کارشناسان از ثبت کاخ گلستان در «یونسکو» می‌گویند/ آیا این کاخ گلستان می‌شود
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) : 
به گزارش نامه، تهران حالا می‌تواند کلاهش را بالاتر بگذارد. این شهر تاریخی که از قضا به دست قاجارها، عنوان پایتختی ایران را از آن خود کرد، حالا دردانه‌ای در قلب خودش کشف کرده که جهانیان آن را در فهرست ارزشمندترین ساخته‌های دست بشری، به فهرست «یونسکو» افزوده‌اند. اما ثبت «کاخ گلستان» در فهرست میراث‌فرهنگی جهانیان آنچنان که باید و شاید، دیده و پرداخته نشد چراکه هستند آثاری در سراسر ایران که سال‌هاست در این فهرست جهانی قرار دارند اما همچنان از تیغ تیز تخریب می‌ترسند و از سوی دیگر، بسیاری از دلسوزان میراث‌فرهنگی معتقدند ثبت آثار در این فهرست، جنبه‌ای فرمالیته و نمادین دارد و نمی‌تواند برای کشوری که با بحران گردشگر ورودی مواجه است، مفید واقع شود. در کافه نظر این هفته «شرق» از کارشناسان میراث‌فرهنگی پرسیده شده است که ثبت کاخ گلستان چه نتایجی می‌تواند برای میراث ایران و خصوصا تهران داشته باشد: سیداحمد محیط‌طباطبایی . رییس ایکوم مجموعه‌ای از عوامل مختلف در ثبت کاخ گلستان به‌عنوان اولین اثری که از پایتخت در فهرست یونسکو ثبت شده دخیل هستند که این اثر را در میان فهرست شاهکارهای انسانی خلق‌شده در جهان قرار
می‌دهد. این کاخ برخلاف بسیاری از کاخ‌های جهان، محل تولید آثار هنری بوده و از یاد نبریم که در دوره‌های مختلف، بسیاری از هنرمندان آن عصر به دعوت پادشاهان قاجار، در این کاخ به تولید آثار مختلف هنری در رشته‌هایی چون موسیقی، عکاسی و نگارگری پرداخته‌اند. بنابراین در 200سالی که این کاخ، مرکز حکومت بوده، کل آثاری که در این مجموعه از گزند حوادث مختلف در امان مانده‌اند آثاری هستند که در خود این کاخ آفریده شده‌اند. از سوی دیگر، این کاخ اولین کاخ پادشاهی بوده که بخشی از آن، جزو منظر شهری شده است و به همین خاطر در دوره‌های مختلف، ارزشی مردمی و جایگاهی والا در هنر مردمی نیز پیدا کرده است. با این همه در حال حاضر اصلی‌ترین نتیجه‌ای که ثبت این کاخ در فهرست یونسکو دارد توجه سازمان‌های مسوول شهری است که باید از این سرمایه شهری مراقبت بیشتری داشته باشند. کاخ گلستان با ثبت در معتبرترین فهرست آثار میراث‌فرهنگی جهان اکنون به یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های پایتخت بدل شده و این اولین تجربه مدیران شهری در حفاظت از یک بنای ثبت‌شده در یونسکو است. شهرداری تهران و دیگر مسوولان برنامه‌ریز شهری، اکنون باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از
واردشدن هرگونه خسارتی به این دردانه تهران به کار گیرند. محمدحسن طالبیان . مدیر دفتر ثبت آثار جهانی توجهی که در فرآیند ثبت این پروژه از سوی مسوولان مختلف شهری و سازمان میراث شاهد بودیم قطعا اصلی‌ترین نتیجه ثبت این پرونده در یونسکو است اما به همین موضوع منتهی نمی‌شود چراکه این ثبت، جاده را هموار کرده و حالا برای جهانیان روشن است که در نقطه‌ای در قلب تهران، یک شاهکار جهانی قرار دارد. از سوی دیگر، ثبت کاخ گلستان در یونسکو این امکان را به ایران می‌دهد که با شبکه گسترده ایده‌های تازه‌ای که در زمینه حفاظت از آثار تاریخی میان کشورهای دیگر وجود دارد، ارتباط پیدا کند و از تجربیات دیگر کشورها در این زمینه استفاده کند. مهم این است که حالا ما در شرایطی قرار گرفته‌ایم که با قبل متفاوت است و از این به بعد مدیریت این مجموعه باید از پتانسیل به‌وجودآمده نهایت استفاده را انجام دهد. این ثبت، تنها بهانه‌ای است برای گسترش دامنه بافت بااهمیت تاریخی قلب پایتخت، از کاخ گلستان به محدوده بزرگ‌تری که حتی می‌تواند زنده‌کننده خاطرات میدان مشق نیز باشد. در تمام دنیا نیز وضع به همین منوال است، یعنی اول بخشی از یک بافت بزرگ به ثبت
یونسکو می‌رسد و بعد دیگر بخش‌ها نیز به آن اضافه می‌شوند تا در نهایت یک مجموعه عظیم بتواند در دل یک شهر پیشرفته، شکوفا شده و مورد توجه گردشگران خارجی واقع شود. علیرضا جعفری‌زند . باستان‌شناس و کارشناس میراث در قوه‌قضاییه با ثبت یک اثر تاریخی در فهرست یونسکو نمی‌توان امیدوار بود که از گزند خسارت‌ها و دخل‌وتصرف‌های احتمالی به دور می‌ماند. همان‌طور که در مورد میدان نقش‌جهان این اتفاق نیفتاد. از یاد نبریم که این میدان یکی از قدیمی‌ترین آثار میراث‌فرهنگی کشور است که بیش از سه دهه از ثبت آن در فهرست یونسکو می‌گذرد اما کماکان با مساله افراشته‌شدن برج جهان‌نما درگیر است که حیات این میدان را همچنان تهدید می‌کند. اما مشکل جدی‌تر از این حرف‌هاست، چراکه در این روزها، مترو نیز قصد دارد به حریم این میدان تاریخی و آثار معماری‌اش تجاوز کند که این موضوع به هیچ عنوان قابل اغماض نیست. با نگاهی به مسایلی از این دست که آثار ثبت‌شده در فهرست یونسکو با آن درگیر هستند نشان می‌دهد ثبت صرف یک اثر در این فهرست، نمی‌تواند به ذات، کاری از پیش ببرد. اما اعتراف می‌کنم ثبت‌شدن کاخ گلستان و هر اثر دیگری در فهرست یونسکو بهتر از ثبت
نشدن است چراکه با این روش می‌توان امیدوار بود حساسیت‌ها نسبت به بنا افزایش پیدا کرده و در صورت بروز مشکل، استفاده از امکانات رسانه‌ای برای جلوگیری از تخریب‌های احتمالی راحت‌تر شود. ثبت یک اثر در این فهرست تا زمانی که برای فردفرد ما به صورت ارزش درنیاید، نمی‌تواند بازدارنده باشد و همچنان نگرانی‌هایی درباره اثر ثبت‌شده ایرانی در یونسکو وجود دارد.
دیدگاه تان را بنویسید