چهارسال بسیار سخت در انتظار بایدن است؟

دکتر محمد علی بصیری خاطرنشان می‌کند:« تهدیداتی که این روزها در رسانه‌ها شنیده می‌شود مثل همین احتمال رد نتیجه انتخابات در کنگره بیشتر بازی رسانه‌ای و بلااثر است زیر رئیس جمهوری‌خواهان آب پاکی روی دست ترامپ ریخته و تندروترین جمهوری‌خواهان نیز می‌دانند بایدن رئیس جمهور قطعی چهارسال آینده ایالات متحده ی آمریکا است.»

> بازی جدید جمهوری‌خواهان!

اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنای آمریکا قرار است روز چهارشنبه ششم ژانویه (۱۷ دی) در نشست کنگره برای تائید نهایی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری این کشور شرکت کنند. تصمیم اخیر جاش هالی، سناتور جمهوریخواه ایالت میسوری برای اعتراض به پیروزی جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا در جلسه کنگره ممکن است جلسه‌ای را که به طور معمول جنبه‌ای تشریفاتی دارد به یک رویارویی سیاسی تمام عیار تبدیل کند. این در حالی است که بنا به گزارش ها، گروهی از سناتورهای جمهورخواه به رهبری تد کروز، سناتور تگزاس نیز در نظر دارند روند تائید نتیجه انتخابات را به تاخیر بیاندازند و با تائید پیروزی جو بایدن مخالفت کنند. این در حالی است که شماری از چهره‌های سرشناس حزب جمهوریخواه ازجمله میچ مک کانل، رهبر اکثریت جمهوریخواه در مجلس سنا با اعتراض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در جلسه روز چهارشنبه آینده کنگره مخالف هستند. میچ مک کانل پس از رای‌گیری در کالج الکترال که با پیروزی جو بایدن با ۳۰۶ رای در برابر ۲۳۲ رای برای دونالد ترامپ همراه بود به نامزد دموکرات‌ها به عنوان رئیس جمهوری منتخب آمریکا تبریک گفت. تصمیمی که در آن زمان اعتراض دونالد ترامپ را که همچنان از پذیرش شکست خودداری می‌کند برانگیخت. سخنگوی جو بایدن درباره جلسه روز چهارشنبه کنگره گفته است که این جلسه «تشریفاتی» خواهد بود و جو بایدن در هر صورت روز ۲۰ ژانویه (اول بهمن) به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا سوگند یاد خواهد کرد. تاکنون هیچ کدام از اعتراض‌هایی که در جریان جلسه کنگره برای تائید نتیجه انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شده مانع از تائید پیروزی نامزد برنده در کالج الکترال نشده است. با این حال انتخابات ریاست جمهوری این دوره در آمریکا با خودداری دونالد ترامپ از پذیرش شکست شباهتی با دوره‌های گذشته ندارد. در این گزارش تلاش شده است جنبه‌های مختلف جلسه روز ششم ژانویه کنگره ایالات متحده

بررسی شود.

> نمادین و تبلیغاتی

در این رابطه محمد علی بصیری استاد روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در پاسخ به این سوال که چقدر تغییر نتیجه انتخابات در کنگره محتمل است می‌گوید: بر اساس آخرین موضع‌گیری رهبر جمهوری‌خواهان که شنیدیم ده پانزده نفر از جمهوری‌خواهان افراطی دنبال این هستند که انتخاب آقای بایدن را زیر سوال ببرند و به آن در کنگره به اصطلاح گیر دهند، اما ظاهرا با صحبتی که رهبر جمهوری‌خواهان کرده و اصرار بر این موضوع که دنبال کردن تخلفات و مستنداتی که برای آن دارند برای کلیت آمریکا خوب نیست این موضع گیری‌ها بیشتر جنبه نمادین و تبلیغاتی پیدا کرده تا جنبه حقوقی و کارشناسانه.

> دو دستگی در جمهوری‌خواهان

بصیری می‌افزاید: به همین دلیل هم اکثر شکایت‌هایی که آقای ترامپ به دادگاه‌های فدرال برد در ایالت‌هایی که معتقد بود تقلب بیشتر است و کارگزارهای انتخابات به نفع آقای بایدن رای‌ها را دستکاری کردند هیچ دادگاهی حتی دادگاه‌های فدرال هم نظرات ترامپ را تایید نکردند. عدم تایید دادگاه‌ها به موضع رهبر جمهوری‌خواهان، نشان‌دهنده وجود دو دستگی در جمهوری‌خواهان است.

این کارشناس روابط بین‌الملل تاکید می‌کند: موضع دموکرات‌ها معمولا در حمایت از آقای بایدن یکسان است. به نظر می‌رسد با این مواردی که می‌شود روی آن تکیه کرد نظر دادگاه‌های دیگر و دودستگی جمهوری‌خواهان و مخالفت رهبری آنها با مقابله با انتخاب آقای بایدن تغییر آنچنانی در کنگره رخ نخواهد داد. اما این پیام را به آقای بایدن می‌دهد که همچنان آقای ترامپ و پدیده ترامپیسم وجود دارد و خواسته هایش کامل کنار گذاشته نمی‌شود و این در واقع زورآزمایی برای آینده و چهارسال دیگر است.

> نزدیکی آراء دردسری برای بایدن؟

این استاد دانشگاه با اشاره به نزدیکی آراء بایدن و ترامپ می‌گوید: قطعا به دلیل تفاوت حداقل آراء بین پیروز یعنی بایدن و بازنده یعنی ترامپ و هم چنین با ادعای اینکه پنج شش میلیونی که سبب پیروزی بایدن شده تقلب است نشان‌دهنده این است که وزن مخالف جدی است و بایستی خواسته‌های اقلیت در دوره بایدن نادیده گرفته نشود.

بصیری اظهار می‌دارد: حتی ممکن است دولت ترکیبی یا وزنه‌هایی به جناح مخالف در قوه مجریه داده شود. اما اینکه چرا این اتفاق افتاد؟ تا دهه 90 در اکثر کشورهایی که بحث دموکراسی، احزاب و انتخابات را داشتیم به دلیل اینکه عضو بودن در حزب و باشگاه‌های حزبی جدی بود و شاخص هایشان از شاخص‌های رقیب متفاوت بود عمدتا انتخاباتی که می‌شد فاصله بین برنده و بازنده زیاد بود و چنین بحران‌هایی ما نه در دولت‌های اروپایی و نه در دولت‌های آمریکایی نداشتیم. اما در یکی دو دهه اخیر به دلیل چند تغییری که رخ داده این مسائل در حال تکرار شدن است. هم در آمریکا در چند انتخابات اخیر رخ داد

و هم در فرانسه و آلمان و جاهای دیگر رخ می‌دهد. یکی به این دلیل که با انقلاب اطلاعات و ارتباطات نقش احزاب و وفاداری به احزاب از بین رفته یعنی آن نقشی که احزاب در گذشته داشتند آموزش می‌دادند کادر‌سازی می‌کردند اطلاعات می‌دادند، اینها ازبین رفته و نیروهای حزبی از طریق شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی دیدگاه‌ها و آموزش‌های مخالف و موافق را می‌گیرند و آن وفاداری قبل را در انتخابات در یک حزب نمی‌بینیم. خیلی اوقات رای شان بین دو حزب است و گاهی حتی به حزب مخالف رای می‌دهند.

نکته دوم اینکه برنامه‌های احزاب زمانی برنامه سیاسی-اقتصادی راست گرایانه بود و رقیب چپ گرایانه اکنون برنامه‌ها و شعارها به‌هم نزدیک شده بخش عمده‌ای از جمعیت خاکستری سیال است که نمی‌داند کدام طرف برود.

مسئله سوم ابزارهای رای‌گیری است یعنی رای‌گیری به سبک سنتی قبل که تقلب کمتر بود نیست امروز با رای‌گیری مجازی یا پستی یا فاصله این شبهات را ایجاد می‌کند که در آرا می‌تواند تقلب شود مهندسی در آن می‌تواند رخ دهد و این آثار را به بار می‌آورد و این اعتراضات در سال‌های گذشته سبب شده که آرا به نفع بازنده یا معترض توسط نهادهای قضائی یا بی‌طرف تغییر کند. مجموعه اینها باعث شده که این وضعیت در آمریکا به حالت حاد و شدید بروزکند. قبل از این هم که در دوره خانم کلینتون و آقای ترامپ اتفاق افتاد. خانم کلینتون برنده بود و با اعتراض و فشارها، بخش عمده‌ای از آرا را باطله حساب کردند و نهایتا آقای ترامپ برنده شد الان هم دوباره همین روند را دنبال می‌کند شاید فرجی حاصل شود.

> چهار سال سختی است اما بایدن می‌تواند

این کارشناس مسائل بین‌المللی به آفتاب یزد می‌گوید: ابزارهایی که در دست آقای بایدن و دموکرات‌ها است به دلیل تنوع و تکثر و طرفدارانی که وی دارد و عمدتا مجموعه رنگین پوستان و اقلیت‌های مذهبی قومی نژادی و مهاجرین هستند در برابر صحبت‌هایی که علیه او می‌شود چون پشتوانه رسانه‌ای قوی‌تری دارد و همچنین پشتوانه قویتر قومی مذهبی نژادی راحت‌تر می‌تواند این‌ها را مهار کند و مانع از ایجاد موج شود در حالی که این وضعیت را آقای ترامپ نداشت چون اصولا سفیدپوستان نژادپرست پشتوانه او بودند و اقلیتی از رسانه‌ها و ابزارهای اطلاعاتی را با خود داشت مورد هجوم قرار می‌گرفت و تحت فشارهای افکار عمومی و فشار رسانه‌ای و تبلیغاتی همیشه در حالت دفاعی بود. با پرخاشگری و انگ زدن و توهین در صدد پاسخ به این اتهامات بود اما من بعید می‌دانم چون آقای بایدن الان هم حدود دو ماه است که در صحنه است و اتهاماتی قبل از آن هم به او زده شد به پسرش که شرکتش در اوکراین ظاهرا سوءاستفاده‌هایی کرده بود اما آنچنان بحران جدی برای آقای بایدن درست نکرد که آرا او بشکند یا به دادگاه رود با اینکه هنوز ابزار قدرت در دست ترامپ بود و می‌توانست بیشتر او را تحت فشار گذارد. بعداز آن هم احتمالا این فشار روی آقای بایدن کمتر خواهد بود اگرچه آقای ترامپ و جریانش رها نمی‌کنند و با ابزارها و جمعیتی که در کنگره و برخی ایالات دارند با بودجه و سرمایه‌ای که کشورهای هم‌پیمان با ایشان ممکن است مشکلاتی برای موفقیت‌ها و سیاست‌های آقای بایدن ایجاد کند ولی به هرجهت به نظرم ایشان کمتر از آقای ترامپ تحت فشار خواهد بود.

> چرا همپیمانان آمریکا همچنان نگرانند؟

از آقای بصیری پرسیدیم با رفتن ترامپ همچنان همپیمانان و متحدان آمریکا نگران اند، چرا؟ و او پاسخ داد: معمولا در تعامل با کشوهای دیگر حدود 4 دسته منافع را تعریف می‌کنیم:

= یکی منافع مشترک است که این منافع مشترک با نزدیک‌ترین دولت‌ها با دوستان و متحدین تحقق پیدا می‌کند یعنی پیاده شدن آن برای دو طرف برد-برد است.

= دسته دوم منافع خنثی است که باز بین متحدین بازیگری می‌کند که تحقق یا عدم تحقق آن زیاد دو طرف را ناراضی نمی‌کند.

= ولی دو دسته منافع در تقابل بین دولت‌ها داریم که منافع اختلاف‌زا و متضاد است که عمدتا منافع اختلاف زا مرز خاکساری بین متحدین و رقبای دشمن‌ها است و منافع متضاد بین دو دولت خصم و دشمن است که تحقق منافع یک طرف به معنی ابطال منافع مقابل است یعنی برد یکی و باخت دیگری در حالی که منافع اختلاف‌زا درصدی طرف بازنده است و درصد بیشتری رقیب برنده است.

این استاد دانشگاه می‌افزاید: در ارتباط با آمریکا و متحدینش منافع مشترک را داریم و همین طور منافع موازی و منافع اختلاف زا و این قسمت اختلاف زا است که وقتی جناح‌ها و روسای جمهور دموکرات‌ها یا جمهوری خواه می‌آیند بین متحدین آمریکا همگرایی یا واگرایی را یک مقدار تقویت یا تضعیف می‌کند. معمولا با آمدن دموکرات‌ها چون شعارهای جهان شمول‌تر حقوق بشر و دموکراسی دارند با ابزارهای نرم در بحران‌ها و مخالفین عمل می‌کنند عمدتا تنش‌های متحدین با آمریکا کمتر است و همکاری در دولت‌های دموکرات با متحدین و مخالفین بیشتر است. بنابراین آمدن آقای بایدن نسبت به ترامپ و جمهوری‌خواهان که سیاست یک جانبه‌گرایی دارند به دلیل این سیاست کلان حزب که استراتژی آن تکثرگرایی است نگرانی را برای متحدین کمتر می‌کند. در زمان جرج بوش در حمله به عراق و افغانستان دیدیم که با یک جانبه گرایی مشکلاتی را برای آمریکا و متحدانش و هم خاورمیانه ایجاد کرد که هنوز هم مهار نشده است. بعید می‌دانم با آمدن بایدن نگرانی‌های جدی در متحدین به وجود آید

و با مذاکرات می‌توانند اختلافاتی را که در منافع اختلاف زا دارند حل‌وفصل کنند و کنار بگذارند.

> اوقات آرام‌تری در پیش داریم؟

دکتر محمد علی بصیری در ادامه با تایید این مسئله که متحدین در زمان بایدن اوقات آرامتری را سپری خواهند کرد خاطرنشان می‌کند: یکی از عوامل باخت آقای ترامپ را بدون شک مخالفت افکار عمومی آمریکا باید بدانیم. در این انتخاباتی که گذشت افکار عمومی و حتی متحدین آن به غیر از دو سه مورد تندروها مثل اسرائیل و عربستان و امارات و انگلیس اکثرا تبلیغات و رسانه هاشان به نفع آقای بایدن موضع می‌گرفتند و این در انتخابات در داخل آمریکا تاثیر می‌گذاشت.