آیا مشکلات مالی، عمان را از ایران دور می کند؟

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: فرسایش موازنه مالی عمان در جلسات سیاسی سطح بالا با حضور مقامات کشور‌های حوزه خلیج فارس مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. بر اساس گزارشی که در ۱۱ ژوئن منتشر شد، هیچ تصمیم گیری‌ای در این جلسه صورت نگرفت، اما عمان می‌تواند از همسایگان خود کمک مالی بخواهد.

تحلیلگران هشدار می‌دهند که چنین پشتیبانی‌ای می‌تواند به استقلال تجاری عمان در منطقه ضربه بزند. گفتنی است، در سال‌های اخیر، این کشور در مداخله نظامی به رهبری عربستان سعودی در یمن و تحریم مداوم علیه قطر توسط عربستان سعودی و امارات متحده عربی (امارات) مداخله نکرد.

زهابیا سالم گوپتا، دستیار مدیر در اس‌اند‌پی گلوبال رایتینگز به المانیتور گفت: دو دلیل اصلی برای حمایت کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس از عمان وجود دارد، اول، جلوگیری از سرایت مشکلات به بازار‌های مالی آن‌ها و دوم، ترویج منافع سیاست خارجی این کشورها.

با توجه به اختلافات منطقه ای، بعید است که وزرای امور خارجه کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس با یکدیگر توافق داشته باشند. بنابراین، احتمالش کم است که آن‌ها همانطور که در اوج اعتراضات بهار عربی سال ۲۰۱۱ عمل کردند، یک صندوق ۲۰ میلیارد دلاری برای کمک به عمان و بحرین تشکیل دهند. گفتنی است، نمایندگان شورای همکاری خلیج فارس به درخواست المانیتور برای اظهار نظر در این زمینه پاسخ ندادند.

آندریاس کریگ، استادیار دانشگاه کینگز کالج لندن گفت: شورای همکاری خلیج فارس به عنوان یک سازمان چند جانبه از سال ۲۰۱۷ به بعد فعالیت موثری نداشته است. کریگ به المانیتور گفت: یک جانبه گرایی و دو جانبه گرایی در خلیج فارس جایگزین چند جانبه گرایی شده است.

این امکان وجود دارد که عمان وسوسه شود و به یکی از جبهه‌ها در خلیج فارس بپیوندد

در منطقه‌ی به طور فزاینده قطبی شده‌ی خلیج فارس، برخی پیش بینی می‌کنند که منافع خاص هر کشور می‌تواند به وحدت منطقه ضربه بزند. کریگ معتقد است که همسایگان هم مرز عمان که در شورای همکاری خلیج فارس عضویت دارند، گران‌ترین وام‌ها را به این کشور داده اند. این کارشناس با اشاره به بحران قطر و عدم واکنش عمان در مقابل حوثی ها، گفت: هرگونه کمک مالی امارات و عربستان سعودی به عمان مشروط به این است که این کشور از سیاست‌های ابوظبی و ریاض حمایت کند. از سوی دیگر، روابط دوستانه‌ی عمان با ایران نیز برای عربستان سعودی یک مشکل است.

از دیدگاه رایان بوهل که در زمینه‌ی ریسک‌های استراتژیک در خاورمیانه تحلیل می‌کند، در صورتی که امارات متحده عربی یا عربستان سعودی به عمان کمک کنند، در مقابل از مسقط می‌خواهند که از روابط خوبش با واشنگتن استفاده کند تا در راستای کمک به منافع آن‌ها گام بردارد.

گوپتا گفت، به زعم کارشناسان اس‌اند‌پی گلوبال رایتینگز، اگر کشور‌ها به لحاظ سیاسی مصلحت بدانند، سطح بالایی از دارایی‌های سیال وجود دارد که می‌تواند برای کمک به عمان در نظر گرفته شود. باید توجه داشت که پس از ناکامی توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵، عده‌ای از عمانی‌ها نگرانی خود را در زمینه‌ی فقدان نتایج مالی نقش فعال این کشور در میانجیگری‌های منطقه‌ای ابراز کردند.

سینزیا بیانکو، محقق حوزه خلیج فارس در شورای روابط خارجی اروپا به المانیتور گفت: عمانی‌ها می‌توانند با قاطعیت بیشتر و به نحوی قانع کننده‌تر به یکی از اردوگاه‌ها در منطقه بپیوندند و منافع خودشان را پیگیری کنند.

آیا به دنبال دریافت کمک از شمال هستید؟

در این رویکرد، دریافت کمک‌های مالی از شمالی‌ترین کشور حاشیه خلیج فارس یعنی کویت به عنوان یک سازش که به لحاظ سیاسی سالم است، مد نظر قرار می‌گیرد. گفتنی است، در سال ۲۰۱۹، کویت سرمایه گذاری ۲ میلیارد دلاری در پالایشگاه دقم عمان را تصویب کرد.

علی رغم همه گیری کرونا ویروس، پایین آمدن قیمت نفت و بروز کسری بودجه در کشور‌های نفتی، به نظر می‌رسد کویت تنها کشور جهان است که کسری بودجه بالاتر از ۳۰ درصدی تولید ناخالص داخلی خود را مدیریت کرده است.

قطر نیز با توجه به اینکه پیش بینی می‌شود تنها کشور خلیج فارس است که امسال علی رغم رکود اقتصادی مداوم، مازاد مالی دارد، می‌تواند نقش اساسی در کمک به عمان داشته باشد. در همین راستا، در تاریخ ۲۱ ماه مه، حاکم عمان با وزیر امور خارجه و وزیر دارایی این کشور مملو از گاز دیدار کرد.

هوشنگ حسن یاری، رئیس گروه علوم سیاسی دانشگاه سلطان قابوس به المانیتور گفت: اگر عمان به سمت قطر برود، بعید است که این موضوع بر سیاست خارجی آن تأثیر بگذارد، اما مشخص نیست که واکنش عربستان سعودی و امارات با توجه به شرایط فعلی به این موضوع چه چیزی باشد.

کریگ گفت که اجازه دادن عمان به قطر برای دور زدن بندر جبل علی امارات، بزرگترین بندر در خاورمیانه تأثیر محاصره‌ی عربستان و امارات علیه قطر را کم کرد. از طرف دیگر، تجارت دو جانبه بین عمان و قطر از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ سه برابر شد. گفتنی است، وزارت امور خارجه عمان به درخواست المانیتور برای اظهار نظر در این باره پاسخ نداد.

هیچ راه حل ساده‌ای وجود ندارد

مطابق گزارش بلومبرگ در ژوئن ۲۰۲۰، ایالات متحده روش‌های پشتیبانی از عمان را قبلاً مورد بحث قرار داده است، از جمله در توافق نامه تجارت آزاد واشنگتن با عمان در سال ۲۰۰۹ این موضوع مطرح شد.

سفیر عمان در واشنگتن، حنینه المغیری در ماه مارس به المانیتور گفت: دو کشور عمان و آمریکا، منافع و اهداف مشترکی در منطقه خلیج فارس دارند.

سال گذشته نیز ایالات متحده برای دستیابی به دو بندر عمانی به توافقی با عمان دست یافت. رویترز گزارش داد که این توافق می‌تواند به ایالات متحده در رقابت با چین در خلیج فارس کمک کند.

کامیل لون، محقق متخصص در روابط چین و خاورمیانه در انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک خاطرنشان کرد: روی آوردن مسقط به کشور‌های خلیج فارس برای دریافت کمک، حاکی از تمایل عمان به محدود کردن وابستگی اش به چین است. وی به المانیتور گفت: عمان یکی از مدیون‌ترین کشور‌های خاورمیانه به چین است.

با توجه به اینکه عمان تقریباً به مدت هفت سال است که شرایط نابسامانی دارد، امسال انتظار داشت که بخش بزرگی از کسری بودجه سال ۲۰۲۰ خود را پوشش دهد، اما قیمت نفت کاهش یافت و کسری پیش بینی شده‌ی عمان به بیش از ۱۰ میلیارد دلار افزایش یافت و این کشور را ترغیب کرد که سریعاً کاری بکند.

یِسِن ال-رادهی، یک تحلیلگر ارشد رتبه بندی اطلاعات سرمایه به المانیتور گفت: کاهش اخیر در هزینه‌های عمومی عمان منجر به مازاد مالی در چهار ماه اول سال ۲۰۲۰ شد، اما عمان با یکی از گسترده‌ترین کسری‌های مالی در خلیج فارس روبرو است و راه حل آسانی برایش وجود ندارد.