رمزگشایی از سخنان اخیر ظریف/ ژاپن اصلی‌ترین پیام رسان آمریکا به ایران است/ رایزنی ژاپن و کاخ سفید برای تعلیق بخشی از تحریم‌های ایران

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

نامه نیوز : 5 روز قبل، در بحبوحه تشدید بحرانهای ناشی از شیوع ویروس کرونا در ایران و سرتاسر دنیا، وزرای امور خارجه کشورمان و ژاپن گفت و گوی تلفنی نسبتا مفصلی با یکدیگر داشتند. محمد جواد ظریف در این دیدار خطاب به "موتگی توشیمیتسو " همتای ژاپنی خود تاکید کرد :

"تحریم‌های آمریکا مانع اصلی برای تامین نیازهای دارویی و تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای مهار فوری کرونا در ایران است که باید برداشته شود "

همچنین محمد جواد ظرزف در بخشی دیگر از سخنان خود از دولت ژاپن خواست تا ‌تلاش‌هایش برای لغو تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آمریکا را افزایش دهد. لازم به ذکر است که دولت ژاپن اخیرا تصمیم به اعطای کمک مالی حدود ۲۳.۴ میلیون دلار به ایران برای مقابله با ویروس کرونا گرفته است.

یک رمزگشایی ساده از رایزنی تلفنی وزیر خارجه کشورمان و وزیر خارجه ژاپن نشان می دهد که تهران، همچنان نسبت به نقش دولت ژاپن در پروسه واسطه گری میان واشنگتن- تهران واقف است. واقعیت امر این است که از ابتدای پاییز سال 1398 ، دولت ترامپ تمایل داشته است تا نقش بازیگران اروپایی در انتقال پیامهای کاخ سفید به ایران به حداقلی ترین مرحله ممکن برسد و در مقابل، نقش آفرینی توکیو در این معادله پررنگ تر شود. سفرهای متقابل "آبه شینزو" نخست وزیر ژاپن به تهران و حسن روحانی رئیس جمهور ایران به توکیو نیز در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی بوده است. هم اکنون، دولت ژاپن مشغول رایزنی با مقامات آمریکایی در خصوص کاهش بخشی از تحریمهای یکجانبه و غیر قانونی واشنگتن علیه کشورمان است. علاوه بر ژاپن، برخی نمایندگان کنگره آمریکا نیز در نامه ای خطاب به وزرای خزانه داری و امور خارجه ایالات متحده ، خواستار تعلیق موقت بخشی از تحریمهای ایران جهت مواجهه با ویروس کرونا شده اند. اگرچه مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا بارها مدعی شده است که تحریمهای یکجانبه آمریکا، شامل حوزه های دارویی و بشردوستانه نمی شود، اما بر همگان مسجل است که این ادهای پمپئو به مانند دیگر ادعاهای وی در عرصه سیاست خارجی آمریکا کاملا دروغین است.

در این میان، توکیو سعی دارد به دور از هر گونه جنجال رسانه ای و در قالب دیپلماسی پنهان، رایزنی های خود با واشنگتن را در خصوص تعلیق برخی از تحریمهای ایران ادامه دهد. بدون شک نقش آفرینی خاص توکیو در این معادله، در راستای همان نقش آفرینی سال گذشته ژاپنی ها در مناسبات تهران و واشنگتن صورت می گیرد. آبه شینزو و دیگر مقامات ژاپنی طی ماههای اخیر این موضوع را پنهان نکرده اند که توکیو در حال تلاش برای حل و لااقل مدیریت بحران ایجاد شده ناشی از اعمال تحریمهای یکجانبه دولت ترامپ علیه ایران می باشد.

رایزنی محمد جواد ظریف و همتای ژاپنی وی، نخستین تماس دیپلماتیک وزیر خارجه کشورمان با یک مقام دیپلماتیک در سال 1399 محسوب می شود. این گفت و گوی تلفنی، چند ساعت پس از تحویل سال جدید در کشورمان صورت گرفت. همین مسئله نشان می دهد که در سال جدید، ژاپنی ها احتمالا نقش آفرینی خاصی در معادلات دیپلماتیک و سیاست خارجی کشورمان خواهد داشت. نکته دیگر اینکه تروییکای اروپایی و در راس آنها کشور فرانسه، از این نقش آفرینی چندان راضی به نظر نمی رسند! در صورتی که ژاپنی ها بتوانند با رایزنی های خود بخشی از تحریمهای غیر قانونی و ظالمانه آمریکا علیه کشورمان را تعلیق کنند، اتحادیه اروپا و در راس آنها سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در حوزه روابط بین الملل و در نزد افکار عمومی دنیا نسبت به عدم توانایی در حل و فصل بحران ناشی از وضع دوباره تحریمهای آمریکا علیه ایران متهم خواهند شد. در این صورت، وزن دیپلماتیک تروییکای اروپایی تحت الشعاع وزن دیپلماتیک توکیو قرار خواهد گرفت. چنانچه بارها اشاره شده است، دونالد ترامپ قصد دارد کشورهایی مانند ژاپن، عمان و سوئیس را جایگزین تروییکای اروپایی در پروسه حل و فصل اختلافات واشنگتن- تهران کند.

از سوی دیگر، ژاپنی ها نیز نه تنها از این نقش آفرینی ناراضی نیستند، بلکه در صدد تقویت جایگاه خود در این معادله پیچیده و سخت هستند. آبه شینزو نخست وزیر ژاپن و همراهانش معتقدند که نقش آفرینی خاص توکیو در این پرونده، می تواند منجر به تقویت مولفه سیاست خارجی در دولت فعلی این کشور ( در نزد افکار عمومی ژاپن و منطقه شرق آسیا و دنیا) خواهد شد. فراتر از آن، برخی رسانه های ژاپنی در تحلیلهای خود به نقش آفرینی خاص این کشور در پرونده مربوط به مناسبات ایران و آمریکا اشاره کرده و تاکید کرده اند که این پروسه، می تواند منجر به تقویت نقش سنتی ژاپن در حوزه روابط بین الملل شود. در هر حال، به نظر می رسد در آینده ای نزدیک، اخبار جدیدی از اقدامات و رایزنی های مقامات ژاپنی با کاخ سفید و خصوصا وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شود.