هشت باور غلط درباره برنامه هسته‌ای ایران

به گزارش نامه نیوز ، ˈیوسف باتˈ (Yousaf Butt) فیزیکدان هسته ای آمریکایی و مدیر ˈبرنامه فناوری های نوظهورˈ در ˈموسسه اطلاعات فرهنگیˈ در مقاله ای که در پایگاه اینترنتی ˈنشنال اینترستˈ منتشر شد ، آورده است: اظهارنظرهای اشتباه درباره برنامه هسته ای ایران و توافق اخیر درباره این برنامه که اغلب تکرار هم می شوند ، ممکن است در نهایت خطرناک تر از خود برنامه هسته ای ایران باشند. این اظهارنظرها و باورهای اشتباه که یکدیگر را تقویت می کنند و در رسانه ها انعکاس می یابند، سوخت لازم برای حرکت به سمت اقدام نظامی را تامین می کنند. این فیزیکدان هسته ای آمریکایی که همچنین برای مرکز مطالعات منع اشاعه هسته ای ˈجیمز مارتینˈ در موسسه مطالعات بین المللی ˈمانتریˈ کار می کند ، می افزاید: کاربرد زور در این موضوع موجب شعله ور شدن بیشتر خاورمیانه می شود و می تواند ایران را به آغاز یک پروژه تسلیحاتی هسته ای تمام عیار وادار کند. در این صورت امنیت ملی آمریکا بیشتر ضربه می خورد همانطور که فاجعه عراق به امنیت ملی آمریکا ضربه زد. باورهای غلطی مانند ˈلوله های آلومینیومˈ ، ˈآزمایشگاههای سیار سلاح های میکروبیˈ ، و ˈکیک زرد از نیجرˈ سوخت لازم برای حرکت به سمت جنگ عراق را تامین کرد. بیایید قبل از اینکه وارد همان مسیر با ایران بشویم برخی از باورهای هسته ای غلط درباره ایران را بررسی کنیم. * عدم موفقیت مذاکرات هسته ای پایان دنیا نیست اولین باور غلط این است که اگر قدرت های جهان به توافقی با تهران دست نیابند ، راهکار جایگزین آن حمله به ایران است. گروه 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان) برای جلوگیری از ساخت بمب توسط ایران با این کشور مذاکره نمی کنند بلکه مذاکره بر سر این است که چگونه برنامه هسته ای ایران صلح آمیز باقی بماند. بحث ها بر سر شیوه های راستی آزمایی ادامه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران است . حتی اگر مذاکرات هسته ای شکست بخورد، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنان به بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران ادامه خواهند داد. اگر آمریکا - یا متحدانش - ایران را بمباران کنند ، بازرسان هسته ای به احتمال زیاد اخراج خواهند شد و ایران احتمالا از پیمان منع اشاعه سلاح های هسته ای (ان.پی.تی) خارج و پروژه ای برای تولید سلاح هسته ای آغاز خواهد کرد. پروژه تسلیحات هسته ای عراق هم پس از آن آغاز شد که اسرائیل رآکتور ˈاوسیراکˈ را در سال 1981 بمباران کرد. با این وجود ، توافق با ایران بهترین نتیجه است چرا که تضمین های بیشتری درباره برنامه هسته ای ایران می دهد و به تحریم های علیه ایران پایان می دهد . * ایران امتیاز جدیدی نداده ؛ اگر ناسازگاری غرب نبود توافق هسته ای در سال 2005 امضا می شد باور غلط دوم این است که تحریم ها ایران را مجبور به مذاکره و دادن امتیاز کرد . این باور غلط را افراد زیادی مانند سناتور ˈرابرت منندزˈ بیان می کنند. باید دانست که ایران تقریبا 10 سال پیش پشت میز مذاکرات بود و در همان زمان هم همین امتیازات را مطرح کرده بود. تحریم ها موجب پیشرفت اخیر در مذاکرات و رسیدن به توافق موقتی نشد بلکه بهبود فضای مذاکرات این امر را ممکن کرد. انتخاب حسن روحانی میانه رو به عنوان رئیس جمهوری ایران بود که به قدرت های جهان اجازه داد توافقی را با تهران امضا کنند زیرا آمریکا عمدتا بنا به دلایل داخلی، مایل نبود چنین ˈپاداشیˈ را به احمدی نژاد اعطا کند. مساله حائز اهمیت این است که ایران چیزی بیش از آنچه در سال 2005 مطرح کرده بود ، پیشنهاد نداده است. تحریم ها ایران را به پای میز مذاکرات نیاورد ؛ ایران همواره پشت میز مذاکرات بوده است. تحریم ها همچنین امتیاز بیشتری از ایران نگرفته اند. مساله اساسی این است که اگر به دلیل ناسازگاری غربی ها و فضای بد مذاکرات نبود ، توافق موقتی اواخر سال 2013 می توانست در سال 2005 امضا شود. * غرب مذاکرات را به درازا کشاند چون می دانست ایران برنامه ای برای ساخت سلاح ندارد سومین باور غلط این است که ایران مذاکرات را به درازا کشانده است؛ غرب موضوع هسته ای را مساله ای فوری می داند و خواستار حل و فصل آن است اما تعلل های ایران غرب را ناامید می کند چنانکه پیشتر گفتیم ، قدرت های جهان می توانستند همین امتیازات را در سال 2005 از ایران بگیرند اما آنها تنها اکنون تصمیم گرفتند که بطور جدی با ایران تعامل کنند. روزنامه نیویورک تایمز در این زمینه نوشته است: ˈمشاوران اوباما ظاهرا از این بن بست راضی هستند. ˈ معنای اصلی این وقت کشی غربی ها این است که آنها مساله هسته ای ایران را مهم نمی دانند . این امر عجیبی نیست زیرا جامعه اطلاعاتی آمریکا ˈبا درجه بالای اطمینانˈ آگاه است که هیچ برنامه تسلیحاتی هسته ای در ایران وجود ندارد. * پاکستان ، هند و اسرائیل هم باید مانند ایران تحریم شوند باور غلط چهارم این است که گروه 1+5 درباره ایران شدت عمل نشان می دهد زیرا این کشور ان.پی.تی را امضا کرده در حالی که کشورهای دیگری مانند پاکستان، هند و اسرائیل (رژیم صهیونیستی) این معاهده جهانی را امضا نکرده اند و از این رو می توان سلاح هسته ای در این کشورها را تحمل کرد و حتی به آنها در زمینه دانش و فناوری هسته ای کمک کرد. اگر کشورهای 1+5 می خواهند برای محدود کردن دانش هسته ای در کشورهای امضا کننده معاهده ان.پی.تی مانند ایران به این معاهده استناد کنند ، باید در درجه اول دستکم موضع محکم تری در قبال کشورهای صاحب سلاح هسته ای که ان.پی.تی را هم امضا نکرده اند اتخاذ کنند. به عنوان مثال ، اگر ایران به دلیل نقض های گذشته توافق پادمان هسته ای تحریم می شود ، در این صورت پاکستان ، هند و اسرائیل هم باید به همین شکل تحریم شوند. تحت هیچ شرایطی نباید با کشورهای امضا کننده ان.پی.تی برخورد شدیدتری نسبت به کشورهای غیرامضا کننده ان.پی.تی صورت گیرد. چنین برخوردی موجب ضربه خوردن تمایل کشورها برای امضای ابتکارهای جدید کنترل تسلیحاتی مانند ˈمعاهده فراگیر ممنوعیت آزمایش هسته ایˈ (CTBT) می شود. در حقیقت ، رفتار برخی از اعضای 1+5 بخصوص آمریکا و چین بر خلاف روح و هدف معاهده ان.پی.تی است. آمریکا و چین به کشورهای غیرعضو ان.پی.تی و صاحب سلاح هسته ای (هند و پاکستان) در زمینه برنامه های غیرنظامی هسته ای کمک می کنند. * عدم پایبندی ایران به ˈان.پی.تیˈ هرگز اثبات نشده است پنجمین باور غلط درباره ایران این است که این کشور تعهدات خود را در چارچوب ان.پی.تی نقض می کند. این باور اغلب توسط رسانه ها و کارشناسان تکرار می شود اما صحیح نیست. عدم پایبندی ایران به ان.پی.تی هرگز مشخص نشده است: در حقیقت، هیچ سازمان یا نهاد بین المللی با وظیفه بررسی تبعیت از ان.پی.تی وجود ندارد. در معاهده هایی مانند ان.پی.تی هیچ سازکار اجرایی وجود ندارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی ، راستی آزمایی تبعیت کشورها از ان.پی.تی نیست و آژانس توانایی این کار را هم ندارد. آژانس بر یک رشته توافق های دوجانبه یعنی ˈتوافق های فراگیر پادمانیˈ (CSAs) نظارت می کند. کاملا امکان پذیر است که کشوری ناقض توافق پادمانی دوجانبه باشد اما همچنان از ان.پی.تی تبعیت کند. دکتر هانس بلیکس رئیس سابق آژانس بتازگی گفت که ˈتا کنون، ایران ان.پی.تی را نقض نکرده است. ˈ محمد البرادعی برنده جایزه صلح نوبل که بیش از یک دهه مدیر آژانس بود گفته است که ˈکوچکترین مدرکی حاکی از اینکه ایران به دنبال بمب باشد ندیده استˈ . * ایران مستقل از پیمان ان.پی.تی از حق غنی سازی برخوردار است باور غلط ششم این است که هیچگونه حق غنی سازی در ان.پی.تی وجود ندارد . این باوری گول زننده است و بیش از آنکه اشتباه باشد ، نامربوط است. حق غنی سازی اورانیوم مستقل از پیمان ان.پی.تی وجود دارد. این حق مانند خیلی حقوق دیگر لازم نیست که در ان.پی.تی بیان شده باشد. در حقیقت ، از حیث تئوری بنا بر ان.پی.تی کشورهای امضا کننده تا زمانی که غنی سازی آنها تحت تدابیر پادمانی باشد می توانند تا هر سطحی غنی سازی کنند. نکته مهم این است که ان.پی.تی غنی سازی اورانیوم را ممنوع نکرده است. * طبق ان.پی.تی داشتن ˈتواناییˈ ساخت سلاح ممنوع نیست هفتمین باور غلط این است که اگر کشوری به توانایی تسلیحاتی هسته ای دست یابد، آن کشور قصد ساخت سلاح هسته ای را دارد . اینگونه نیست. بخش زیادی از دانش و فناوری هسته ای دومنظوره است و می تواند برای مقاصد صلح آمیز یا اهداف نظامی مورد استفاده قرار گیرد. طبق ان.پی.تی ، برای کشورهای ممنوع نیست که توانایی تسلیحاتی هسته ای داشته باشند. همانند ایران ، کشورهای آرژانتین ، برزیل و ژاپن هم تونایی تسلیحاتی هسته ای دارند. توانایی ها و نیات را نمی توان ادغام کرد. این امر مانند داشتن خودرویی است که می تواند با سرعت بیش از 35 مایل در ساعت حرکت کند. داشتن توانایی نقض سرعت مجاز به این معنی نیست که شما قصد انجام این کار را دارید. من در این زمینه ˈان.پی.تی 2ˈ را پیشنهاد کرده ام که طبق آن کشورهای دارای سلاح هسته ای بخصوص آمریکا و روسیه که 95 درصد سلاح های هسته ای را در اختیار دارند ، سلاح های هسته ای خود را با سرعت و به میزان قابل توجه کاهش دهند تا در مقابل ، کشورهای بدون سلاح هسته ای نیز فعالیت های دومنظوره فراوری سوخت هسته ای (مانند غنی سازی) را کنار بگذارند. * ایران فریبکاری نکرده ؛ فشار سیاسی آمریکا ایران را وادار به پنهانکاری کرد باور غلط هشتم این است که ایران در گذشته فریبکاری کرده پس نمی توانیم به آن اطمینان کنیم برنامه غنی سازی ایران طبق طراحی اولیه آن مخفی نبود. برنامه هسته ای ایران در دهه 1950 با حمایت کامل آمریکا آغاز شد. در سال 1983 پس از انقلاب اسلامی ایران این کشور آشکارا خواستار کمک آژانس برای احداث یک تاسیسات پایلوت غنی سازی اورانیوم شد. در آن زمان آژانس از این ایده استقبال کرد. اما هنگامی که در سال 1983 توصیه های هیات آژانس در ایران به بخش همکاری فنی آژانس داده شد ، دولت آمریکا با مداخله مستقیم مانع کمک آژانس به ایران برای تولید UO2 و UO6 شد. بنابراین زمانی که اقدام آشکار ایران با مداخله های سیاسی متوقف شد، آنها از ابزارهای مخفی تری برای ایجاد تاسیسات غنی سازی استفاده کردند. از این رو ، رفتار به اصطلاح ˈپنهانیˈ ایران ممکن است پاسخی به سیاسی کردن کار در آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد.