فصل سرد «باز»گیری

به گزارش نامه نیوز جام جم نوشت: مهر و آبان، آغاز فصل «باز»گیری است. با خنک شدن هوا و کوچ پرندگان مهاجر، فرصت‌طلبان شروع به وسوسه جوانان بیکاری می‌کنند که پرندگان شکاری به منطقه‌شان کوچ کرده‌اند. خراسان رضوی و جنوبی، کرمان، هرمزگان، بوشهر و لرستان، برخی از استان‌هایی هستند که‌ بازگیری در آنها بیشتر گزارش شده است. چند روز پیش ‌از یک خودروی سمند در بوشهر ده پرنده شکاری با چشمان دوخته و بال‌های بسته کشف شد و از چند خودروی دیگر در عسلویه‌ 37 ‌بالابان و بحری کشف و ضبط شد. شرایط اقتصادی و اجتماعی سبب شده برخی جوانان، پرندگان شکاری ‌را به دام اندازند و به دست قاچاقچیان برسانند و 20 میلیون تومانی نصیب‌شان شود. این را ناصر بوهندی، یکی از فعالان محیط‌زیست بوشهر به جام‌جم می‌گوید و تأکید می‌کند: ریشه این ماجرا که حالا دیگر به سنتی در منطقه تبدیل شده در فقر و بیکاری است. اگر این جوانان شغل و درآمدی داشته باشند دیگر حاضر نمی‌شوند این همه وقت تلف کنند، چنین اضطرابی را به جان بخرند و روز‌ها و شب‌ها را در انتظار به دام انداختن پرندگان شکاری در چاله‌ها ‌ سپری کنند. بوهندی این‌طور ماجرا را توضیح می‌دهد: هرچند از کل پولی که از قاچاق این پرندگان به دست می‌آید بخشی نصیب صیادان سنتی می‌شود و اصل درآمد به جیب شبکه‌های حرفه‌ای قاچاق می‌رود، اما همین مبلغ هم آن قدراست که جوان بیکار را وسوسه کند. پرنده اقبال جوانان بیکار آن‌طور که این فعال محیط زیست می‌گوید خیلی از جوانان اینجا با خودشان می‌گویند ‌فقط دو ماه ‌امکان صید پرندگان شکاری ‌برای آنها وجود دارد. جوانانی که تمام طول سال را در حسرت استخدام یا حتی کارگری روزمزد در پالایشگاه و پترو شیمی‌ها در نوار ساحلی جنوب سر می‌کنند؛ پالایشگاه‌هایی که هم آب‌شان، هم هوای‌شان، هم خاک‌شان را با انواع و اقسام آلاینده‌ها به نابودی کشانده و برای آنها ارمغانی بجز بیماری و فقر نداشته‌اند. به اعتقاد بوهندی، این وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست است با اهرم‌هایی که در اختیار دارد این شرکت‌ها را وادار کند در ازای خسارت‌هایی که در منطقه به بار می‌آورند، نیروهای بومی را استخدام کنند تا بتوان بیکاری را میان جوانان ساماندهی کرد. به گفته او، البته آموزش مستمر و اصولی و نه آموزش‌های مقطعی و نمادین می‌تواند میان مردم اثرگذار باشد و در دراز مدت جوانان را مجاب کند این پرندگان شکاری چقدر برای حفظ اکوسیستم خود آنها مهم و ضروری هستند و نباید سرمایه ملی را با پول اعراب معامله کرد. 10 تا 15 هزار دلار برای هر پرنده اما اسماعیل کهرم، صید پرندگان شکاری را بلا و مصیبتی می‌داند که به دلیل درآمد هنگفتش بسادگی کسی دست از آن بر نمی‌دارد. آن طور که او توضیح می‌دهد این کارآن قدر سودآور است که حالا دیگر قاچاقچیان حرفه‌ای خودشان هم وارد عمل شده و در فصل مهاجرت پرندگان بساط صیدشان را پهن می‌کنند. این استاد دانشگاه به جام‌جم توضیح می‌دهد: پس از صید پرندگان چشمان آنها را می‌دوزند و با پوشش‌های مخصوصی آنها را به آن سوی آب‌ها می‌رسانند که اغلب تعداد زیادی از این پرندگان میان راه تلف می‌شوند و فقط چند تایی به مقصد شیخ‌نشین‌ها می‌رسند. آن طور که او می‌گوید پرنده ماده با سن زیر شش ماه، پر طرفدارترین پرنده شکاری برای صیادان است، چرا که تعلیم پذیری بسیار بالایی دارد و سال‌های بیشتری می‌تواند شکنجه‌های عرب‌ها را برای آموزش شکار هوبره تاب بیاورد. مرگ زودرس سرنوشت ‌پرندگان شکاری ‌ کهرم در واکنش به برخی از اظهارات مبنی بر این که دوختن چشم پرندگان آسیبی به آنها نمی‌زند و صیادان و قوش بازان رفتار مناسب و حرفه‌ای با پرندگان دارند، تأکید می‌کند: بسیاری از این پرندگان در طول فرآیند صید، قاچاق و رام‌شدن به خاطر عذاب‌ها، بیماری‌ها، عفونت‌ها و برخی به خاطر بسته شدن منافذ تنفسی‌شان با کلاهخود‌ها و در حین انتقال زیر پوشش به آن سوی آب‌ها تلف می‌شوند. حتی پرنده‌هایی که‌‌ تحملشان از بقیه بیشتر است وقتی‌ فرصت فرار پیدا می‌کنند و می‌گریزند بازهم دچار حادثه می‌شوند، چون ‌‌پابند‌های چرمی و فلزی آنها به موانع سر راه گیر می‌کند. به همین علت یک جا گیر می‌ افتند‌ تا لحظه مرگ‌شان برسد‌‌. به گفته کهرم این سرنوشت تلخی است که در انتظار تمام پرندگان شکاری صید شده است. 3 سال زندان برای صیادان پرندگان شکاری براساس قانون، ‌جریمه نقدی قابل پرداخت بابت صید و شکار غیرمجاز پرندگان شکاری ‌ بالابان، بحری، طرلان و لاچین معادل 600 میلیون ریال تعیین شده است. قانونگذار، سنگین‌ترین مجازات را میان تخلفات شکار و صید، در مورد تخلفات مربوط به شکار، صید و قاچاق پرندگان شکاری تعیین کرده و هر دو مجازات حبس (سه سال) و جزای نقدی را همزمان برای این گروه از متخلفان در نظر گرفته است. بر اساس تبصره 2 ماده 13 قانون شکار و صید، هر شخصی که مبادرت به زنده‌گیری، شکار، خرید، فروش، حمل، نگهداری و قاچاق پرندگان شکاری از قبیل بحری، بالابان و دلیجه کند علاوه بر محکومیت به حداکثر مجازات حبس مقرر در این ماده (به مدت سه سال)، به جزای نقدی از یک میلیون و 800 هزار تا20 میلیون ریال محکوم خواهد شد. کارشناسان تاکید می‌کنند برای رفع این آسیب، مسئولان و قانونگذران باید مجازات‌هایی در نظر بگیرند که‌ یارای مقابله با ثروت شیوخ عرب را داشته باشد و به فکر آموزش اساسی برای حفظ و حمایت گونه‌های نادر و با ارزش کشور نیز باشند‌.