ترکیه در سوریه دنبال چیست؟

به گزارش نامه‌نیوز، «هاکان فیدان» وزیر خارجه خارجه ترکیه روز یکشنبه به عنوان اولین وزیر خارجه بعد از تحولات اخیر در سوریه به دمشق رفت و با «ابومحمد الجولانی» (احمد الشرع) رهبر گروه هیئت تحریرالشام دیدار و سپس به همراه وی در یک نشست مطبوعاتی مشترک شرکت کرد.

فیدان در این نشست مطبوعاتی با تاکید بر این که « مردم، دولت و رئیس‌جمهور این کشور همیشه در کنار دمشق خواهند بود» گفت: من امروز در دمشق هستم زیرا امروز شما را تنها نخواهیم گذاشت، درست مثل روزهای تاریک شما. امروز این امکان برای سوریه وجود دارد که ثبات را دوباره به دست آورد، تهدید تروریستی را در خاک سوریه از بین ببرد و اقتصاد را تقویت کند.  

او با بیان اینکه «بازگشت مردم سوریه به کشورشان امکان‌پذیر است» گفت: در این دیدار این مساله مطرح شد و همچنین تاکید کردیم ایجاد ثبات در سوریه اولویت اصلی است.

«ابومحمد الجولانی» (احمد الشرع) نیز در این نشست گفت: با وزیر خارجه ترکیه در مورد تقویت دولت آتی و انحصار سلاح به دست دولت گفت‌وگو کردم، ما روابط استراتژیکی را با آنکارا که شایسته آینده منطقه باشد، برقرار خواهیم کرد.  

او افزود که ترکیه «دوست مردم سوریه» است و از زمان آغاز آنچه وی «انقلاب» نامید، در کنار ما ایستاد.  

الجولانی گفت: نیمی از مردم سوریه خارج از کشور هستند و زیرساخت‌های اقتصاد ویران شده است و چالش‌های مقابل ما زیاد است. باید توافق بین‌المللی برای حفظ ثبات سوریه و تمامیت اراضی و برداشتن تحریم‌ها وجود داشته باشد. باید تحریم علیه سوریه بعد از رفع دلایل آن با کنار رفتن نظام سابق برداشته شود.

۲ هدف مهم فیدان در سفر به سوریه

«علی حیدری» کارشناس مسائل ترکیه در مورد سفر هاکان فیدان به سوریه با بیان این که «سفر اخیر وزیر خارجه ترکیه به دمشق با ۲ هدف مهم انجام شد» اظهار کرد: هدف اول او مقدمه‌سازی برای سفر «رجب طیب اردوغان» به سوریه است؛ چراکه قبل از انجام این سفر باید در سطوح امنیتی و سیاسی مقدماتی فراهم شود.

او ادامه داد: در ارتباط با بعد امنیتی این سفر، به تازگی «ابراهیم کالین» رئیس سرویس امنیت ترکیه به سوریه رفت و در بعد سیاسی نیز «هاکان فیدان» در روز یکشنبه به دمشق رفت و با جولانی دیدار و رایزنی کرد.

حیدری با بیان اینکه «مقامات ترکیه به دنبال این هستند که در بعد سیاسی و تبلیغاتی بیشترین بهره‌برداری را از سفر اردوغان به سوریه داشته باشند» ادامه داد: هدف دوم سفر فیدان به سوریه گفت‌وگو و مذاکره با جولانی در ارتباط با پیشبرد امور سیاسی، نظامی و اقتصادی در سوریه جدید است. درواقع آن‌ها به دنبال تدوین بسته‌ای از اقدامات در حوزه‌های مختلف هستند، برای اینکه ۲ طرف بتوانند در این دوره جدید حداکثر منافع را داشته باشند و ترکیه نیز بتواند با بیشترین تاثیرگذاری روند مورد دلخواه خودش را در سوریه دنبال کند.

این کارشناس مسائل ترکیه ادامه داد: در دوره جدید در سوریه مقامات ترکیه امید بسیاری دارند که با توجه به تغییراتی که در سوریه طی سه هفته گذشته رخ داده بتوانند در حوزه راهبردی بالاترین منافع را برای خودشان در این کشور به دست آورند.

او  با بیان اینکه «از جمله مواردی که مقامات ترکیه به آن اشاره کرده‌اند موضوع کمک به جریان حاکم در سوریه برای فراهم کردن زمینه تدوین قانون اساسی جدید در این کشور، برگزاری انتخابات و تشکیل دولت مستقل و دائمی است که باید طی سه ماه آینده این کار انجام شود» اظهار کرد: مقامات ترکیه در مدت اخیر بارها عنوان کرده‌اند که در حوزه حقوقی و سیاسی در شرایط فعلی و در حوزه اقتصادی و کمک به ساخت سوریه آماده هرگونه کمک و همکاری به دولت جدید و موقت سوریه هستند، چنان‌که در نشست مطبوعاتی مشترک بین احمد الشرع و هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد که آقای اردوغان دستور داده که هر نوع کمکی در حوزه‌های مختلف به دولت موقت سوریه انجام شود و نهادهای ترکیه اعم از دولتی و غیردولتی نباید دریغی در این ارتباط داشته باشند و می‌بایست همه امکانات خودشان را برای این موضوع بسیج کنند که روند انتقالی به بهترین نحو با کیفیت مناسب طی شود تا سوریه به استقرار برسد و در ادامه وارد فاز ثبات و بازسازی شود.

تلاش ترکیه برای نقش‌آفرینی در تدوین قانون اساسی سوریه

او  در پاسخ به این سوال که به نظر او مهمترین برنامه ترکیه در حال حاضر در سوریه چیست؟ خاطرنشان کرد: هدف اول ترکیه تاثیرگذاری بر آینده سیاسی سوریه است مثلا در تدوین قانون اساسی این کشور نقش‌آفرین باشد، مقامات حاکم بر سوریه نیز در این زمینه از ترکیه درخواست کمک کرده‌اند و ترکیه نیز قطعا با کمال میل این کمک را انجام خواهد داد؛ چرا که با مشارکت در این مکانیزم نقش آنها در سوریه و آینده این کشور تضمین خواهد شد.

حیدری تصریح کرد: در گام بعدی ترک‌ها وارد فاز کمک برای بازسازی سوریه خواهند شد، این موضوع بر اساس اعلام سازمان‌های بین‌المللی هزینه بسیار بالایی دارد و می‌تواند سود سرشاری را برای شرکت‌های ترکیه‌ای به همراه داشته باشد. طی ۱۳ سال جنگی که در سوریه به وقوع پیوسته این کشور بالغ بر نزدیک به ۸۰۰ میلیارد دلار آسیب دیده و برای بازسازی این کشور حجم عظیمی از فعالیت‌های عمرانی و زیرساختی مورد نیاز است که در منطقه ما در شرایط فعلی ترکیه قادر است که در این فعالیت‌های عمرانی و زیرساختی از طریق شرکت‌های خودش نقش‌آفرین باشد.

او ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود که با توجه به منابع نفتی که سوریه از آن برخوردار است و همچنین کمک‌هایی که از کشورهای عربی به خصوص قطر در این زمینه به سوریه می‌شود، این کشور بتواند از نظر مالی تا حدودی وضعیت را به نحوی اداره کند که زیرساخت‌های حیاتی خودش را از ترکیه دریافت کند و قطعا این برای آنکارا و اقتصاد این کشور بسیار مناسب خواهد بود و درواقع به اقتصاد ترکیه کمک بسیار زیادی خواهد کرد.

بازگشت پناهجویان سوری؛ کمک دمشق به ترکیه در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی

حیدری ادامه داد: علاوه بر حوزه‌های اقتصادی و سیاسی در حوزه اجتماعی نیز تغییر دولت در سوریه کمک زیادی به ترکیه خواهد کرد؛ چنانکه این کشور می‌تواند از فشار پناهجویان سوری که طی سال‌های اخیر به این کشور مهاجرت کرده‌اند رهایی پیدا کند و زمینه را برای بازگشت آوارگان سوری به کشورشان فراهم کند. این بازگشت کمک زیادی از نظر اجتماعی و اقتصادی به ترکیه خواهد داشت. در حال حاضر بیش از سه و نیم میلیون پناهجوی سوری در ترکیه زندگی می‌کنند که این موضوع هزینه سنگینی را به ترکیه تحمیل کرده است و بازگشت آنها کمک زیادی به ترکیه خواهد کرد. از طرف دیگر این آوارگان در هنگام بازگشت به سوریه نیاز به خانه و مسکن دارند و در همین چارچوب شرکت‌های ترکیه‌ای می‌توانند در این حوزه نقش‌آفرین باشند و اقدام به خانه‌سازی در سوریه کنند. از دیگر سو این جمعیت تبدیل به ابزار نفوذ ترکیه در آینده سوریه خواهند شد. با توجه به آنچه که گفته شد ترکیه می‌تواند در حوزه پناهجویان به صورت یک تیر و چند نشان عمل کند.

این کارشناس مسائل ترکیه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا آنکارا در ارتباط با موضوع کردها می‌تواند با جولانی به تفاهم برسد و به صورت کلی این کشور چه برنامه‌ای را در ارتباط با کردهای سوریه دنبال می‌کند، اظهار کرد: ترکیه بارها اعلام کرده که نیروهای شبه نظامی کرد نباید هیچ جایی در آینده سوریه داشته باشند و باید خلع سلاح شوند. چناکه هاکان فیدان در نشست خبری‌اش با احمد الشرع بار دیگر به این موضوع اشاره  و تاکید کرد که این نیروها باید خلع سلاح شوند و خودشان را از وضعیت سیاسی و نظامی که دارند خارج کنند و تحت عنوان شهروندان عادی در سوریه زندگی کنند. احمد الشرع نیز بر این موضوع تاکید کرد که ما گروه‌های مسلح خارج از دولت نخواهیم داشت و طی چند روز آینده وزارت دفاع سوریه تشکیل می‌شود و همه گروه‌های مسلح موجود باید تحت کنترل وزارت دفاع سوریه باشند و خارج از آن گروه مسلحی وجود نخواهد داشت.

او افزود: پس در این خصوص بین ترکیه و سوریه اتفاق نظر وجود دارد و با توجه به چراغ سبزی که ترکیه از جریان حاکم در سوریه گرفته است احتمالا روند برخورد با شبه نظامیان کرد تشدید خواهد شد و حتی احتمال لشکرکشی جدید ترکیه به شمال سوریه برای تصرف یا اشغال کوبانی وجود دارد.

احتمال تشدید برخورد سوریه با شبه نظامیان کرد

حیدری در پایان گفت: در مجموع می‌توانیم بگوییم که وضعیت کنونی در سوریه به سود ترکیه است و آنکارا تلاش می‌کند که در ابتدا در حوزه حقوقی و سیاسی برای تدوین قانون اساسی جدید به دولت موقت سوریه کمک کند تا بتواند در آینده سوریه نقش بیشتری پیدا کند و در مرحله بعد در بازسازی سوریه نقش آفرین باشد و با توجه به تجربه‌ای که در ادلب داشته به خوبی می‌داند که چگونه در سوریه وارد عرصه زیرساختی و ساخت و ساز شود تا هر چه بیشتر سوریه را به خودش وابسته نگه دارد. از طرفی دیگر تلاش خواهد کرد که با فشار به دولت سوریه تهدید امنیتی کردها را برطرف کند و همانطور که اشاره شد بازگشت آوارگان سوری به ترکیه نیز کمک زیادی به بهبود وضعیت اقتصادی ترکیه و در نتیجه افزایش محبوبیت اردوغان خواهد کرد.