رمزگشایی از سکوت کنگره آمریکا در قبال برجام /هرمیداس باوند: کنگره زیر بار تبعات خروج از برجام نخواهد رفت /ترامپ نقشه دیگری علیه ایران در ذهن دارد /ایران بهانه ای برای لغو برجام دست آمریکا و آژانس نداده است

گروه سیاست نامه نیوز: از سخنرانی ترامپ و ارجاع برجام به کنگره بیش از 60 روز گذشته است. کنگره علی‌رغم همه گمانه‌زنی‌ها در مورد لغو برجام و برگشت تحریم‌های هسته‌ای، در این مورد سکوت کرد. توپ دوباره به زمین ترامپ بازگشته است. ترامپ و نماینده آمریکا در سازمان ملل در این دو ماه گذشته تلاش‌های بسیاری کردند که برگه حضور منطقه‌ای ایران و برنامه موشکی آن را در چشم رسانه‌ها و شرکای اروپایی خود بزرگ و غیرقابل بخشش جلوه دهند تا شاید فاتحه برجام را از این مسیر بخوانند.

آخرین بار آن نیز نمایش نیکی هیلی با ارائه اسنادی ادعایی و نسبت دادن موشک یمنی به ایران بود. سوال این است که کنگره چرا در این باره سکوت کرد و تصمیم آمریکایی‌ها دربارۀ برجام چیست؟ در این باره با داود هرمیداس باوند کارشناس مسائل بین‌المللی گفت ‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

*******

آقای باوند! در حالی که ترامپ برجام را به کنگره ارجاع داده بود، ولی کنگره پس از سپری شدن شصت روز فرصت خود، اقدام خاصی را در این باره انجام نداده و سکوت اختیار کرده است. آیا کنگره نباید روند جدید و تصمیمی را در این باره پیش بگیرد؟

ترامپ در سررسید تایید برجام، یا باید آنرا تایید می کرد یا لغو، ولی گزینه سومی را انتخاب کرد و برجام را به کنگره ارجاع داد تا خود لغو کننده برجام نباشد. به هر حال ترامپ نیک می دانست که این مسئله بخاطر مخالفتهایی که هم در بین دوستان خارجی امریکا یعنی اروپایی ها و هم در داخل امریکا وجود دارد، تبعات بسیاری دارد و از این جهت خواست این موضوع به دست نمایندگان داده تا یک تصمیم جمعی شکل گیرد. اما این روند هم انجام نگرفت و کنگره با توجه به حضور چندین باره مقامات اروپایی و از جمله موگرینی فعلا در این باره سکوت کرده است.

چرا موضوع برجام و لغو آن مانند توافقات دیگری که ترامپ از آن خارج شد، راحت نیست و ترامپ وضعیت شکننده ای را دارد؟

به هر حال تعهدات دولت قبلی در نظام های جهانی موضوعیت دارند، بخصوص در قراردادهای چند جانبه این مووضع اعتبار بالایی دارد. بنابراین به این شکل نیست که دولت بعدی بیاید تعهدات دولت قبلی را نفی کند.

اگر توافق حالت دو جانبه داشت که باید غرامت سنگینی را پرداخت می کرد، ولی الان وقتی این حالتی چند جانبه دارد و خود امریکا در نظام بین الملل و در شکل گیری برجام نقش ویژه داشته، بنابراین ممکن است که برای مثال ترامپ ایراد بگیرد و مثلا این رامطرح کند که برجام باید بازتعریف شود و با موضوع سیستم های موشکی ایران ارتباط داده شود، اما اینها فقط در حد بیان نظر و کارشکنی است.

نظر ترامپ این است که همانگونه که در برجام، ایران از دسترسی به غنی سازی بالای هسته ای منع شده و در راستای رسیدن به قدرت هسته ای دارای محدودیت هایی شده است، در موضوع موشکها هم به عنوان مثال از رسیدن به موشکهای دوربرد یا قاره پیما منع و توسعه آن متوقف شود. یعنی ایران موشکهای قاره پیما را از بین ببرد و در موشکهای کوتاه برد و میان برد متوقف شود. این چیز جدیدی است که فرانسه هم نسبتا نگاه مساعدی به این پیشنهاد از خود نشان داد. اگر اینها بیایند مسئله برجام را بخواهند بازنگری کنند، ضمن برجام می خواهند که موضوع جدیدی را بازتعریف کنند و آن موضوع محدودیت موشکها است.

آیا کنگره می تواند قانونی وضع کند که ترامپ را از تایید های سه ماهه معاف کند؟

وزیر دفاع و وزیر خارجه امریکا معتقدند که نباید برای چنین تغییراتی کوششی کرد. ولی این موضوع را با ربط دادن برجام و فعالیتهای منطقه ای و موشکی ایران پیچیده می کنند. این چیز جدیدی است که مطرح شده و سعی می شود از این طریق پیش بروند و این را در دستور خود قرار دهند. دولت انگلیس و آلمان و فرانسه در گذشته یک بار اعلام کرده بودند که شورای امنیت مسئله موشکی ایران را باید در دستور کار خود قرار دهد. امریکا می خواهد این را به برجام بچسباند و بگویند که ایران باید از ادامه توسعه موشکهای دروبرد متوقف شود و این موشک ها را از بین ببرد.

اگر خاطرتان باشد وقتی امریکایی ها می خواستند به عراق حمله کنند موضوع محمکه پسندی را نمی توانستند مطرح کنند و به همین خاطر مسئله تسلیحات کشتار جمعی عراق را مطرح و پررنگ کردند و از این طریق جنگی را براه انداختند که از آن به عنوان جنگ پیشدستانه یاد کردند. ولی بعدها مشخص شد که چنین تسلیحاتی در دست عراق و صدام نبود. از این رو چون در موضوع برجام، ایران به همه وظایف خود عمل کرده است و بهانه ای برای لغو آن وجود ندارد و آژانس هم آنرا تایید کرده است، ترامپ سعی می کند موضوعی حاشیه ای را مطرح کند که در این باره موضوع موشکی ایران به نظر آنها بهترین بهانه می تواند باشد. نسبت دادن موشک یمنی به ایران هم در این باره و در جهت فشار به ایران است.