آداب و شرایط صحت نذر

موضوع "نذر" یکی از مسائل مربوط به احکام اسلامی است. این مسئله به قدری در فرهنگ ایرانیان نهادینه شده که تقریباً هر هفته اخباری را مبنی بر نذر دادن یکی از بستگان یا همسایه‌های خود می‌شنویم و یا گاهی خودمان مبادرت به انجام این کار می‌کنیم. گسترش فرهنگ نذر در بین مردم ناخداگاه سؤالاتی را در ذهن‌ها نسبت به احکام نذری به وجود آورده است. در این باره ابتدا به تعریف نذر می‌پردازیم سپس احکام مربوط به آن را بر اساس مراجع عظام تقلید می‌خوانید.

در یک تعریف کلی، نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک کند. در انعقاد نذر باید صیغه مخصوص یعنی «لله علی کذا» خوانده شود. یا برای نذر کردن می‌توان چنین نیت کرد: برای خدا بر عهده من باشد اگر بیمارم شفا یافت یا فرزندم در کنکور قبول شد، فلان مقدار پول برای امام حسین(ع) یا حضرت ابوالفضل و در راه شادی روح آ‌ن‌ها به فقراء بدهم و یا برای اقامه مجلس روضه او بدهم. البته به اعتقاد برخی مراجع عظام تقلید از جمله آیت‌الله خامنه‌ای باید صیغه مخصوص خوانده شود.

درباره شروط نذر، شرط اول آن است که نذر کننده باید مکلف باشد بنابراین بر کسی که مکلف نیست عمل و وفای به نذر واجب نیست.

شرط دوم نذر آن است که نذرکننده عاقل باشد. بنابراین آدم سفیهى که مال خود را در کارهاى بیهوده مصرف مى‌کند، چنانچه با حال سفاهت بالغ شده باشد یا حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیرى کرده باشد، نذرهاى مربوط به مالش صحیح نیست.

شرط سوم آن است که نذر کننده از روی اختیار نذر کند، بنابراین نذر کردن کسى که او را مجبور کرده‌اند، یا به واسطه عصبانى شدن بى‌اختیار نذر کرده، صحیح نیست. (رساله‌ی امام خمینی‌ (ره)، باب نذر)

یا یکی از شروط دیگر نذر، توانایی در انجام آن است؛ مثلاً کسى که نمى‌تواند پیاده به کربلا برود، اگر نذر کند که پیاده برود نذر او صحیح نیست.