا نگران اوکراین است؟

رویداد۲۴ نوشت: درگیری در جلسه شورای امنیت با اختلاف بر سر دعوت از نماینده اوکراین برای شرکت در نشست شش ماهه اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برجام آغاز شد و در نهایت به رای قاطع کشور‌های غربی برای باقیماندن نماینده اوکراین در جلسه، با وجود رای منفی روسیه و چین، ختم شد.

ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و اوکراین از آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل خواستند تا بازرسانی را برای بررسی بقایای هواپیما‌های بدون سرنشین مورد استفاده در حملات روسیه به اوکراین تعیین کند و تاکید کردند که قطعنامه ۲۲۳۱ مجوز چنین تحقیقاتی را به دبیرکل می‌دهد.

روسیه اصرار داشت که دبیرکل چنین اختیاری ندارد و نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل به دبیرخانه سازمان ملل متحد درباره انجام چنین اقدامی هشدار داد. امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد که در جلسه حضور داشت در واکنش به این در خواست گفت: «هرگونه یافته سازمان ملل بر اساس چنین اقدام غیرقانونی، باطل است.».

اما در نهایت رزماری دی کارلو، مسئول سیاسی سازمان ملل متحد در نشست خبری بعد از جلسه شورا گفت که فرانسه، آلمان، اوکراین، بریتانیا و ایالات متحده نامه‌هایی در مورد انتقال پهپاد‌ها از ایران به روسیه نوشته‌اند و عکس‌ها و تحلیل‌های خود را از پهپاد‌های کشف‌شده ارائه کرده‌اند و «دبیرخانه در حال بررسی اطلاعات موجود است.»

آیا غرب واقعا نگران اوکراین است؟

هرچند به نظر می‌رسد کشور‌های غربی بیش از حد نگران اوکراینند، اما واقعیت چیز دیگری است. هفته آینده نشست ناتو قرار است در لیتوانی برگزارش شود؛ موضوع پیوستن و اعطای دعوتنامه عضویت اوکراین در ائتلاف نظامی غرب، مهمترین دستور این جلسه است. دستوری که احتمالا ادعای غرب در مورد نگرانی برای این کشور اروپای شرقی را به مضحکه تبدیل خواهد کرد.

با حمله روسیه به اوکراین در بیست‌وچهارم فوریه سال گذشته، کی‌یف تلاش‌های خود برای پیوستن به ناتو را افزایش داده است؛ کشور‌های اروپای شرقی معتقدند که در نشست آتی اعضای ناتو در شهر ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، که قرار است در روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه برگزار شود، می‌بایست نوعی نقشه راه به کی‌یف ارائه شود، اما ظاهرا آمریکا و آلمان چنین عقیده‌ای ندارند.

چرا آمریکا موافق پیوستن اوکراین به ناتو نیست؟

عضویت در ناتو یعنی جنگ و جان دادن برای دیگری. شاید به همین دلیل است که اعضای ناتو بعد از دوران جنگ سرد از گسترش این ائتلاف خودداری کرده اند. پذیرش اوکراین در این ائتلاف نظامی هم شامل همین قاعده و حتی جدی‌تر از سایران است. از نظر اعضای ناتو، پذیرش عضویت اوکراین به معنای جنگ محتمل هسته‌ای با روسیه است. همین دلیل هم تاکنون مانع از ورود آمریکا به درگیری روسیه و اوکراین از فوریه سال گذشته شده است.

فارین افرز در گزارشی نوشته تقریبا هیچ یک از اعضای ناتو امروز معتقد نیستند که باید مستقیما با روسیه در اوکراین بجنگند. این رسانه تاکید کرده که ناتو نباید به استقبال اوکراین برود و این همان چیزی است که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا باید به وضوح اعلام کند. مقاومت کی اف در برابر تجاوز روسیه قهرمانانه بوده، اما در نهایت دولت‌ها آنچه را که به نفع خود است، انجام می‌دهند؛ و در اینجا، منافع امنیتی ایالات متحده از الحاق اوکراین در مقایسه با خطرات آن، کمرنگ است. پذیرش اوکراین در ناتو، یک انتخاب شوم بین جنگ با روسیه و پیامد‌های مخرب ناشی از آن یا عقب‌نشینی و بی‌ارزش کردن تضمین‌های امنیتی ناتو است.

فارین افرز پیشبینی کرده که در در نشست ویلنیوس، رهبران ناتو عاقلانه عمل کنند و این حقایق را بپذیرند و در‌ها را به روی اوکراین ببندند.

اروپا سابقه مقابله با طرح پیوستن اوکراین به ناتو را دارد. جرج دبلیو بوش در نشست سال ۲۰۰۸ ناتو در رومانی برای پیوستن گرجستان و اوکراین به ناتو لابی می‌کرد، اما کشور‌های اروپایی از جمله آلمان و فرانسه جلوی چنین ایده‌ای را گرفتند. در نهایت ناتو اعلام کرد که این کشور‌ها روزی به عضویت این ائتلاف در خواهند آمد، اما هیچ برنامه‌ای برای رسیدن به آن ارائه نکرد.

فارن افرز در گزارشی گفته این بار آمریکا حاضر به پذیرش اوکراین نیست. این رسانه در توضیح چرایی بی علاقگی آمریکا به عضویت اوکراین در ناتو می‌گوید: صد سال است که ایالات متحده سعی کرده از تسلط یک کشور خاص بر قاره اروپا جلوگیری کند. از نظر آمریکا، حتی اگر روسیه کل اوگراین را هم ضمیمه خودش می‌کرد، تولید ناخالص داخلی آن ۱۰ درصد رشد می‌کرد و به سختی از اقتصاد ایتالیا پیشی می‌گرفت. در نتیجه فتح اوکراین به هیچ وجه تاثیر کوتاه مدت یا حتی بلند مدتی بر امنیت آمریکا نداشت.

با چشم اندازی که از جنگ اوکراین قابل پیش بینی است، روسیه قرار هم نیست اوکراین را ضمیمه کند و در نتیجه آمریکا هیچ دستاوردی در دعوت از اوکراین برای پیوستن به ناتو نخواهد داشت.

از سوی دیگر پذیرش اوکراین در ناتو مشکلاتی را به واسطه تعهدات مندرج در ماده ۵ معاهده تاسیس ائتلاف ایجاد می‌کند. ماده ۵ به طور رسمی متحدان ناتو را متعهد می‌کند که حمله به یکی را حمله به همه تلقی کنند. در عمل همانطور که اوباما و بایدن هم تاکید کرده اند، این ماده به معنای تضمین آمریکا برای ورود به جنگ علیه یکی از اعضای ائتلاف است. تضمینی که به دلایل گفته شده، آمریکا حاضر نیست برای اوکراین به آن پایبند باشد و وارد جنگ جهانی سوم شود.

اندرس ف راسموسن سیاستمدار دانمارکی و دبیرکل پیشین ناتو در یادداشتی که در فارین پالیسی منتشر شده تاکید کرده که با عضویت اوکراین موافق است، اما اذعان کرده که متاسفانه برخی کشور‌های عضو ناتو با پذیرش عضویت اوکراین در این ائتلاف موافق نیستند.

او پیشنهاد کرده که یک نقشه راه سه مرحله‌ای برای عضویت اوکراین ترسیم شود. این گام‌ها به پوتین یک پیام روشن می‌فرسند و آن اینکه اوکراین دیر یا زود به ناتو می‌پیونند و تو نمیتوانی این روند را متوقف کنی.

دیمیتری کولبا وزیر خارجه اوکراین به فارن پالسی هم درخواست کرده این نقشه راه ترسیم شود. او گفته ما به دنبال عضویت فوری در ناتو نیستیم. ما ناتو را به این جنگ نمی‌کشیم. ما هرگز درخواست حضور نیرو‌های خارجی در اوکراین را نکرده‌ایم. بلکه معتقدیم با کمک سخاوتمندانه شرکای خود، روسیه را به تنهایی شکست خواهیم داد. این جنگ مال ماست که بجنگیم.

وزیر خارجه اوکراین گفته، اما با پذیرش اوکراین در ناتو می‌توان از جنگ بعدی جلوگیری کرد؛ بنابراین آنچه ما درخواست می‌کنیم گامی محکم به سمت عضویت آینده اوکراین است. در ویلنیوس، ما از ناتو می‌خواهیم که سه چیز واضح را تشخیص دهد: اول، ناتو به همان اندازه که اوکراین به ناتو نیاز دارد، به اوکراین نیاز دارد. دوم، اوکراین بخشی جدایی ناپذیر از امنیت شمال آتلانتیک است؛ و سوم، اوکراین باید اکنون برای پیوستن به ناتو دعوت شود و عضویت در زمانی که شرایط برآورده شود، اجرایی شود.

وزیر خارجه اوکراین خطاب به رهبران ناتو گفته اگر هنوز آماده اعطای دعوتنامه نیستید، پس چه زمانی خواهید بود؟ عضویت الزامات رسمی دارد، اما دعوت نامه اینگونه نیست. تنها چیزی که لازم است آینده نگری استراتژیک و اراده سیاسی است.