هواپیمای اوکراینی و مصاحبه‌های صداوسیما

عصر ما نوشت: 2 سال از روزی که درپی شلیک موشک‌های پدافند هوایی سپاه پاسداران به یک هواپیمای مسافربری، تمامی 176 سرنشین پرواز 752 ایران-اوکراین کشته شدند، می‌گذرد و در حالی که پس از ماه‌ها، بالاخره دادگاهی تشکیل شده تا به این رویداد تلخ رسیدگی کند و در حالی که تا کنون تنها 2 جلسه از این دادگاه برگزار شده، اخیراً صداوسیمای جمهوری اسلامی برنامه‌ای را به‌عنوان مستند و مصاحبه با افرادی به‌عنوان شهروندان عادی و رهگذرها روی آنتن فرستاد که در آن پرسشی عجیب مطرح شد و عجیب‌تر آن‌که پاسخی تمامی افرادی که به‌عنوان شهروندان عادی جلوی دوربین قرار گرفتند، پاسخی واحد بود؛ «می‌زدم!» پاسخی که به این پرسش داده شد که اگر شما بجای اپراتور پدافند هوایی سپاه پاسداران بودید و در این دوراهی قرار می‌گرفتید که به شی ناشناسی که در رادار دیده و نمی‌دانید یک هواپیمای مسافربری با نزدیک به 200 سرنشین است یا موشکی که درصورت اصابت به هدف، منجر جان باختن 5000 نفر خواهد شد، چه می‌کردید و این‌که آیا اگر شما در این جایگاه بودید، می‌زدید یا نه؟! 

اما درحالی که روشن نیست داده‌ها و اطلاعات پیش‌فرض این پرسش ازجمله آن 5000 شهروند ایرانی که درصورت اصابت موشک دشمن به هدف، کشته می‌شدند و نیز بر کسی آشکار نشده که اساساً منظور کدام موشک است و نیز در شرایطی که این به اصطلاح مستند، به‌جای آگاهی‌بخشی و رفع سوالات پرتعدادی که پس از 2 سال از انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی، ذهن بازماندگان و خانواده‌های آن 176 سرنشین و همچنین افکار عمومی را به خود مشغول ساخته، صرفاً بر حجم سوالات افزوده، یکی از این پرسش‌ها این است که اساساً هدف از پخش این برنامه تلویزیونی چه بوده است؟ پرسشی که یک کنشگر سیاسی در واکنش به آن، از این احتمال سخن گفته که احیاناً سازندگان و درواقع مدیران صداوسیما می‌خواهند به این شیوه، صورت مسئله را تغییر دهند.

 جلال جلالی‌زاده که البته در عین حال تاکید دارد این هدف احتمالی سازمان صداوسیما، محقق نخواهد شد و چنان‌که در واکنش گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز شاهد بودیم، کسی این فضاسازی رسانه‌ای را باور نمی‌کند، به «عصر ما» گفته است: «ظاهراً مسئولان از آنجا که می‌دانند کارشان اشتباه بوده، بعد از 2 سال دنبال این هستند که به‌نحوی با لاپوشانی و فرافکنی، فضای انتقادی شکل گرفته در جامعه را خنثی کنند. اما این هدف محقق نمی‌شود و پخش این مصاحبه‌ها اثر عکس خواهد داشت.»

او با اشاره به روش منطقی برخورد رسانه‌ای با این اتفاق تلخ، می‌گوید: «وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد و جنایتی صورت می‌گیرد و تعدادی از شهروندان ایرانی که اغلب ازجمله نخبگان جامعه بودند، کشته می‌شوند، خانواده‌های بسیاری داغذار می‌شوند و لازم است برای همدردی با بازماندگان اقدام شود.» 

جلالی‌زاده با بیان اینکه «پخش این مصاحبه‌ها مصداق نمک پاشیدن به زخم بازماندگان است»، می‌گوید: ذر این مصاحبه‌ها، مقایسه نامربوطی صورت گرفته است. مگر سرنشینان این هواپیما، فراری بودند؟ مگر دشمن بودند؟ مگر گناهی مرتکب شده بودند؟ این‌ها انسان‌هایی بی‌گناه بودند که زندگی‌شان می‌کردند. بنابراین اگر عمدی در کار بوده، قتل عمد حساب می‌شود و لازم است برخورد جدی قضایی صورت گیرد و اگر سهوی بوده، طبیعتاً باید ضمن عذرخواهی از بازمندگان دلجویی کنند.»

او معتقد است: «یکی از مشکلات اساسی ما این است که مسئولان کارشان را به‌موقع انجام نمی‌دهند و وقتی که کار از کار گذشت، از باب تحکم شروع به اظهارنظر و توجیه مسئله می‌کنند.» این نماینده دوره ششم مجلس همچنین به دیدگاهی فقهی در اسلام اشاره می‌کند که بر اساس آن، درصورتی که دشمنان قصد کشتار ملت مسلمان را داشته باشند و حکومت اسلامی، تعدادی از اسرای دشمن را در بند داشته باشد، به شرط آن‌که اقدام علیه این اسرا، مانع از مرگ مسلمانان شود، حکومت اسلامی با شرایطی خاص مجاز به اقدام خواهد بود، می‌گوید: «این بحث از اساس متفاوت است. این‌ها اسیر نبودند و اگر هم شلیکی صورت نمی‌گرفت، اتفاقی نمی‌افتاد. درواقع شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی، مصداق قضاص قبل از جنایت است.»

جلالی‌زاده می‌گوید: «حاکمیت باید از روز نخست باید با عاملان و آمران این اتفاق تلخ برخورد می‌کرد تا دست‌کم از ایجاد هزینه‌های سنگین بعدی جلوگیری شود. اما رفتاری که صورت گرفته، به هیچ عنوان قابل‌دفاع و موجه نیست.»

منبع: کانال تلگرامی عصر ما