قطر استخوان گلوی بن سلمان؛ ظریف رشته های چه کسانی را پنبه کرد؟

گروه بین الملل نامه نیوز: برخی کشورهای عربی با محوریت عربستان در چند سال اخیر تلاش کرده اند ایران را در منطقه به انزوا کشانده و نفوذ و گسترش روابط منطقه ای آن را تحت الشعاع قرار دهند. این موضوع که به نوعی از آن با ناتوی عربی یاد می شد، آمدن ترامپ نیز فرصت مهمی از سوی اعراب تلقی می شد که می توان این هدف را محقق کرد. اما این مسیر به آن سادگی که سعودی ها و پس از آن ترامپ و تیم او می اندیشیدند نبود. گسترش تعامل منطقه ای ایران بیش از آن بود که محوری عربی علیه آن شکل گیرد. دیدار های منطقه ای ظریف در سازمان ملل آب سردی بود که بر سر محور عربی و امریکایی ریخته شد تا آنها به نقص استراتژی خود پی ببرند.

در چند روز گذشته دیدارهای مختلف وزیر امور خارجه با مقام های عرب در سازمان ملل که بیشترشان با حرارت و صمیمیتی فراتر از پروتکل های دیپلماتیک همراه بود، پیام های مهمی به پایتخت های غربی و عربی فرستاد: خواب واشنگتن، ریاض و تل آویو برای ایجاد کمربند عربی علیه ایران تعبیر نخواهد شد.

نشست و برخاست های ظریف در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، نه تنها با وزیران خارجه عراق، سوریه و الجزایر صورت پذیرفت، بلکه چند دور جلسه دو جانبه و چند جانبه با وزیران خارجه قطر و عمان را نیز شامل می شد.

این دیدارهای فشرده همزمان با تلاش شبانه روزی آمریکایی ها برای گردهم آوردن مجموعه هشت کشور عربی زیر پرچم دشمنی با ایران صورت گرفت، طرحی که قرار است از دل آن یک ناتوی عربی متولد شود.

پمپئو، وزیران خارجه عربستان، بحرین، امارات، قطر، کویت، عمان، اردن و مصر را گرد هم آورد و به آنها گفت که باید برای 'متوقف کردن فعالیت های مخرب ایران' یکپارچه شوند.

اما درست در اوج این تلاش ها، دو عضو این مجموعه یعنی عمان و قطر، با پیام های دوستانه ای به دیدار ظریف رفتند.

با اینکه در تمام سال های گذشته وزیر خارجه قطر با همتای ایرانی خود در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل ملاقات می کرد، اما امسال قطری ها برای ظریف سنگ تمام گذاشته و میزبانی گرمی از وی در نیویورک ترتیب دادند.

یقینا ناتوی عربی در مسیر تشکیل با چالش‌های عمده‌ای روبرو است که مهم‌ترین آن بحران و دو قطبی در شورای همکاری خلیج فارس است که قرار است ستون فقرات ناتوی عربی باشد.

این معضل می‌طلبد ترامپ ابتدا رهبران چهار کشور عربستان، مصر، امارات و بحرین را با امیر جوان قطر آشتی دهد. البته نشانه‌هایی وجود دارد که وقوع این اتفاق تا نوامبر آتی را تقویت می‌کند. گفته می‌شود ترامپ قرار است از رهبران شورای همکاری خلیج فارس دعوت کند تا آن‌ها را آشتی دهد. بدون این آشتی و قطر ناتوی عربی نافرجام خواهد بود.

بماند که این آشتی هم در صورت تحقق باز بحران میان آن چهار کشور و قطر را ریشه‌ای حل نخواهد کرد.

چالش دیگر اختلافات پنهانی است که از دیرباز میان ریاض و قاهره درباره زعامت جهان عرب وجود داشته است و مسائلی چون رهبری ناتوی عربی و مقر آن نیز می‌تواند این اختلافات و حساسیت‌ها را شدت بخشد. باید دید ترامپ چطور این چالش را نیز حل می‌کند.

رایزنی های فشرده چند روز گذشته وزیر امور خارجه ایران با همتایان عرب خود نمایشی از هماهنگی با مجموعه عربی ضد ترامپ بود که رشته های پمپئو و الجبیر را برای اعلام موجودیت ناتوی عربی پنبه کرد.

بدون تردید، جدا از بیانیه مشترک ایران و 1+4 که گامی مهم در بهبود فضای تجاری ایران خواهد بود، ظریف و تیمش در حساس ترین لحظه کارزاری دیپلماتیک را در عرصه روابط با جهان عرب به پیش بردند. ضربه ای که از نیویورک و قلب ایالات متحده به طرح محاصره تهران و محور مقاومت وارد شد.