گره کوری که در نشست وین ایجاد شد| بازی "اول تو" ایران و آمریکا ادامه دارد

در حالیکه بسیاری در مورد از سرگرفته شدن مذاکرات هسته ای در شهر وین سخن می گویند اما به نظر می رسد این مساله دچار نوعی گره شده است؛ گره ای که پیش از این هم وجود داشته و بارها باعث سقوط برجام و حرکتش تا آستانه ی نابودی شده است.

این گره به خصوص توسط برخی رسانه های خارجی و بعد از اظهارات اخیر وزیر امور خارجه مان مطرح شد. چند روز قبل، حسین امیرعبداللهیان در یک برنامه تلویزیونی، رفع انسداد از دارایی‌های ایران را شرط بازگشت این کشور به مذاکرات وین اعلام کرد.

این در حالی است که آمریکا و متحدان اروپایی این کشور در مذاکرات هسته‌ای، بریتانیا، آلمان و فرانسه، به تاکید از جمهوری اسلامی ایران درخواست کرده‌اند هر چه سریع‌ تر به پشت میز مذاکره بازگردد.

ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه اخیرا گفته است که "گذشت وقت به سود جمهوری اسلامی ایران نیست و هر چه بیشتر بازگشت ایران به مذاکرات هسته‌ای به تعویق افتد، فضا برای کسب یک راه حل دیپلماتیک با این کشور تنگ‌ تر خواهد شد".

گره کور روابط ایران و غرب

به نظر می رسد شرایط به نحوی است که همگی را به یاد "گره کور" همیشگی روابط ایران و آمریکا می اندازد. این گره کور از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ وجود داشته و حالا نیز به نحو دیگری در حال تکرار است.

مساله ای که در مقالات مختلف با عنوان "First you" شناخته می شود، همان گره کوری است که  به این موضوع مربوط می شود. این مساله بیان می کند که بین ایران و آمریکا اوج اختلاف و بی اعتمادی است و هیچ یک از طرفین هم حاضر نیستند برای کم شدن این حس بی اعتمادی قدمی بردارند. از این رو، هر طرف، از دیگری می خواهد که نخستین گام را برداشته و آغاز کننده باشد و اگر هم طرف مقابل قدمی برندارد، خود او هم حاضر به کوتاه آمدن نیست.

پایگاه های خبری غربی در تحلیل های مختلف و در برهه های زمانی گوناگون بر این شرایط و به اصطلاح گره کور تاکید کرده اند. در زمان دونالد ترامپ و وقتی که اوج اختلاف و درگیری بین ایران و آمریکا برقرار بود و دولت وقت آمریکا هم به شدت دنبال این بود که با سران جمهوری اسلامی ایران دیداری داشته باشد، سی ان ان آمریکا از بازی " اول تو" بین ایران و آمریکا گفت.

گره کور ایران و آمریکا در زمان ترامپ

سی ان ان در گزارش خود به چالش ترامپ در رابطه با ایران پرداخت. این رسانه آمریکایی تاکید کرد که آمریکا از دو طریق می‌تواند مقدمه کاهش تنش با ایران را فراهم کند. اول اینکه تحریمها (به خصوص تحریمهای نفتی) را پیش از هرگونه ملاقاتی با سران ایران بردارد و دوم اینکه پیشنهاد فرانسه مبنی بر اعطای کمک مالی 15 میلیارد دلاری به ایران را پذیرفته و مقدمات آن را فراهم کند اما هر دو این اقدامات برای ترامپ میسر نبود چون او نمی خواست قدم اول را برداشته و به قول خودش به عنوان یک رئیس جمهور شکست خورده شناخته شود

گره کور ایران و آمریکا در زمان بایدن

دقیقا چنین ماجرایی در دوره جو بایدن نیز رخ داد. جو بایدن صراحتا از ایران خواست که ابتدا فعالیت هسته ای خود را کاهش دهد اما ایران تاکید کرد که این‌آمریکا است که ابتدا از برجام‌ خارج شده و لذا باید ابتدا همه تحریم‌ های ضد ایرانی را بردارد تا شرایط مذاکره فراهم گردد.

بازی "اول تو" در دوره ریاست جمهوری بایدن ادامه یافت و زمان برای بازگشت به برجام کم و کمتر شد تا اینکه مذاکرات وین آغاز گردید و مجددا این مشکل پارادوکسیکال خود را نشان داد.

طبق اعلام اندیشکده موسسه خاورمیانه (MEI)، چند جلسه بحث فشرده در وین به خوبی جنگ دیپلماتیک ایران و غرب (آمریکا) را در زمینه بازگشت به توافق هسته ای نشان می‌دهد. مساله تقدم لغو همه تحریم‌ها و بازگشت ایران به تعهدات هسته ای تبدیل به گره کور وین شده است. فشار آمریکا از طریق اروپا به ایران و مقاومت ایران باعث شده جنگ اول دیپلماتیک ایران و غرب بسیار حساس شود. حالا باید دید خواست کدام یک از طرفین در این جنگ دیپلماتیک بر دیگری خواهد چربید و عاقبت این مواجهه چه خواهد شد

حسن نیتی که نشان داده نمی شود

با درخواست امیرعبداللهیان مبنی بر آزادسازی اموال بلوکه ایران، زمینه مناسبی برای نشان دادن حسن نیت آمریکا فراهم شده است. پیشتر هم برخی رسانه ها و تحلیلگران به بایدن پیشنهاد دادند که برای جلب اعتماد ایران باید بخشی از تحریم ها را بردارد. به نظر می رسید رئیس جمهور آمریکا در ابتدا چنین قصدی داشت اما بعدا از این کار پشیمان شد.

آنچه واضح است این است که خود جو بایدن در مورد برجام دچار تردید و دودلی شده است و نمی تواند در مورد آن درست و سنجیده تصمیم بگیرد، والا برداشتن برخی تحریم ها و آزادسازی پول‌های بلوکه شده قدم مناسبی برای جلب مجدد اعتماد ایران است و می تواند مذاکرات وین را احیاء کند.

منبع: خبر فوری