بیماری‌های عفونی دهان و دندان زمینه‌ساز چه بیماری‌هایی است؟

بیماری‌های قلبی‌ ـ عروقی جزو شایع‌ترین بیماری‌ها هستند و درصد بالایی از جمعیت دچار آن می‌شوند یا پیش‌زمینه ابتلا به آن را دارند. در رابطه با عوامل دخیل در بروز بیماری‌های قلبی ـ ‌عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی تحقیقات گسترده‌ای انجام شده تا عوامل دخیل در بروز این بیماری‌ها شناخته شود و بتوان از بروز آنها پیشگیری کرد. یکی از مسایلی که از سال‌ها پیش ذهن محققان را درگیر خود کرده و هنوز هم برای اثبات آن تحقیقاتی در جای‌جای جهان انجام می‌شود، مساله ارتباط بیماری‌های قلبی- عروقی با بیماری‌های عفونی دهان است. بر اساس آخرین تحقیقی که در همین رابطه در آوریل 2015 انجام و مشروح نتایج آن در مجله پزشکی «آترواسکروزیس» منتشر شد، کاهش التهاب لثه با کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی در ارتباط است.

محققان یک مرکز پژوهشی در ماساچوست طی آزمایش‌های خود موفق به کشف مولکولی به نام ResolvinE1 شدند که می‌تواند التهاب را در ناحیه دهان و قلب کاهش دهد. در سال 2013 هم محققان دانشکده پزشکی ‌هاروارد در آمریکا نشان دادند عفونت‌ پارادونتال که نوعی عفونت باکتریایی لثه است و تصلب شریان یعنی از دست دادن خاصیت ارتجاعی عروق که منجر به گرفتگی آن می‌شود، هر دو به طور همزمان در افراد بیمار بروز می‌کند. محققان دانشگاه سیدنی استرالیا هم در بررسی‌های خود اثبات کردند درمان بیماری‌های لثه از ضخامت دیواره عروق می‌کاهد و استفاده از ژل ضدالتهاب لثه، کاهش 30 درصدی کلسترول بد خون را همراه دارد. محققان فنلاندی در همین راستا در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیدند که مردان مبتلا به سکته حاد قلبی در مقایسه با سایر مردان دچار عفونت باکتریایی شدیدتری هستند و از بیماری لثه رنج می‌برند. همچنین سکته در بیمارانی که دچار عفونت لثه هستند، شدیدتر از سکته در سایر افراد است. 7 سال پیش تحقیقی روی 214 فرد داوطلب انجام شد و آن زمان هم این موضوع مورد تایید قرار گرفت که تشخیص زودهنگام و درمان بیماری‌های دهان و دندان می‌تواند از بروز بیماری‌های قلبی- عروقی کشنده پیشگیری‌ کند. 10 سال پیش نیز تحقیقی روی ارتباط سکته مغزی و جراحی‌های دهان انجام شد و ثابت کرد بیمارانی که از سکته مغزی ایسکمیک رنج می‌برند، دندان‌ها و تراکم استخوانی ناحیه دهان کمتری دارند. قدیمی‌ترین تحقیق در این رابطه مربوط به سال 1993 است؛ تحقیقی آمریکایی روی آزمایشات دهان و دندان 10 هزار فرد داوطلب نشان داد وجود بیماری‌های لثه می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

متاسفانه بخش قابل‌‌توجهی از جمعیت به مراقبت‌های دهان و دندان توجهی ندارند. قشر طبقه پایین جامعه حتی اطلاعات کافی در مورد روش‌های ساده پیشگیری از بروز بیماری‌های دهان و دندان ندارند و دسترسی نداشتن به امکانات درمانی، زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها در آنهاست. این موضوع باعث می‌شود این گروه از افراد با ورود به میانسالی دندان‌های خود را از دست بدهند که این مساله تاثیر منفی بر تغذیه آنها دارد و احتمال بروز انواع بیماری‌ها‌ از جمله دیابت و سرطان را افزایش می‌دهد.

متخصصان معتقدند افرادی که برای بررسی سلامت قلب مراجعه می‌کنند نه‌تنها لازم است آزمایش دیابت و کلسترول بدهند و فشارخونشان کنترل شود بلکه باید از منظر سلامت دهان و دندان هم مورد بررسی قرار بگیرند.

بیماری‌های عفونی دهان و دندان زمینه‌ساز چه بیماری‌هایی است؟

بیماری‌های قلبی‌عروقی: عفونت‌ پارادونتال (عفونت باکتریایی لثه) و خونریزی لثه می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را افزایش دهد. این نوع عفونت باکتریایی دهانی افزایش‌دهنده احتمال سکته قلبی، سکته مغزی و اندوکاردیت یعنی التهاب آندوکارد (بافت داخلی قلب)در بیماران مبتلا به مشکلات دریچه قلب یا بیماری‌های قلبی است.

دیابت: تحقیقات بسیاری ثابت کرده بین ابتلا به دیابت و عفونت‌های باکتریایی دهان ارتباط نزدیکی وجود دارد. عفونت باکتریایی دهان بر کنترل و تعادل قندخون اثر منفی دارد و کنترل نکردن قندخون خودش میزان حساسیت به عفونت را در بدن افزایش می‌دهد. برخی عفونت‌های باکتریایی شدید حتی می‌تواند قندخون را افزایش دهد و باعث بروز مشکلات مرتبط با دیابت به‌خصوص دیابت نوع2 شود.

زایمان زودهنگام: تحقیقات وسیعی نشان داده عفونت باکتریایی دهان می‌تواند زمینه‌ساز زایمان زودرس باشد. این بیماری باعث بروز پاسخ‌های التهابی می‌شود که احتمال عوارض زایمانی را بالا می‌برد.

بیماری‌های مفصلی، استخوانی و تاندونی: عفونت‌های دهانی می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های استخوانی و تاندونی از جمله پلی‌آرتریت روماتویید، تاندینیت حاد و عفونت پروتیز لگن باشد.

سوءتغذیه: بی‌توجهی به سلامت دهان و دندان، باعث بروز مشکلات دندانی و ریزش آن می‌شود و جویدن را به مرور برای فرد دشوار می‌کند. این مساله خود باعث بروز کمبودهای تغذیه‌ای خواهد شد که در بروز برخی بیماری‌ها از جمله دیابت و سرطان نقش دارند.

چه عواملی در بروز بیماری‌های عفونی باکتریایی دهان نقش دارند؟

دخانیات: محققان معتقدند سیگار یکی از عوامل دخیل در بروز بیماری‌های قلبی ـ‌عروقی و لثه است. دخانیات با افزایش میزان باکتری در دهان و هموار کردن راه ورود باکتری به خون می‌تواند زمینه‌ساز بیماری شود. دخانیات محرک دیواره عروق خونی است و می‌تواند زمینه‌ساز چسبندگی باکتریایی و آسیب به بافت‌ها ‌شود. البته تحقیقاتی هم در این زمینه انجام شده که این مساله را رد کرده و در کل ضد و نقیض‌هایی وجود دارد.

فلوراید: متخصصان می‌گویند کاهش قابل‌‌توجه فلوئور می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات دهان و دندان و به دنبال آن بیماری‌های قلبی- عروقی باشد. تحقیقات پژوهشگران فنلاندی روشن کرد میزان ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی در ساکنان شهرهایی که در آن آب لوله‌کشی حاوی فلوراید و منیزیم کمتری است، 4 برابر بیش از میزان ابتلا در افرادی است که آب غنی از فلوراید مصرف می‌کنند.

تغذیه: برخی تحقیقات نشان داده رژیم‌های غذایی نامناسب می‌تواند زمینه‌‌ساز التهاب به دلیل افزایش میزان باکتری‌های دهانی باشد. بنیاد بیماری‌های قلب آمریکا توصیه می‌کند به سلامت دهان و دندان خود توجه بیشتری داشته باشید و به محض بروز عفونت آن را درمان کنید تا احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را در خود کاهش دهید.

چگونه از دندانمان مراقبت کنیم؟

بررسی مرتب و حداقل سالانه نزد دندان‌پزشک و رعایت بهداشت دندان‌ها ضروری است. سیگار را ترک و به طور مرتب از مسواک، نخ دندان و دهانشویه‌ها استفاده کنید. توصیه می‌شود به محض مشاهده کوچک‌ترین عفونتی برای درمان به متخصص مراجعه کنید.

تبیان