پاي برنج مصنوعي به ايران باز مي‌شود؟

به گزارش نامه نیوز، در اين مطلب با مسيح کشاورز،‌ دبير انجمن واردکنندگان برنج ايران در اين زمينه گفت‌وگو كرده‌‌ايم. آيا شما خبر توليد برنج مصنوعي را در ايران تاييد مي‌کنيد؟ نه، ريشه اين خبر، آنجا بود که يک فرد ايراني حدود 9 سال پيش در سفري که به کشور چين داشته‌است، دستگاهي براي توليد برنج به‌صورت مصنوعي ديده و يکي از آن دستگاه‌ها را با هزينه شخصي وارد کشور کرده است. او تبليغاتي در زمينه دستگاه وارداتي خود انجام داده تا بتواند در صورت جلب نظر مشتري، اين دستگاه را وارد كند و با قيمت 130 ميليون تومان به فروش برساند. در حال حاضر، نه مجوز و استانداردي براي توليد برنج مصنوعي در ايران وجود دارد و نه اصلا اين محصول با آن يکي دو دستگاه موجود توليد مي‌شود. مردم ما بايد خيالشان راحت باشد که يک دانه برنج مصنوعي هم در بازار وجود ندارد و تمام محصولات موجود، حاصل کشت در شاليزارهاي کشور هستند. اصلا روند توليد اين برنج‌هاي مصنوعي چگونه است؟ براي توليد برنج مصنوعي، ابتدا برنج‌هاي نيم‌دانه را آسياب مي‌کنند و پس از افزودن مقداري افزودني‌هاي مجاز مانند نشاسته و... آن را قالب‌گيري (مانند ماکاروني) و به برنج تبديل خواهند کرد. بافت اين برنج با برنج‌هاي طبيعي متفاوت خواهدبود؟ بله، بافت برنج‌هاي طبيعي تحت هيچ شرايطي در آب از هم نمي‌پاشد و به اصطلاح، به فرني تبديل نمي‌شود اما بافت برنج‌هاي مصنوعي در آب باز مي‌شود و نمي‌توان آنها را به‌سادگي، دم و مصرف کرد. بنابراين توجيه اقتصادي براي توليد برنج مصنوعي در ايراني که همه طرفدار برنج‌هايي با ظاهر و عطر خوش هستند، وجود ندارد. درست است؟ دقيقا همينطور است. علاوه بر اينکه بافت اين برنج‌ها از هم مي‌پاشد و مشتري ايراني اين را نمي‌پسندد، فرآيند توليد چنين محصولي در ايران هم بسيار هزينه‌بردار خواهد بود. بد نيست بدانيد در بيشتر کشورهاي توليدکننده برنج در جهان از دستگاه‌ها و ماشين‌آلات پيشرفته براي به حداقل رساندن ضايعات برنج استفاده مي‌كنند. از اين رو، نيازي به تبديل برنج‌هاي نيم‌دانه به کامل با روش‌هاي مصنوعي وجود نخواهدداشت. اين در حالي است که ماشين‌آلات ايراني قديمي هستند و ضايعات برنج آنها به‌صورت نيم‌دانه زياد است اما از آنجا که قيمت نهايي برنج نيم‌دانه و هزينه‌هاي آب، برق و ساير حامل‌هاي انرژي و کارگر هم در ايران بالاست، به‌هيچ‌وجه صرفه اقتصادي براي توليد برنج مصنوعي در ايران وجود نداشته و ندارد. اگر هم فردي بر فرض محال اين کار را انجام دهد، کارش غيرقانوني و با هدف انجام تقلب است. با وجود اين، به‌دليل خروجي بسيار پايين چنين محصولي، تقلب هم براي توليدکننده مقرون‌به‌صرفه نخواهدبود و باز هم امکان توليد برنج مصنوعي با هر هدفي منتفي خواهدشد. آيا آماري از ميزان توليد برنج در ايران وجود دارد؟ بله، جديدترين آمار به سال 93 مربوط مي‌شود که براساس آن، از دو استان بزرگ توليدکننده برنج در کشور، چيزي حدود 1 ميليون و 750 هزار تن برنج سفيد توليد شده است. در گيلان از حدود 1 ميليون و 100 هزار تن شلتوک، 750 هزار تن برنج و در مازندران هم 1 ميليون تن برنج توليد شده است. سرانه مصرف برنج در ايران چقدر است؟ براساس اعلام وزارت جهاد کشاورزي، هر ايراني سالانه حدود 40 کيلوگرم برنج مصرف مي‌کند. در حالي که متخصصان تغذيه، مصرف 36 کيلوگرم برنج در سال را براي هر فرد مناسب مي‌دانند اما سرانه مصرف، بيش از اين مقدار است. با اين حساب که 1 ميليون و750 هزار تن برنج داخلي نمي‌تواند تامين‌کننده نياز کشور به برنج باشد، مازاد اين نياز چطور تامين مي‌شود؟ با واردات. در سال‌هاي 90، 91 و 92،‌ بيش از 1 ميليون تن واردات برنج داشتيم (سال 90، 1 ميليون و 516 هزار تن، سال 91،1 ميليون و 297 هزار تن، سال 92، 1 ميليون و 956 هزار تن) تا بتوانيم نياز بازار به اين محصول را تامين کنيم. اگر سالانه حدود1 ميليون و 700 هزار تن برنج وارد کشور شود،‌ نياز به اين محصول تامين خواهد شد که در سال‌هاي اخير، اين اتفاق هم کم و بيش افتاده است. مثلا در 5 ماهه نخست سال جاري، 611 هزار تن برنج وارد کشور کرده‌ايم که نسبت به 5 ماهه نخست سال گذشته، حدود 35 درصد کاهش داشته است. آيا برنج ايراني به خارج از کشور صادر مي‌شود؟ نه، ما خودمان مصرف‌کننده هستيم و به تمام اين محصول داخلي نياز داريم و دوم اينکه بالا بودن تعرفه‌هاي صادراتي، سخت بودن دريافت گواهي‌هاي مختلف و برچسب‌گذاري نكردن دقيق برنج‌هاي داخلي، عاملي براي صادر نشدن آن به کشورهاي ديگر است. دليل تفاوت قيمت برنج‌هاي داخلي چيست؟ تفاوت قيمت برنج‌هاي ايراني،‌ از تفاوت کيفيت در پخت، عطر و طعم آنها ناشي مي‌شود. ضمن اينکه برنج‌هاي پرمحصول، معمولا ارزان‌تر از انواع کم‌محصول عرضه مي‌شوند اما اين مسائل، تاثير چندان چشمگيري بر تفاوت ارزش تغذيه‌اي برنج‌ها ندارد و تقريبا تمام اين محصولات، داراي ارزش تغذيه‌اي برابر هستند. دليل اختلاف قيمت برنج‌هاي ايراني و خارجي چيست؟ يکي از مشکلاتي که در فرآيند توليد برنج در ايران وجود دارد، سنتي بودن آن از زمان نشا تا برداشت است. سنتي و دستي بودن فرآيند توليد برنج در کشور، باعث افزايش قيمت محصول نهايي مي‌شود. البته در حال حاضر، در تمام دنيا از روش‌هاي کاملا مکانيزه براي تمام فرآيند توليد برنج استفاده مي‌شود و اين کار، قيمت محصول نهايي را به‌شدت کاهش مي‌دهد. اگر مسئولان و شالي‌کاران ما فکري به حال مکانيزه کردن فرآيند توليد برنج نکنند، در آينده‌اي نه‌چندان دور، برنج داخلي از سفره ايراني‌ها حذف مي‌شود. برنج ايراني براي باقي‌ماندن در صحنه رقابت با برنج‌هاي خارجي، بايد با روش‌هاي مدرن‌تري توليد شود تا هم قيمت آن پايين بيايد و هم ضايعات آن کمتر شود. در حال حاضر، چقدر ضايعات برنج در کارخانه‌ها داريم؟ متاسفانه بيش از 60-50 درصد. جالب است بدانيد در کشوري مانند هند، حدود 90 درصد برنج سالم از کارخانه بيرون مي‌آيد در حالي که اين رقم در کارخانه‌هاي ايران، چيزي حدود 40-30 درصد است که مي‌توان با ارتقاي ماشين‌آلات و تکنولوژي،‌ آن را تاحد قابل‌قبولي افزايش داد.