بازی بزرگان/ محمدتقی رهبر: بزرگان شأن خود را اجل از مجلس ندانند/ مجلس جای مرفهان بی‌درد نیست

گروه سیاست نامه‌نیوز، رسته خبر سیاسی : هرقدر نزدیک به ایام انتخابات مجلس می‌شویم، جریان‌های سیاسی بیش از پیش وارد کارگزار تبلیغات مستقیم یا غیرمستقیم می‌شوند و اکثر احزاب سعی می‌کنند با نفی رقیب خود را شایسته‌تر از دیگران جلوه دهند. این موضوع درحالی است که معمولا در روند انتخابات در ایران دو نقص مهم وجود دارد؛ نخست آنکه اساسا احزاب کارکرد واقعی حزبی ندارند و نمی‌توان جدال‌های انتخاباتی را به منزله فعالیت‌های انتخاباتی حزبی دانست زیرا مهم‌ترین مؤلفه تحزب یعنی ارائه برنامه مشخص به مردم و ÷سخگو بودن در قبال عملکرد دوره نمایندگی در ایران چندان مشاهده نمی‌شود و دوم آنکه احزاب با ارائه لیست‌هایی که معمولا افراد حاضر در آن لیست‌ها سابقه خاص سیاسی ندارند سعی می‌کنند آراء مردم را ازآنِ خود کنند که هر دو عامل فوق دست‌به‌دست هم می‌دهد تا علاوه بر آنکه با مجلسی نه‌چندان مؤثر روبه‌رو باشیم از حضور افراد شناخته‌شده، مورد اعتماد مردم و کهنه‌کار نیز باز بمانیم. برای بررسی عوامل پدید آمدن چنین حالتی ساعتی را با «محمدتقی رهبر»، امام جمعه موقت اصفهان به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

در بازخوانی علل حضور نداشتن نیروهای کهنه‌کار و اصیل انقلاب در مجلس چه مواردی را می‌توان برجسته دانست؟

سیر زمان اقتضا می‌کند که عده‌ای از میدان سیاست خارج شوند و عده دیگری روی کار بیایند اما در این میان عواملی دست‌به‌دست می‌دهند تا برخی از شخصیت‌های کارآمد به حاشیه رانده شوند؛ برای مثال به یاد داریم که در سال‌های ابتدایی انقلاب مجلس تصویب کرد که افراد بالای 75سال نمی‌توانند به مجلس راه یابند در صورتی که چنین موضوعی برای دولت پیش نیامد و تردیدی وجود ندارد که وضع چنین قانونی در آن برهه جز سیاسی‌کاری چیزی نبود زیرا چه طور ممکن است در مجلس که محل کار فکری است از ظرفیت افرادی که برای مثال 50سال تجربه دارند استفاده نکرد. دومین عامل جبر زمان است و گردش روزگار است که افرادی می‌‌آیند و و می‌روند و در پی تغییر نسل جوان‌‌ها جای سیاستمداران کهنه‌کار را می‌گیرند. سومین عامل هم به روحیات افراد بازمی‌گردد. عده‌ای حاضر نیستند پول‌های هنگفت هزینه کنند تا به مجلس راه یابند؛ حاضر نیستند برای کسب رأی به این یا آن گروه شام بدهند و با ابزار پول و تبلیغات هرطور که هست خود را به کرسی‌های نمایندگی برسانند. طبیعتا آن‌هایی که تن به چنین کارهایی نمی‌دهند از نامزدهایی که میلیاردی خرج می‌کنند بازمی‌مانند. 15سال پیش نماینده‌ای به من گفت که 1میلیارد و 300میلیون هزینه کردم تا به مجلس برسم. باید بر نوع تبلیغات نظارت دقیق صورت بگیرد زیرا در این بازار آشفته تبلیغات شایستگی‌ها گم می‌شود.

اکنون جریان‌های سیاسی بر موضوع جوانگراییی تأکید بسیار می‌کنند. آیا صرف جوانگرایی می‌تواند منجر به یک مجلس پویا و مطالبه‌گر شود؟

جوان‌گرایی ایرادی ندارد اما باید توجه داشته باشیم که جوان‌هایی که می‌خواهند به عرصه سیاست وارد شوند، چه ویژگی‌هایی دارند؟ برای مثال باید بررسی شود که آن جوان تجربه، دانش و تعهد کافی را دارد یا خیر. مجلس یکی از مهم‌ترین ارکان نظام سیاسی ایران است که برای حال و آینده کشور تصمیم‌گیری می‌کند و دنیا نظاره‌گر عملکرد مجلس است. نمی‌توان در چنین جایگاهی افرادی را وارد کرد که از دانش و تجربه کافی برخوردار نیستند و اگر قرار است جوانگرایی صورت بگیرد باید جوانانی وارد میدان شوند که از هر لحاظ دارای شرایط کافی باشند.

برخی باور دارند یکی از دلایل بازماندن نیروهای اصیل از ورود به مجلس یا نهادهای انتخابی دیگر نوع نگاه شورای نگهبان بر امر نظارت است. آیا این موضوع را قبول دارید؟

شورای نگهبان توانمندی، تجربیات مقبولیت عمومی و تعهد دینی افراد را ملاک قرار می‌دهد و بر اساس سازوکاری مشخص عمل می‌کند. امام گفتند که مجلس در رأس امور است. این سخن بسیار مهم است و به دلیل همین جایگاه مهم مجلس نمی‌توان راه را برای هر فردی باز گذاشت. کسانی باید نماینده مردم شوند که درد و رنج پابرهنگان را بفهمند نه آنکه کسانی سکان مجلس را در دست بگیرند که تنها نمایندگی مرفهان بی‌درد را بکنند. من باور ندارم که شورای نگهبان سخت‌گیری می‌کند اما باور دارم که می‌توان در کنار شورای نگهبان تشکیلاتی ایجاد کرد که توانمندی‌ها را بسنجد و سازوکاری داشته باشیم که شایستگی‌ها در آن تعریف شود.

موضوع دیگری که در بازخوانی نبود نیروهای کهنه‌کار در عرصه مجلس می‌توان در نظر داشت این است که گاهی خود نیروهای قدیمی شأن خود را اجل از مجلس می‌دانند و معمولا در سودای ریاست‌جمهوری به سر می‌برند. به عنوان بحث پایانی این مسئله را چگونه تحلیل می‌کنید؟

اینکه ما شأن خود را بالاتر از مجلس بدانیم بسیار غلط است. چه نهادی مهم‌تر از نهاد قانونگذاری وجود دارد؟ سیاست‌های کلی مملکت‌داری در مجلس تعیین می‌شود؛ بنابراین عقلای مجرب ما باید از حضور در مجلس استقبال کنند. وزن مجلس هرچه سنگین‌تر باشد به نفع کشور و مردم ایران است. مگر یک کشور بیش از یک رئیس‌جمهور احتیاج دارد؟ یا مگر چند رئیس قوه قضائیه می‌خواهیم؟ اما مجلس احتیاج به تعداد زیادی از نیروهای کارکشته انقلابی دارد که باید بیایند و خدمت کنند. ما پیرو مکتبی هستیم که مولایمان علی(ع) شیوه حکومت‌کردن را به ما آموخته است. حضرت تنها افرادی را شایسته حکومت می‌داند که دارای توانمندی، علم و عدالت باشند. بنابراین باید منش حضرت علی را سرلوحه کارمان قرار دهیم و از هیچ کوششی برای آبادانی کشور اسلامی‌مان فروگذار نکنیم.