تحلیل «نامه‌نیوز»؛
اصلاح‌طلبان در پی احیای اصلاحات؛ آنها با ابزار فرهنگ به میدان می‌آیند؟
در شرایطی که اصلاح‌طلبان سرمایه اجتماعی خود را از دست داده‌اند، گفته می‌شود تمرکز آنها بر مقوله فرهنگ خواهد بود تا بتوانند اعتماد سرمایه اجتماعی خود را احیا کنند.
گروه سیاست نامه‌نیوز: اصلاح‌طلبان در شرایط تازه‌ای قرار گرفته‌اند؛ از یک سو همه‌شان حتی آنهایی که تصور می‌کردند می‌شود با حضور در انتخابات پیروز میدان شوند به این نتیجه رسیده‌اند که به طور واقعی سرمایه اجتماعی‌شان را از دست داده‌اند و از سوی دیگر سران اصلاحات میل چندانی به کار جدی سیاسی ندارند؛ چنانکه سید محمد خاتمی برخلاف همه ادوار پیشین انتخابات در انتخابات اخیر مجلس رأی نداد.
در این شرایط اصلاح‌طلبان به چه سمتی می‌روند؟ برخی باور دارند عملا جریان اصلاحات به پایان خودش رسیده است. این نگاه بیشتر از سمت اصولگرایان رادیکال مطرح می‌شود و شاید نوعی سخن سیاسی باشد تا واقعیتی عینی. آنها برای حذف رقیب سنتی خود سعی می‌کنند چنین القاء کنند که دیگر جریان اصلاحات توان بازیابی خود را ندارد و عملا از بین رفته است اما نگاهی دیگر چنین حکایت دارد که جریان اصلاحات از مسیرهای دیگر باز هم می‌تواند به حیات خود ادامه دهد. برای مثال اخیرا تقی آزادارمکی، جامعه‌شناس، می‌گوید اصلاحات به سراغ مقوله فرهنگ خواهد رفت. به نظر می‌رسد این سخن دور از ذهن نباشد زیرا یکی از خاستگاه‌های جریان اصلاحات همواره حوزه فرهنگ بوده است و در همه این سال‌ها هم دیده‌ایم حوزه سیاست و فرهنگ به صورت توأمان مورد نظر اصلاح‌طلبان بوده است.حالا شاید آنها که درهای سیاست را به روی خود بسته می‌بینند برای بازگرداندن اعتماد عمومی به سمت حوزه فرهنگ حرکت کنند.
اصلاح‌طلبان اما برای پیشبرد چنین استراتژی‌ای با چند مانع روبه‌رو هستند؛ نخست آنکه اگر به سختی می‌توانند خود را در حوزه فرهنگی و اجتماعی با جامعه هدف خودشان تطبیق دهند زیرا مطالبات آن بخش از جامعه که اصلاح‌طلبان انتظار حمایت سیاسی از آنها را دارند در مواردی آنقدر پیش رفته است که اگر بخواهند با آن مطالبات همراهی کنند عملا مسیر ورود دوباره‌شان به عرصه سیاسی سخت می‌شود. ثانیا اصلاح‌طلبان بعید است بتوانند نمایندگی فرهنگی-اجتماعی طبقه متوسط این روزهای ایران را به دست بگیرند.
اصلاح‌طلبان گرچه دو محدودیت مذکور را دارند اما در عین حال می‌دانند تنها راه ادامه بقای اجتماعی-سیاسی‌شان همین است؛ چه آنکه از گذشته هم بخشی از اصلاح‌طلبان قائل به افزایش قدرت اجتماعی اصلاحات بوده‌اند؛ به این معنی که می‌گفتند اصلاح‌طلبان با افزایش قدرت اجتماعی خود می‌توانند در عرصه سیاسی هم به قدرت برسند. در واقع آنها قائل به اصلاحات از پایین بودند؛ برخلاف طیف راست اصلاحات که می‌گفتند اصلاح‌طلبان باید قدرت سیاسی را کسب تا بتوانند پایگاه اجتماعی خود را کنند که همان اصلاحات از بالاست.
به هر روی در مقطع کنونی نگاه طیف دوم عملا اجرایی نیست و اصلاح‌طلبان مسیر سیاست‌ورزی را به روی خود بسته می‌بینند که عمده دلیلش هم از دست رفتن سرمایه اجتماعی‌شان است و در این بین تنها راه باقی‌مانده بازگشت به جامعه برای اعتمادسازی است البته جامعه‌ای که حالا متفاوت است با آن طبقه متوسطی که در سال‌های دور از حامی اصلاح‌طلبان بود. حالا اصلاح‌طلبان برای به دست آوردن طبقه متوسط کنونی باید تلاشی دوچندان به خرج دهند تا بار دیگر بتوانند با احیای اعتماد سرمایه اجتماعی خود مسیر سیاسی را هم به روی خود باز کنند.
دیدگاه تان را بنویسید