موج زمستانه رونق در بازار مسکن

جهش 100درصدی میانگین قیمت هر متر زیربنای مسکونی در بازار تهران قوی‌ترین عاملی بود که با حذف تقاضای مؤثر مصرفی، بازار مسکن پایتخت را به ورطه رکود کشاند اما همزمان تحولات شدید اقتصادی و نوسانات نرخ ارز باعث شد باوجود رکود معاملات، میانگین قیمت مسکن در روند صعودی باقی بماند. در این وضعیت که به عنوان رکود تورمی شناخته می‌شود، تعداد معاملات مسکن تهران در طول 6‌ماه به یک‌سوم کاهش یافت اما در همین دوره میانگین قیمت توانست رشد حدود 40درصدی را تجربه کند و به مرز روانی 10میلیون تومان برای هر مترمربع برسد. حالا در شرایطی که رشد آرام و پیوسته میانگین قیمت همچنان ادامه دارد، یخ تعداد معاملات نیز باز شده و به‌تدریج بازار مسکن در حال بازیابی رونق از دست رفته خود است اما آیا این افق می‌تواند به‌منزله پایان رکود باشد؟

آمارهای ارائه شده از سوی رئیس اتحادیه مشاوران املاک حاکی از این است که از اول تا چهاردهم اسفندماه1397 بالغ بر 7318مورد خریدوفروش در شهر تهران انجام شده که نسبت به زمان مشابه در ‌ماه قبل 43درصد رشد را نشان می‌دهد. البته این تعداد معامله در مقایسه با اسفند سال قبل 14درصد کاهش داشته که با توجه به سقوط 60درصدی تعداد معاملات در ماه‌های اخیر، افت چندان بزرگی محسوب نمی‌شود. نکته قابل‌توجه درباره بازار مسکن این است که فعلا این بازار به‌واسطه نبود چشم‌انداز روشن از وضعیت اقتصادی کشور در سال98 دچار کسادی شده است و باوجوداینکه تقاضای مصرفی این بازار عملا قدرت خرید خود را از دست داده، اگر قرار باشد روند کاهشی ارزش ریال مقابل سایر ارزها در سال آینده ادامه پیدا کند احتمال جهش دوباره قیمت مسکن با ورود تقاضای سرمایه‌گذاری کم نیست.

در مقابل اگر قرار باشد ثبات نسبی نرخ ارز در سال آینده نیز تداوم پیدا کند و با راه‌اندازی کانال مالی اروپا (اینستکس) بخشی از تجارت خارجی ایران به حالت عادی برگردد، احتمال تداوم رکود بازار مسکن تا اواسط سال بسیار زیاد است و حتی این احتمال نیز وجود دارد که تورم قیمت مسکن متوقف شود؛ چراکه نبود چشم‌انداز افزایش در قیمت مسکن، تقاضای سرمایه‌گذاری را نیز از این بازار فراری می‌دهد و زمینه رشد قیمت عملا از بین می‌رود. ازجمله دلایل افزایش نسبی معاملات در آخرین‌ماه از سال1397 می‌تواند به ابهامات سیاسی و اقتصادی مرتبط باشد؛ هرچند مصطفی‌قلی خسروی، رئیس اتحادیه املاک می‌گوید که قیمت مسکن در سال آینده مطلقا جهشی نخواهد بود. احمد روستا، کارشناس بازاریابی نیز سال آینده را نه بحرانی، بلکه ابهام‌آلود می‌داند. او می‌گوید: این کلیشه 40سال وجود داشته و مدام فکر کردیم با بحران مواجهیم اما درواقع نوعی سردرگمی و بلاتکلیفی است که خریداران و فروشندگان در بازار ایران با آن مواجهند. روستا نسبت به چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال آینده خوش‌بین است.

گزارش‌های میدانی از بنگاه‌های مشاور املاک تهران، رونق نسبی معاملات بازار مسکن در اسفندماه را تأیید می‌کند. مشاوران املاک می‌گویند: در معاملات اخیر بازار مسکن، برخی از فروشندگان از معامله خارج شده‌اند و قیمت‌های اعلامی در فضای مجازی را تا 5درصد افزایش داده‌اند. به‌نظر می‌رسد با ابهام موجود برای آینده بازار مسکن و اقتصاد ایران در سال آینده، قیمت‌گذاری در بازار مسکن به‌نوعی قمار تبدیل شده و به‌صورت کاغذی بالا برده می‌شود که قدرت تصمیم‌گیری کارشناسی از خریداران را سلب کرده و به‌نوعی بازار را با هیجان کاذب مواجهه می‌کند.