هدف اجلاس ضد ایرانی در عربستان چيست؟

به گزارش نامه‌نيوز، ملک سلمان، پادشاه عربستان شامگاه شنبه گذشته ( 28 اردیبهشت ماه) از سران کشورهای عربی خلیج فارس دعوت کرد تا در دو نشست اضطراری در رابطه با خطری که منطقه را تهدید می کند در تاریخ 9خرداد در مکه مکرمه تشکیل جلسه دهند. در بیانیه ملک سلمان آمده است حملاتی که دو پایگاه نفتی سعودی و کشتی‌های تجاری در آب‌های سرزمینی امارات عربی را هدف قرار داد، برای صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی تبعاتی جدی به همراه دارد. صبح یکشنبه22 اردیبهشت ، اخبار ضد و نقیضی از وقوع یک انفجار مهیب در بندر فجیره در شرق امارات منتشر شد که در ابتدا این خبر از سوی مقامات امارات متحده عربی تکذیب شد اما در ادامه وزارت خارجه این کشور اعلام کرد که چهار کشتی در نزدیکی آب های منطقه ای این کشور مورد اقدامات خربکارانه قرار گرفته است عربستان سعودی ایران را به دست داشتن در این حمله متهم کرده است. اکنون به نظر می رسد هدف از برگزاری این نشست ها توسط دولت ریاض ادامه سیاست ایران هراسی به تبعیت ازسیاست ایالات متحده در منطقه است و این می تواند توجیه ای برای حضور نظامیان آمریکایی درخلیج فارس محسوب شود. با توجه به اهمیت موضوع پژوهشگر ایرنا با «کامران کرمی» کارشناس مسائل خاورمیانه به گفت و گو پرداخت. منافع عربستان در برگزاری نشست های عربی کرمی بیان داشت: در واقع اگر برگزاری این نشست ها را نوعی اقدام تهاجمی عربستان در برابر ایران تعبیر کنیم بیشتر به نظر می رسد ناشی از فضای تنشی است که در منطقه خلیج فارس در روابط ایران و آمریکا شکل گرفته است. وی افزود: هدف سعودی ها بیشتر از آنکه، بحث های تهاجمی باشد و یک چهره امنیتی- نظامی به خود بگیرد بیشتر حالت دفاعی و نوعی هماهنگ سازی در سطح کشورهای عربی است و از بازیگرانی هم دعوت شده است که پیشتر در سال 2017در بحث ناتوی عربی از آنها در ریاض دعوت شده بود. این کارشناس مسایل منطقه تصریح کرد: عربستان در وضعیت کنونی متاثر از فضای تنش هست و بیشتر یک اقدام تدافعی و هماهنگی در سطح سران کشورهای عربی انجام می دهد و این ایده را دنبال می کند که اگر فضا به سمت تنش حرکت کرد بتواند یک پاسخ هماهنگ انجام دهد و سعودی ها تمایل دارند که مصر نقش جدی تر و نظامی تر در این زمینه ایفا کند. وی یادآور شد: قبلا نیز ملک سلمان و ولیعهد ابوظبی به مصر سفر کرده بودند و با دادن بسته های تشویقی به مصر در پی این سیاست بودند تا این کشور متقاعد شود در همایش آنان شرکت کند و حضور فعال تری در ناتوی عربی داشته باشد. اما نکته ای که در مورد مصر وجود دارد این است که مصر یک ماه پیش اعلام کرد از ناتوی عربی خارج خواهد شد و طبیعتا به نظر نمی رسد که مصر بخواهد یک نقش عملیاتی را در تنش بین ایران و آمریکا و به نفع بازیگرانی چون عربستان ایفا کند. شکست عربستان در اجماع منطقه ای علیه ایران این کارشناس مسائل خاورمیانه در این زمینه اظهار داشت: هدف عربستان در واقع این بود که در سطح همکاری شورای خلیج فارس این اجماع را بوجود آورند اما با توجه به اختلافات در درون شورای همکاری خلیج فارس و اختلافی که با قطر بوجود آمد نشان داد که این اجماع سازی در سطح همکاری خلیج فارس که هم بازیگران مشابه وجود دارد و هم دولت ها هم شکل هستند و هم اشتراکات مشترکی بین ملت ها وجود دارد نیز شکل نگرفت. کرمی در ادامه افزود: هدف دوم عربستان این است که بتواند این اجماع را در سطح جهان عرب بوجود آورد، چون عربستان سطح بازیگری خود را در جهان عرب تعریف می کند و معتقد است در خلاء بوجود آمده در جهان عرب فرصت خوبی را فراهم کرد که بتواند نقش تاریخی خود را ایفا کند. وی سپس بیان داشت: هدف دیگر عربستان در سطح سوم جهان اسلام تعریف می شود و به دنبال این است که بتواند چه در کشورهای آسیایی و افریقایی این اجماع را انجام دهد اما تجربه 2017در بحث ناتوی عربی که متشکل از بازیگران عربی واسلامی بود وهمچنین بحث ائتلاف علیه تروریسم در سال 2016، نشان می دهد که عملا اجماع سازی مد نظر عربستان سعودی است راه به جای نمی برد. این کارشناس مسائل خاورمیانه همچنین اظهار داشت: خود سعودی ها هم متوجه شدندکه حتی در سطح شورای همکاری خلیج فارس اختلافاتی وجود دارد و در سطح جهان عرب به مراتب اختلافات بیشتر است و در سطح جهان اسلام اساسا بسیاری از این بازیگران خودشان را در این بلوکی که عربستان تعریف می کند نمی دانند از این رو در جمع بندی ها باید گفت اجماع سازی سعودی ها در این سه سطح که بتواند به یک سطح مطلوب برساند تاکنون راه به جای نبرده است و در مقطع کنونی هم به نظر می رسد چنین تلاشی با شکست مواجه خواهد شد. کرمی در ادامه اظهار داشت: ایده عربستان این است که میان بازیگران مختلف و اختلافاتی که وجود دارد نوعی هماهنگی بوجود آورد و نیروی عربی اسلامی شکل بگیرد که مقر آن در ریاض باشد و توسط این کشور اداره شود اما با تفاوت های جدی که میان این بازیگران وجود دارد خواسته عربستان محقق نخواهد شد. سیاست ایران هراسی عربستان به تبعیت از آمریکا کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار داشت: در واقع اگر سطح تنش در منطقه بالا رود و گمان ها از یک جنگ قریب الوقوع در منطقه خلج فارس باشد و فضا به چنین سمتی برود و این فرض را بگیریم که ایران ،آمریکا ، عربستان وامارات وارد جنگ شوند که با این مفروض فاصله داریم و اگر چنین اتفاقی در منطقه بیفتد ایران ابزارهای مهمی درسطح منطقه دارد که می تواند از آنان استفاده کند. کرمی در ادامه خاطر نشان کرد: حمایت شیعیان کشورهای عربی که خود سعودی ها هم از این موضوع اطلاع کامل دارند و مجاورت تاسیسات نفتی عربستان با جمعیت شیعیان این کشور در شرق عربستان یک زنگ خطر و هشدار جدی برای این کشور محسوب می شود و همواره سعودی ها از این ترس داشتند که جمعیت شیعیان قطیف در شرق عربستان بتواند به جنبشی فراگیر تبدیل شود. وی افزود: اگر سعودی ها به سمت جنگ حرکت کنند خود سعودی ها متضرر اصلی این جنگ خواهند بود و به خوبی از این موضوع آگاه هستند و همان طور که مقامات سعودی اعلام کردند تمایلی به وارد شدن به جنگ و سوق دادن بقیه بازیگران به جنگ را ندارند و این نشان می دهد که محاسبات استراتژیک عربستان به خوبی از ظرفیت جمهوری اسلامی آگاه هستند و می دانند که ایران در شرایط بحرانی می تواند از این ابزارها علیه سعودی ها استفاده کند. کرمی در پایان بیان داشت: برگزاری چنین نشست های از عربستان و امارات دور از انتظار نیست چرا که به تبعیت از ایالات متحده سیاست های خود را در خاورمیانه دنبال می کنند.