احداث جاده غیرضروری زوال زاگرس را تشدید می‌کند

مدیرکل پیشین محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به خبر احداث جاده‌ای مخرب در منطقه بازفت گفت: زردکوه از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است. قوم بختیاری آن را نماد باروری نعمت خدا در منطقه می‌دانند. به لحاظ طبیعی اکوسیستم زردکوه بخشی از بوم سازگان زاگرس است و نقش ارزنده و بی بدیلی در تامین منابع آب شیرین کشور دارد.

به گزارش نامه نیوز سعید یوسف‌پور تصریح می‌کند: سرچشمه اصلی زاینده رود، کارون و بخشی از دز رشته کوه زردکوه است. در استان خوزستان و استان اصفهان و استان چهارمحال بختیاری که این دو رود بزرگ جریان دارند بخش‌هایی اصلی از تمدن ایرانی شکل گرفته است.

وی درباره اهمیت طبیعی زردکوه توضیح می‌دهد: به لحاظ طبیعی اکوسیستم بکری دارد و دامنه‌های آن چه در یال شمالی که سرچشمه زاینده رود است و چه یال جنوبی که منطقه بازفت است جزو مناطق بکر زاگرس به شمار می‌رود. قبل از انقلاب بنا بوده که دره بازفت به عنوان یک پارک ملی معرفی شود همین الان هم با این که جاده سازی شده و روستاها گسترش پیدا کرده و جاهایی توسعه ناپایدار داشته اند اما منطقه بازفت از مناطق بکر حوزه زاگرس است.

این کارشناس محیط زیست افزود: رودخانه بازفت یکی از ارزنده ترین منابع آبی زاگرس است که جزو زیستگاههای قزل‌آلای خال قرمز به شمار می‌رود. گونه‌های مختلف جانوری مثل پلنگ ایرانی، کل و بز، خرس قهوه‌ای، سنجاب ایرانی و همچنین گونه‌های مرتعی و جنگلی مختلفی در این منطقه هست. جنوب این منطقه که می‌خواهند در آن جاده احداث کنند، جنگل‌های زاگرسی است و به سمت شمال هم گونه‌های مرتعی و گون‌زارهای زاگرسی را داریم.

یوسف‌پور هشدار داد: چندین سال است که شاهد زوال بوم‌سازگان زاگرس هستیم. خشکیدگی گونه‌های مرتعی و جنگلی در حوزه زاگرس از جمله در استان چهارمحال و بختیاری خیلی جدی است. در این استان چیزی نزدیک به ۶۰۰ هزار هکتار گون زار داریم که دویست هزار هکتار آن با پدیده خشکسالی مواجه شده است.

وی ادامه داد: در بحث جنگل ها، آفت‌هایی مثل سوسک چوب‌خوار و آفت زغالی بلوط هست و آفت‌های دیگری که وجود دارد تهدید خیلی جدی برای جنگل‌های زاگرسی به دنبال دارد. با این فشارهایی که وجود دارد الان خشکسالی هم مزید بر علت شده و هرگونه توسعه ناپایدار در این منطقه از توان اکولوژیک منطقه فراتر است.

مدیرکل پیشین محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: احداث جاده‌هایی از این دست که مطالعه نشده و بحث‌های ارزیابی‌اش شکل نگرفته، آن هم در یک منطقه‌ی کاملا کوهستانی با شیب خیلی شدید آسیب‌هایی به دنبال دارد. همین جاده همین الان هم اگر از احداثش جلوگیری شود تخریبی که ایجاد کرده باعث فرسایش شدید خاک در شیب تند کوه می‌شود. علاوه بر این مساله برف‌گیر بودن منطقه است. این منطقه بخش عمده سال زیر پوشش برف است و ما مشابه این جاده که از کنار همین مسیر روستای شیخعلی خان می‌گذرد را داریم که جاده سرآقاسید و معروف به گردنه عسل‌کشان است. دقیقا در همین چند سالی که خشکسالی بوده باز هم سه تا چهار ماه از سال جاده بسته است و در سال‌های عادی و نرمال و ترسالی بیش از شش ماه مسیر جاده بسته است. این مسیر هم مثل همان است یعنی فقط به عنوان یک جاده فصلی می‌شود از آن استفاده کرد که آن هم جاده اصلی و ترانزیت نیست.

یوسف‌پور توضیح داد: این جاده نزدیک ترین مسیر به مسیر گردنه چری به بازفت و خوزستان هست که الان برایش تونل هم احداث می‌کنند که مسیر کوتاهتر شود و طبیعتا این‌ها را کنار هم اگر بگذاریم با شرایطی که وجود دارد منطقی به نظر نمی رسد که در جایی این کار را بکنیم که بکر است، با فرسایش شدید خاک مواجه هستیم، و ضرورت خیلی شدیدی ندارد و جاده ترانزیت و اصلی نمی تواند باشد، جمعیت زیادی هم در آن منطقه وجود ندارد.

وی تأکید کرد: الان در مسیر بازفت به چری جاده هست و رفت و آمد هم هست. نیازی به این جاده نیست البته بخشی از عشایر از آن مسیر به صورت پیاده از قدیم الایام عبور می‌کنند و الان هم ممکن است تردد وجود داشته باشد.

این کارشناس محیط زیست افزود: زردکوه با همه ویژگی‌هایش به لحاظ کارکردهای ویژه‌ای که در حوزه زاگرس و ایران دارد و آثار چه تاریخی، چه طبیعی و چه تمدن‌سازی که داشته و همین الان کارکردهایی که دارد زمانی قرار بود به عنوان اثر طبیعی ملی معرفی شود. اگر علی رغم همه شرایط نامناسبی که کشور دارد یعنی الان که خشکسالی هست و بحث کم آبی و بی آبی هست، باز هم بیاییم و به یک اکوسیستم ارزشمندی مثل زردکوه فشار وارد کنیم طبعا آثار و تبعاتی که دارد هم در کوتاه‌مدت و هم در طولانی‌مدت هزینه‌های سنگینی را بر دوش کشور تحمیل خواهد کرد.

یوسف‌پور تأکید کرد: اگر قرار است بنا به ضرورت‌های اقتصادی منطقه‌ای لجستیک به هر شکلی جاده‌ای احداث شود قاعدتا باید مطالعاتی انجام شود و ارزیابی شود و ظرفیت‌های محیطی بررسی شوند که آیا امکان آن وجود دارد این جاده ساخته شود یا نه. این که طبق یک خواسته افرادی و بعد هم به صرف حضور مقامات استانی در محل مجوز احداث داده شود بدون اینکه ادارات متولی مثل منابع طبیعی موافق موضوع باشند و بدون اینکه بحث ارزیابی محیط زیست داشته باشد و ادارات محیط زیست موافق موضوع باشند و شروع به احداث جاده کنند درست نیست.

وی در پایان گفت: ما حدود ۴ سال پیش بحث خشکیدگی جنگل‌های زاگرس را آن زمان که آقای دکتر فاضل معاون سازمان بود و خانم دکتر ابتکار هم تازه آمده بودند و بعد در زمان آقای دکتر کیخا مطرح کردیم. موضوع اصلی زوال بوم‌سازگان زاگرس است. وقتی تهدیدی متوجه زاگرس است یعنی این که کارکردهایی که کوهستان زاگرس دارد و خدماتی که ارایه می‌کند هم با تهدید مواجه است. این یک موضوع ملی و جهانی است و طبیعتا اقداماتی از این دست می‌تواند دامنه تهدیدات و مخاطراتی که الان متوجه زاگرس است را شدیدتر کند.

منبع: مهر