بايدن بايد قدم بگذارد جلو، ما هم هيجاني رفتار نكنيم
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
ايران پس از شکست ترامپ چه تغييراتي بايد پيدا کند؟ آيا اراده‌اي براي استفاده از شرايط پس از شکست ترامپ در ايران مشاهده مي‌کنيد؟
سياست خارجي ايران بر اصول ثابت و پايداري متکي است. احترام به منافع همسايگي، احترام به توافقات بين‌المللي و مخالفت با جنگ‌طلبي و ناامني رويکرد پايدار سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران است. ترامپ دقيقا مخالف اين رويکردها و رويه‌هاي صلح‌گرايانه نظام مقدس جمهوري اسلامي بود. خروج از نهادهاي بين‌المللي، بي‌توجهي به ديپلماسي چندجانبه و جنگ‌طلبي وجه بارز رفتاري ترامپ بود.
امروز ترامپ به عنوان تهديد بزرگ جهاني از صفحه سياست بين‌المللي در حال کنار رفتن است و اين امر فرصتي براي همه کشورهاي دنيا جهت تعامل و دوستي و صلح‌طلبي بيشتر است. واکنش‌هايي که بعد از شکست ترامپ در سوم نوامبر از سوي رهبران جهاني و کاربران فضاي مجازي در همه جاي دنيا اتخاذ شد؛ نشان از اين مساله دارد که افکار عمومي جهان از شکست ترامپ افراطي خوشحال هستند. واقع امر اين است که در کشور ما هم به تاسي از همه کشورهاي ديگر، فضاي اميدواري بعد از پيروزي بايدن پديد آمد. اظهارات رئيس محترم جمهور کشورمان هم مبني بر اينکه از باخت ترامپ خوشحال هستيم اما از پيروزي بايدن ذوق‌زده نيستيم گوياي اين امر است که ايران تمايل به مذاکره با هدف رفع نظام ظالمانه تحريم‌ها دارد؛ به هر روي جمهوري اسلامي ايران امروز در شرايط انتظار قرار دارد تا عملکرد رئيس‌جمهوري منتخب مردم آمريکا را با عطف به شعارهاي بازگشت به برجامش مشاهده کرده و متناسب با اقدامات بايدن عمل خواهد کرد.
اظهارات آقاي روحاني مبني بر عدم تاخير در پايان تحريم‌ها و محتواي بودجه سال آينده که ميزان نفت ايران را به اندازه دوران قبل از تحريم‌ها در نظر گرفته به چه معناست؟ آيا گفت‌وگوهاي احتمالي در آينده وجود خواهد داشت؟
در اينجا بايستي به اين موضوع توجه کرد که سياست‌هاي اعلامي و اعمالي هر کشور بعضا با يکديگر متفاوت و در برخي مواقع متعارض هستند. به عبارتي، سياست‌هاي بيان‌شده ازسوي مقامات يک کشور نبايستي الزاما به معناي اقدامات عملي آن کشور تعبير کرد؛ رياست‌جمهوري اسلامي ايران در جلسه هيات دولت به اين اظهارات را مبني بر عدم تاخير در پايان تحريم‌ها اعلام کردند. مخاطب اين اظهارات را مي‌توان ايالات‌متحده آمريکا دانست؛ به عبارت ديگر، روحاني در اينجا روي سخنش با رياست‌جمهوري منتخب ايالات‌متحده آمريکاست. درمورد بودجه سال آينده بايستي اشاره کرد که هنوز اين بودجه در مجلس شوراي اسلامي به تصويب نرسيده است اما آنچه مشاهده مي‌شود دولت روحاني نگاه خوش‌بينانه‌اي به بازگشت به دوران برجام دارد و بر اين اساس ميزان توليد نفت و متاثر از آن فروش را بدين صورت در بودجه منعکس کرده است. لازم به ذکر است که ايران در سال‌هاي 2015 تا 2016 روزانه دوونيم ميليون بشکه نفت به بازارهاي جهاني صادر مي‌کرد. فروش نفت ايران امروز با تحريم‌هاي ثانويه آمريکا که امکان تبادل تجارت ميان ايران را با ساير قدرت‌هاي صنعتي دشوار ساخته، به زير 500هزار بشکه رسيده است. دولت
اميدوار است با گشايش‌هاي احتمالي انجام‌شده ازسوي رئيس‌جمهوري منتخب مردم آمريکا بتواند سهم بازار نفتي‌اش را در اختيار گيرد.
اگر بايدن قصد داشته باشد براي بازگشت به برجام پيش‌شرط تعيين کند موضع ايران در اين زمينه چه خواهد بود؟
موضع ايران همواره احترام به توافقات بين‌المللي بوده و دولت بايدن اگر قصد جدي براي تغيير شرايط دارد بايد در گام اول حسن نيتش را به‌صورت اقدام عملي و بازگشت بي‌قيد و شرط به برجام نشان دهد. تحريم‌هاي ظالمانه آمريکا مورد موافقت هيچ کشوري در جهان نيست و اين تحريم‌ها کاملا يکجانبه بود و به دور از منطق و هنجار بين‌المللي است.
گفته مي‌شود در اين ميان عربستان‌سعودي و رژيم‌صهيونيستي سعي دارند موضوعات موشکي و مسائل منطقه‌اي را وارد مذاکرات جديد احتمالي کنند. فيصل بن‌فرحان، وزير خارجه عربستان در کنفرانس اخير منامه در اظهاراتي مداخله‌جويانه خواستار اين شده بود بايد عربستان هم در مذاکرات احتمالي برجام قرار گيرد. خواسته عربستان توافق فراگيرتر از برجام است. بدين رو مساله پيش‌شرط‌ها بيشتر القائات رسانه‌اي جريان عبري و عربي است و طبيعي است که جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان قدرت بزرگ و صاحب اراده در منطقه حاضر به قبول پيش‌شرط‌هاي غيرمنطقي نخواهد رفت.
آيا مي‌توان شرايطي را متصور بود که پس از بازگشت آمريکا به برجام، زمينه‌هاي حل مشکلات جدي‌تري بين ايران و آمريکا به وجود بيايد؟
سياست خارجي هر کشوري مبتني بر ساختار روابط بين‌الملل و شرايط داخلي اتخاذ مي‌گردد. براي موفقيت در سياست خارجي بايد درک صحيح و واقع‌گرايانه از شرايط موجود در روابط بين‌الملل داشت. با توجه به تغيير کابينه در ايالات‌متحده آمريکا بديهي است که سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران بايد در گام اول درک صحيحي از جهت‌گيري در سياست خارجي ايالات‌متحده آمريکا داشته باشد. بدون فهم صحيح از جهت‌گيري سياست خارجي ايالات‌متحده آمريکا در خاورميانه نمي‌توان به اقدام هدفمندي در سياست خارجي دست يافت. در گام بعد بايستي نهادهاي تصميم‌گيرنده در سياست خارجي ايران همسو عمل کنند و از چندصدايي در اين حوزه خودداري شود. به عبارتي، چنانچه يک تصميم در سياست خارجي اتخاذ مي‌گردد نبايد واکنش‌هاي متفاوت و بعضا متعارضي در داخل ديده شود. اين شرايط موفقيت در سياست خارجي را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد. در گام بعد بايستي بين قوا در زمينه سياست خارجي تفاهم و همدلي ايجاد گردد. به عبارتي، قواي سه‌گانه در حوزه سياست خارجي نبايد در مقابل يکديگر قرار بگيرند. سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران بعد از دوران ترامپ نبايد هيجان‌زده رفتار کند. به بيان بهتر، ابتدا بايد
منتظر ماند تا سياست‌هاي عملياتي ايالات‌متحده آمريکا در خاورميانه آشکار گرديده و بعد از آن اقدام به اتخاذ يک سياست خارجي واقع‌گرايانه و هدفمند کرد.
مجلس شوراي اسلامي با تصويب طرح اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها، الزام به توليد اورانيوم با غناي 20 درصد و توقف اجراي پروتکل الحاقي در مقابل بدعهدي طرف مقابل را در دستورکار قرار داده است. اين مصوبه چه تاثيري در چشم‌انداز آينده ايران و کشورهاي غربي خواهد داشت؟
جمهوري اسلامي ايران رويکرد کلي و اصلي‌اش پايبندي به توافقات بين‌المللي است. ايران رويکردي مسئولانه نسبت به صلح و ثبات بين‌المللي داشته و از هر اقدام و حرکتي در راستاي صلح بين‌المللي حمايت کرده است. ترامپ با رويه‌هاي افراطي که به قول رئيس‌جمهوري کشورمان ياغي‌ترين و قانون‌شکن‌ترين آمريکايي رئيس‌جمهور آمريکا شده بود و نظم بين‌المللي را به مخاطره انداخته بود. ترامپ به مدت چهار سال ظالمانه تحريم‌هايي را عليه ايران اعمال کرد و جمهوري اسلامي ايران با مشاهده بي‌عهدي‌هاي آمريکا و همچنين اتحاديه اروپا رويکرد کاهش تعهدات برجامي را در پيش گرفت. اقدام اخير مجلس يازدهم هم در واقع پاسخي به بدعهدي‌هاي آمريکاست و به نوعي ضرب‌الاجل براي اجراي تعهدات از سوي طرف مقابل تعيين کرده است.
به بيان واضح‌تر، مجلس شوراي اسلامي پيش‌دستي کرده و قبل از دولت بايدن اقدام به اتخاذ تصميمات عملي در مورد برجام کرده است؛ حال اگر دولت بايدن براي بازگشت به برجام پيش‌شرط مطرح کند، اين احتمال وجود دارد که مجلس شوراي اسلامي طرح خروج جمهوري اسلامي ايران قبل از خروج از برجام را مطرح کند.
البته اين اقدامات مي‌تواند زمينه‌اي را براي دولت بايدن جهت همگرايي با دولت‌هاي غربي به‌ويژه اتحاديه اروپا عليه ايران فراهم کند و در نهايت فشارهاي همه‌جانبه‌اي را به جمهوري اسلامي ايران وارد آورد. نبايستي از نظر دور داشت ممکن است دولت بايدن با همگرايي دولت‌هاي غربي پرونده ايران را مجددا در قالب فصل هفتم شوراي امنيت مطرح نمايد، در صورت موفقيت دولت بايدن، فشارها به جمهوري اسلامي ايران نه به صورت يکجانبه بلکه به‌صورت همه‌جانبه اعمال خواهد شد.
خروج احتمالي ايران از برجام چه پيامدهايي به همراه خواهد داشت؟
طبيعي است جمهوري اسلامي ايران امروز انتظار برآورده شدن خواسته‌هاي اقتصادي و تجاري‌اش از برجام را دارد. ترامپ با حرکت يکجانبه‌اش، ايران را از امتيازات اقتصادي برجام محروم کرد و مانع از اين شد که اقتصاد ايران با بهره‌گيري از فرصت‌هاي جديد بين‌المللي رشد و توسعه موردنظرش برسد؛ از اين جهت اقدام اخير مجلس هم به نوعي واکنش به سال‌ها بدعهدي طرف‌هاي خارجي برجام است. به هر روي بعد از پنج سال انتظار، مجلس يازدهم در اقدامي هدفمند، اين پيام را به طرف‌هاي خارجي داد که گفتاردرماني ديگر براي ايران جواب نمي‌دهد و ايران انتظار رويکردهاي عملي و عملياتي دارد. با اين تفاسير، پيش‌بيني‌ها بر اين است که در صورتي که اقدام جدي و معنادار از سوي طرفين برجام نسبت به بهبود اوضاع اقتصادي ايران در دو حوزه نفتي و بانکي ديده نشود، گام‌هاي بعدي از سوي ايران اتخاذ خواهد شد و جان ضعيف برجام، ضعيف‌تر و نحيف‌تر هم خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید