بسته‌ای پر از خالی؛ اروپایی‌ها چگونه می‌خواهند از کانال مالی سوء استفاده کنند؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه بین الملل نامه نیوز: پس ماهها بدعهدی اروپایی ها و هشدارهایی که مقامات ایرانی در مورد تاخیر سازوکار مالی برای تسهیل تجارت ایران با کشورهای اروپایی و همچنین دیگر کشورها داده بودند، بالاخره این سازوکار با نام اینستکس رونمایی شد. اما همچنان که از نحوه مواضع و نوع استقبال مقامات ایرانی و وزارت خارجه دیده می شود، چنگی به دل نمی زند.

مواردی که باید در حال حاضر به آن توجه کرد بسیار مهم و قابل توجه است آن هم از این زاویه دید که اینستکس را نباید تنها از زوایه یک کانال مالی دید ، بلکه حتما باید به شرایط پیرامونی آن که موجب شکل گیری اش شده نیز توجه داشت.

1- برجام را باید یکی از محصولات تیم روحانی و دستگاه دیپلماسی آن دانست که پس از سالها تلف شدن وقت توسط تیمی که هدفش رسیدن به نتیحه نبود، به سرانجام رسید و بر کسی پوشیده نیست این توافق در نوع خود موفقیتی مهم برای میهن ما با رویکرد و گفتمان جدید بود.

2- هر چند انتقاداتی بر خود برجام و مشکلات باقی مانده بر آن بود اما به قول ظریف این توافق در راستای یک بازی برد برد شکل گرفت و هیچ کدام از طرفین نمی توانستند به همه آنچه می خواستند برسند و اگر اصرار بر این می شد هیچ گاه چنین توافقی شکل نمی گرفت.

3- تغییر دولت در امریکا البته نتواست پایه های برجام را مصون از لرزش نگه دارد و حضور مرد موطلایی با گفتمانی جدید در کاخ سفید، طرفهای 5 بعلاوه یک را به 4 بعلاوه یک تقلیل داد.

4- گروهی از تجار و موسسات اروپایی در این وضعیت به این فکر افتادند که برای نگه داشتن ایران در برجام باید سازوکاری شبیه سویفت طراحی شود تا سر ایران بی کلاه نمانده و ایران بتواند به مبادلات تجاری خود ادامه دهد. در ابتدا از این سازوکار با نام spv یاد شد.

5- حتی با مرحله دوم تحریمهای امریکا نیز خبری از spv نشد و نگرانی های بسیاری در این باره شکل گرفت. ایران به این نتیجه رسیده بود اروپا تنها تلاش می کند زمان بخرد و اراده لازم برای اینکه گامی عملیاتی در این روند بردارد، وجود ندارد.

6- در نهایت سازوکار جدید در هفته گذشته با نام اینستکس رونمایی شده است. سازوکار اینستکس از نظر موقعیت حقوقی‌ در اروپا شباهت بسیاری به برجام دارد: حاصل همکاری ۳ کشور اروپایی با هم و ایران است. ‏نماینده عالی اتحادیه آن را تایید کرد. ‏از سوی شورای وزیران اتحادیه اروپا (۲۸ کشور عضو) تایید می‌شود. ‏مورد حمایت دولت‌های اروپایی غیر عضو اتحادیه است.

7- این سازوکار مشکلات بسیاری دارد. به نظر می رسد این سازوکار فعلا در حد یک بیانیه است و مکانیزمی در جهت تامین مناقع مالی ایران نیست. زیرا که ابعادی کلی دارد و از جزیئات دقیق آن خبری نیست. چیزی که باعث شده است از آن به عنوان سازوکاری به عنوان نفت در برابر غذا یاد شود.

8- موضوع این است که مهمترین کالای ایران که همانا تضمین فروش نفت ایران است در آن گنجانده نشده است. ایران انتظار دارد در جهت عدم کاهش فروش نفت؛ هر چه سریعتر این کالای حیاتی در این سازوکار قرار گیرد تا بتواند از راه فروش آن، کالای اساسی و مورد نیاز خود را به کشور وارد کند.

9- همچنین خرید و فروش هر کالایی نیازمند بیمه و تصمین سلامت آن است که در این باره نیز سخنی به میان نیامده است. هر نوع تجارتی باید با پوشش بیمه ای انجام می شود که باید پرسید این سازوکار چه پیشنهادی برای حل آن دارد.

10- اروپایی ها دلیل عدم حضور شرکتهای خود در ایران را خصوصی و مستقل بودن آنها قلمداد می کرد. حالا با این شرایط چه تصمینی برای حضور شرکتهای حتی کوچک و متوسط وجود دارد در حالی که در این سازو کار وبیانیه سه کشور اروپایی هیچ اشاره ای به چنین شرکتهایی و همچنین بانکهای مورد نظر برای کار با ایران نام برده نشده است.