مناسب‌ترین اقداماتی که در زمان خفگی می‌توان انجام داد

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

خفگی به معنای نرسیدن اکسیژن به بدن است که به دلایل مختلف در انسان ها اتفاق می افتد و علم به کمک های اولیه در زمان خفگی می تواند تا حدود زیادی از آمار مرگ و میر در انسان ها بکاهد.

علل خفگی را بدانیم

گیر کردن جسم خارجی (لقمه - سکه - هسته) در مجرای تنفسی، افتادن زبان به عقب در مصدوم بیهوش، تورم بافت های گلو به دلیل التهاب زخم یا عفونت، غرق شدن و وجود مایعات در مجرای تنفسی، فشرده شدن گلو با پنجه دست یا دار زدن، وارد آمدن فشار بر روی قفسه سینه برخی از علل ایجاد خفگی هستند.

همچنین کمبود هوا در مواردی مانند قرار گرفتن صورت روی بالش به مدت طولانی (در نوزادان) و داخل کردن سر در کیسه پلاستیکی (در کودکان)، جراحت های قفسه سینه، برق گرفتگی، استنشاق مواد سمی، استفاده از مواد مخدر یا دارو، ، استنشاق گاز سمی، انواع گزش ها و ارتفاع زدگی از دیگر علل خفگی هستند.

همچنین در جریان بیماری هایی نظیر آسم، تورم مجاری تنفسی، سکته قلبی، فلج اطفال و بیماری های مسدود کننده راه هوایی و شوک در افراد که سبب نرسیدن خون و اکسیژن به بافت ها می شود نیز ممکن است خفگی اتفاق بیفتد اما دو علل شایع خفگی، وجود اشیاء خارجی در گلوی کودکان و افراد مسن و زبان در افراد بیهوش است.

نشانه های خفگی چیست؟

علائم و نشانه های خفگی عبارتند از: استفاده از عضلات فرعی تنفسی، رنگ پریدگی، سیانوز یا کبودی دور لب و دهان، پوست سرد، پرش پره های بینی، تنفس نامنظم و صدادار، تغییر صداهای تنفسی، کاهش یا از بین رفتن حرکت قفسه سینه و خس خس سینه، فرو رفتن عضلات بین دنده ای، برافروختگی صورت و گردن، گیجی و حواس پرتی و برجسته شدن رگ های گردن.

روش یافتن وجود تنفس در افراد

اگر می خواهید بدانید کسی دچار خفگی شده یا خیر، با صورت و گونه ها هوای بازدمی مصدوم را حس کنید، به صدای بازدم بیمار گوش دهید و به بالا و پایین رفتن قفسه سینه با دقت نگاه کنید.

اقدامات اولیه در تمام خفگی ها:

قبل از هرچیز معلوم کنید بیمار هوشیار است یا بیهوش.

در مورد تمامی خفگی ها (به هر دلیلی ) ابتدا باید علت خفگی را برطرف و راه تنفسی را باز کنید. اگر مصدوم نفس نمی کشد بلافاصله تنفس مصنوعی را شروع کنید. زمانی که تنفس و ضربان قلب برقرار شد، مصدوم را در وضعیت بهبود قرار دهید. تعداد تنفس نبض و سطح هوشیاری مصدوم را هر 10 دقیقه یک بار بررسی کنید و مصدوم را بلافاصله به بیمارستان منتقل کنید.

Air Way (ایروی) چیست؟

وسیله ای که زمان امداد برای باز کردن راه هوایی مصدوم استفاده می شود.

اصول استفاده از ایروی:

در تمامی بیماران غیر هوشیار که رفلکس GAG ندارند یک ایروی بگذارید. راه هوایی را قبل از استفاده از ایروی باز کنید. زمانی که ایروی می گذارید مراقب باشید که زبان را به حلق نرانید. در صورتی که بیمار شروع به اُق زدن کرد به گذاشتن ایروی ادامه ندهید. جهت ساکشن راه هوایی بیمار آماده باشید. اصول کنترل آلودگی را بکار ببرید. (دستکش یکبار مصرف، ماسک و عینک). زمانی که ایروی در محل قرار دارد، باید وضعیت خم کردن سر به عقب و بالا آوردن چانه یا جلو کشیدن فک را حفظ کرده و بلافاصله ایروی را خارج کنید.

برای خارج کردن جسم خارجی در افراد هوشیار و بزرگسال چه باید کرد؟

پاک کردن راه هوایی از مواد بلع شده و استفراغ: در صورت امکان و عدم وجود آسیب گردنی سر را به یک طرف خم کرده سپس با وارد کردن دو انگشت نشانه و میانی خود به حفره دهان بیمار محتویات دهانی را خارج کنید؛ بهتر است دو انگشت را با یک لایه گاز استریل بپوشانید.

مانور هایملیخ: این مانور برای افراد بزرگسالی انجام می شود که به حالت اغماء نرفته اند و قادر به ایستادن و نشستن هستند؛ این عمل را 6 تا هشت بار تکرار کنسد. انجام این مانور اغلب باعث استفراغ و تهوع می شود.

نحوه انجام مانور هایملیخ به این شکل است که امدادگر در پشت بیمار قرار گرفته و دست خود را بین لبه دنده ای و ناف قرار داده سپس یک دست مشت شده را در بالای شکم بیمار به داخل و بالا فشار می دهد.

فشار شکمی (در افراد بیهوش یا خوابیده): جهت خارج کردن جسم خارجی فرد بیهوش یا در حالت خوابیده به کار می رود؛ به این صورت که مصدوم را به حالت درازکش خوابانیده و فاصله بین ناف و زائده گزیفوئید استخوان جناق را مشخص کنید سپس دو دست خود را در همان نقطه مشخص شده قرار داده و به سمت بالا و داخل بدن بیمار فشار دهید و پنج بار این عمل را تکرار کنید.

لازم به ذکر است انجام مانور هایملیخ و فشار شکمی در زنان باردار، کودکان زیر یکسال و بیماران چاق ممنوع است.

برای خارج کردن جسم خارجی در افراد هوشیار و خردسال چه باید کرد؟

در این روش نوزاد شیرخوار کوچک جثه را روی بازو یا ران پای خود به صورت خوابیده به شکم با حمایت کردن از سر بخوابانید و به آرامی پنج مرتبه با نرمی کف دست بین دو کتف مصدوم ضربه بزنید. توصیه می شود از روش آویزان کردن نوزاد به وسیله گرفتن پاهایش خودداری کنید.

اگر در داخل دهان نوزاد چیزی بود آن را با دست خارج کنید. اگر حالت خفگی برطرف نشد در حالی که سر نوزاد به طرف پایین باشد دو انگشت خود را درست در زیر خط فرضی که نوک پستان ها را به هم وصل می کند قرار دهید و این ناحیه را پنج بار فشار دهید. اگر حالت خفگی برطرف نشد مراحل بالا را سه بار تکرار کنید و نوزاد را بلافاصله به بیمارستان برسانید.

برای مصدومی که به علت غرق شدن در آب دچار خفگی شده چه باید کرد؟

به سرعت دهان مصدوم را از اجسام خارجی مانند شن پاک کنید، ترجیحا این کار را در داخل آب قبل از رساندن به خشکی انجام دهید و بدون معطلی تنفس مصنوعی را شروع کنید. وقتی به خشکی رسیدید تنفس را آزمایش کنید و اگر لازم است احیاء قلبی و ریوی را در مورد او انجام دهید. اگر تنفس به حالت عادی برنگشت مصدوم را در وضعیت بهبودی قرار دهید.

مصدوم را گرم نگه دارید و در صورت امکان لباس های خیس او را از تنش در آورید. لازم به ذکر است وقت خود را برای خارج کردن آب از ریه مصدوم تلف نکنید.

در مورد یک فرد بیهوش که دچار خفگی شده است چه باید بکنیم؟

ابتدا مصدوم را در وضعیت خوابیده قرار دهید سپس دو کار اصلی را انجام دهید و دهان او را تمیز کنید، راه هوایی بیمار را باز کنید و اگر نفس نمی کشد به او تنفس مصنوعی بدهید و اگر قفسه سینه مصدوم بالا نیامد فشار شکمی را بر روی او اعمال کنید و پنج بار این حرکت را انجام دهید.داخل دهان را ببینید در صورتی که جسم خارجی گیر کرده وارد دهان شده است آن را خارج کنید و مجدد پنج بار تنفس مصنوعی بدهید. اگر انسداد برطرف نشد مراحل گفته شده را تا نفس کشیدن دوباره مصدوم یا رساندن او به بیمارستان ادامه دهید.

مانور Jawthrust

این مانور در مورد مصدومینی به کار می رود که آسیب و ضایعات گردنی داشته باشند که با گرفتن استخوان ماند یبل فک به وسیله انگشتان دست و همزمان گرفتن سر مصدوم با کف دست و کشش استخوان گردن بدون تغییر حالت مهره های گردنی صورت می گیرد.

تشریح تنفس مصنوعی و انواع آن:

هوای دمی امدادگر دارای 20 درصد اکسیژن است که چهار درصد جذب بدن خودش می شود و هوای بازدمی امدادگر 16 درصد اکسیژن دارد که وارد ریه مصدوم می کند و مصدوم چهار درصد آن را استفاده کرده و بقیه را طی عمل بازدم که به صورت خود به خودی انجام می شود بر می گرداند.

دهان به دهان:

امروزه بهترین و مؤثرترین روش تنفس مصنوعی همان تنفس دهان به دهان شناخته شده و برتری این روش بر روش‌های دیگر این است که مقدار هوایی که وارد شش‌ها می‌شود معلوم بوده و انجام آن آسان تر است و هر کسی می تواند آن را انجام دهد.همچنین اگر شکستگی‌ها باعث به هم خوردن پیوستگی قفسه سینه شده باشد این روش از لحاظ آناتومی و فیزیولوژی سالم ‌ترین راه محسوب می‌شود.

چگونگی دادن تنفس مصنوعی از طریق تنفس دهان به دهان

ابتدا راه هوایی را باز کنید و در صورت اطمینان از عدم وجود صدمه نخاع گردنی در حالتی که مصدوم صاف و به پشت قرار گرفته است، دو انگشت یک دست خود را زیر چانه مصدوم و دست دیگرتان را روی پیشانی وی قرار داده و به آرامی قدری سر وی را به عقب متمایل کنید.

در صورت مشاهده انسداد واضح، آن را برطرف کنید. چانه مصدوم را با انگشتان خود نگه داشته و انگشت شست همان دست را به درون دهان وی فرو کنید تا بتوانید زبان او را نگه دارید.در حالی که زبان و آرواره مصدوم را محکم و ثابت نگه داشته اید، چانه را با دست دیگر خود مقداری بالا ببرید. از انگشت اشاره خود به حالت قلاب ماهیگیری برای بیرون آوردن جسم خارجی استفاده کنید، البته به شرطی که آن را به طور واضح ببینید.دندان ها و پروتزهای شکسته یا جا به جا شده را از دهان خارج کنید. اگر دندان های مصنوعی به خوبی در محل خود قرار دارند با آن ها کاری نداشته باشید و هرگز انگشتان خود را برای جستجوی کورکورانه درون گلوی مصدوم فرو نکنید.

در تنفس دهان به دهان، بینی مصدوم را با فشردن انگشت شست و نشانه خود روی آن، مسدود سازید. سپس یک دم عمیق انجام داده لب های خود را در اطراف دهان وی قرار دهید، به نحوی که حین انجام تنفس حتی المقدور هوایی به بیرون نشت نکند.

تا زمانی که بالا آمدن سینه وی را ببینید، هوای بازدمی خود را درون ریه هایش فوت کنید (حدود دو ثانیه طول می کشد تا قفسه سینه به اندازه کافی بالا بیاید).لب هایتان را برداشته و اجازه دهید که قفسه سینه به طور کامل پائین بیاید که این مرحله حدود چهار ثانیه زمان لازم دارد. یک بار دیگر هم تنفس دادن را تکرار کرده و سپس گردش خون را بررسی کنید.

اگر نشانه ای از بهبود وضعیت مثل برگشتن رنگ پوست به حالت طبیعی و یا انجام هر حرکتی مثل نفس کشیدن و سرفه و یا عمل بلع در مصدوم دیده نشد، بلافاصله شروع به انجام عملیات احیای قلبی ریوی کنید.اگر نبض مصدوم حس شود، تنفس مصنوعی را تقریبا هر پنج ثانیه یکبار ادامه داده و پس از 10 بار تنفس دادن، نبض وی را مجدد باز بینی کنید. در صورت بازگشت تنفس، بدن مصدوم را به وضعیت ریکاوری در آورید.

تنفس دهان به بینی:

پس از پاک کردن دهان و گلو از جسم خارجی دهان مصدوم را با یک دست که در زیر فک قرار دارد بپوشانید و با دست دیگر پیشانی او را نگه دارید سپس دهان خود را دور بینی مصدوم قرار داده و تنفس عمیق را بدمید.

تنفس دهان به دهان و بینی:

از این روش معمولا در کودکان و نوزادان استفاده می‌شود. بعد از قرار دادن سر بیمار در وضعیت مناسب از نظر راه های هوایی دهان خود را روی دهان و بینی طفل گذاشته و فقط با هوایی که در دهان دارید یا به آرامی فوت کنید (از بکار بردن هوای زیاد و با فشار زیاد خودداری شود) و به حرکات قفسه سینه نیز توجه کنید. سپس سر خود را کنار ببرید تا هوا از ریه‌ها (شش ها) خارج شود.

تنفس مصنوعی برای شیرخواران و کودکان

در مورد کودکان زیر یک سال فقط از قرار دادن یک انگشت در زیر چانه استفاده کنید و گردن را بیش از حد به عقب نبرید. دهان مصدوم را نگاه کنید و به دقت هرگونه انسداد و جسم خارجی را که به طور واضح می بینید خارج کنید. لب های خود را محکم در اطراف دهان و بینی شیرخوار و یا فقط در اطراف دهان در مورد کودکان یک تا هفت ساله بچسبانید.

• تا زمان بالا آمدن سینه به درون ریه ها بدمید.

• پنج بار تنفس بدهید، به طوری که هر بار تنفس حدود سه ثانیه طول بکشد.

• علایم گردش خون (تنفس طبیعی، سرفه و یا حرکت) را جستجو کنید و به دنبال سایر نشانه های بهبود وضعیت نیز بگردید.

• اگر علائم گردش خون وجود ندارد، احیا را شروع کنید. (CPR)

• اگر علائم گردش خون وجود دارد، ابتدا تنفس مصنوعی را به مدت یک دقیقه ادامه داده، سپس با اورژانس تماس بگیرید.