اعتراض به ویدئوهای جنجالی در حمایت از سعید محمد

سال‌هاست که با نزدیک شدن به موسم انتخابات، حضرات یادشان می‌افتد که نیمی از جمعیت کشور زنان هستند و با استفاده از ظرفیت آنها می‌توانند به اهداف سیاسی خود دست یابند؛ زنانی که یا مورد سوءاستفاده تبلیغاتی قرار می‌گیرند، یا با دادن شعارها و وعده‌های دهن‌پرکنی مثل عدالت جنسیتی و وعده وزیر زن، آنها را به عرصه انتخابات می‌کشاند. البته نه برای انتخاب شدن بلکه همواره برای انتخاب کردن! حق مسلم و حقوق شهروندی که به دلیل تفسیر خاص شورای نگهبان از قانون اساسی و مساله «رجل سیاسی»، سال‌هاست از آنها گرفته شده و بعید به نظر می‌رسد که قصد اصلاح نگاه خود را به این سادگی‌ها داشته باشد.

اخیرا ویدئویی در فضای مجازی در حمایت از یک کاندیدای ریاست‌جمهوری از یک پایگاه اجتماعی خاص، منتشر شده که در آن زنانی حضور دارند که با معرفی خود و محل سکونتشان، صراحتا اعلام می‌کنند «برای اقتدار ملی و گشایش اقتصادی رای خود و خانواده آنها» این شخص مورد نظر است!

موضوعی که علاوه بر تبلیغات زودهنگام انتخاباتی، تخلف محسوب می‌شود، از زنان به عنوان ابزار تبلیغاتی سوءاستفاده کرده است. یکی از کاربران فضای مجازی هم با اشاره به یکی از سخنان شهید مطهری درباره سوءاستفاده غرب از زنان در این باره نوشته است: «شهید مطهری می‌گفت در غرب از زنان و جاذبه‌های جنسی‌شون در تبلیغات سیاسی و انتخاباتی سوءاستفاده می‌کنن. جاش خالیه تا ببینه سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از #زنان برای تبلیغات انتخاباتیشون دارن سوءاستفاده می‌کنن. الهی شکر که داریم به غرب می‌رسیم.»

زنان و انتخابات

ناگفته نماند که سال‌هاست از زنان و انتخابات، به عنوان دو مفهوم مجرد، اما یک مقوله به‌هم‌تنیده استفاده می‌شود؛ مساله‌ای که با نزدیک شدن به انتخابات به صورت ناخودآگاه همه حواس‌ها را به زنان معطوف می‌کند و استفاده از ظرفیت و توانمندی و مدیریت آنها را به میان می‌کشد. خواه توجه به موضوع حجاب و زنان باشد که این روزها نقل محافل فضای مجازی و اتاق‌های گفت وگوی کلاب‌هاوس است و کاندیداهای انتخاباتی درباره آن سخن می‌گویند. حتی یکی از آنها که به وضوح نشان داده بود موافق حجاب اجباری است و آن را لازم و ضروری می‌داند و حتی روزی وزیر کشور را به دلیل استفاده زنان از ساپورت به صحن مجلس کشانده بود، حالا می‌گوید با نداشتن حجاب در حد برداشتن روسری زنان مشکلی ندارد!

یکی دیگر هم با وجودی که کاندیدای نظامی انتخابات ۱۴۰۰ است، برای تبلیغ خود از زنان بدون روسری و حجاب استفاده می‌کند تا مثلا القا کند که هر کسی با هر پوشش و عقیده‌ای مورد حمایت است! در حالی که واقعیت موجود در جامعه چیز دیگری است و اگر این‌گونه بود تا این حد شاهد حضور گشت‌های ارشاد و برخورد خشن نظامی‌ها با زنان و دختران جامعه نبودیم.

کابینه جوان و زنانه

موضوع زنان و انتخابات از یک منظر دیگر هم قابل بررسی و مورد نقد است. اینکه با نزدیک شدن به زمان انتخابات، حاکمیت برای اینکه جامعه را به حضور در انتخابات تشویق کند، پای زنان و جوانان را به میان می‌کشد. مثلا با دادن وعده وزیر زن یا استفاده از کابینه جوان، سعی در بالا بردن مشارکت در انتخابات دارد. حتی دیده شده زارع فومنی یکی از چهره‌های حاشیه‌دار و کاندیدای ریاست‌جمهوری هم وعده کابینه تماما زنانه را داده است!

جدای از وعده‌های داده‌شده، واقعیت این است که برخی کاندیداها، زنان و جوانان را صرفا به عنوان «پوسترچسبان» می‌خواهند و با وعده‌های قشنگ به میدان می‌آورند اما بعد از اینکه به مقصود رسیدند همه وعده‌ها را به فراموشی می‌سپارند و بهانه مخالفت مراجع با وزیر زن را علم می‌کنند یا از مشکلات پیش رویشان برای استفاده از زنان در کابینه و پست‌های مدیریتی سطح بالا سخن به میان می‌آورند.

نگاه شورای نگهبان به رجل سیاسی

البته نکته قابل توجه دیگر که هیچ گاه حضور زنان در انتخابات جدی گرفته نشده، نوع نگاه شورای نگهبان به موضوع رجل سیاسی و تعیین تکلیف نکردن برای این مفهوم است که در قانون اساسی وجود دارد. نگاه به انتخابات ریاست‌جمهوری به حدی خشک و مردسالارانه است که با وجود اینکه اعظم طالقانی سابقه نمایندگی مجلس را در کارنامه خود داشت طی همه سال‌های حیاتش نتوانست تایید صلاحیت شورای نگهبان را دریافت کند و رجل سیاسی شناخته شود، چراکه برخلاف قانون اساسی، در شورای نگهبان نگاه جنسیتی به رجل سیاسی وجود دارد و برخی نمی‌خواهند زنان را در قدرت شریک کنند، حتی به شرط شایسته‌سالاری؛ موضوعی که هر چهار سال یک بار، اعظم طالقانی بر آن اصرار ورزید و حتی برای رسیدن به حقش تحصن کرد، اما شورای نگهبان حاضر به کوتاه آمدن از این تفسیر مردسالارانه نشد.

شاید رییس‌جمهور آینده یک زن باشد

اگرچه عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان چند ماه پیش گفت که «شاید رییس‌جمهور آینده یک زن باشد» اما تجربه نشان داده که موضوع رجل سیاسی، هر چند وقت یک بار صرفا بیان شده و بدون تعیین تکلیف پرونده‌اش بسته می‌شود. البته این سخنان کدخدایی همان زمان واکنش‌هایی داشت و مثلا محمدعلی ابطحی عضو مجمع روحانیون مبارز در توئیتی نوشت: «آقای کدخدایی خودش هم می‌داند این شورای نگهبان به یک خانم اجازه کاندیدایی ریاست‌جمهوری را نمی‌دهد. گول زدن مثل خیلی کارهای دیگر در شأن شورای نگهبان نیست. خدا رحمت کند خانم اعظم طالقانی را، همه دوره‌ها کاندیدا می‌شد و تحصن هم می‌کرد و یکبار تایید نشد.»

زهرا شجاعی فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز نوشت: «امیدوارم انگیزه آقای کدخدایی از بیان این سخن جذب مشارکت و حضور مردم در انتخابات نباشد و ریشه فکری و واقعی داشته باشد. لازمه آن هم این است که قبل از انتخابات تفسیر شورای نگهبان از رجل سیاسی مشخص شود تا خانم‌ها مطئمن شوند که این فقط یک بازی نبوده و سوءاستفاده ابزاری از آنان نمی شود.»

بنا بر این گزارش، هربار یک بهانه برای جلب آرا به صندوق‌های رای به کار می‌رود و این بار هم استفاده ابزاری از زنان در ویدئویی برای حمایت از سعید محمد به کار گرفته شده است؛ موضوعی که علاوه بر اعتراض کاربران فضای مجازی و فعالان سیاسی اعم از زن و مرد، صدای زنان نماینده سابق مجلس را هم درآورده است.

استفاده ابزاری کاندیدای نظامی از زنان

طیبه سیاوشی نماینده مردم تهران در مجلس دهم و عضو فراکسیون زنان در این باره به «جهان صنعت» گفت: «اولین چیزی که در این ویدئو جلب توجه می‌کند اینکه پایگاه اجتماعی سردار سعید محمد با این تبلیغات متفاوت همخوانی ندارد و این تصاویر به بیننده شوک وارد می‌کند که این شخص با این پایگاه اجتماعی به هر ابزاری برای رسیدن به هدفش دست زده است.»

او ادامه داد: «متاسفانه این رفتاری است که سیاسیون به آن متوسل می‌شوند چرا که اخلاق سیاسی در جامعه ما ملاک قرار نگرفته و با وجود مباحث مذهبی و ایدئولوژیکی که ۴۲ سال بر آن تاکید شده، اخلاق سیاسی رعایت نمی‌شود و افراد از هر ابزاری برای پیشبرد اهدافشان استفاده می‌کنند. خواه ابزار قرار دادن زنان باشد یا استفاده ابزاری از کودکان (دعوت از فائزه‌ هاشمی برای مناظره) که طی چند شب گذشته در فضای مجازی شاهد بوده‌ایم.»این فعال حوزه زنان تاکید کرد: «البته زنان ما به این فهم و درک از مشارکت سیاسی رسیده‌اند که صرفا با حربه رای دادن، پای صندوق‌ها نروند. آنها متوجه شده‌اند که فقط رای‌دهنده نیستند و باید مورد انتخاب قرار بگیرند.

اما اینکه برخی بخشی از جامعه زنان را اینگونه متقاعد می‌کنند که ما صدای شما خواهیم شد و از آنها استفاده ابزاری و تبلیغی می‌کنند تا به هدفشان برسند، رفتار غیراخلاقی است و باید به این زنان آگاهی داد تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرند.»

این نماینده سابق مجلس تاکید کرد: «بحث مهم این است که نظام مشروعیتش را از مردم می‌گیرد، اما متاسفانه ابزارها مشروع نیست و کسانی که در جامعه تصمیم‌گیرنده هستند و رصد می‌کنند و قرار است بر انتخابات نظارت کنند، باید مراقب این رفتارها هم باشند. البته این رفتارهای غیراخلاقی و زن‌ستیزی را در سایر جوامع هم مشاهده می‌کنیم اما در جوامع دموکراتیک بیشتر کنترل شده است.»

زنان باید خودشان در معرض انتخاب باشند نه صرفا رای دادن

حمیده زرآبادی، دیگر نماینده مجلس دهم و سخنگوی سابق فراکسیون زنان مجلس هم در این باره به «جهان‌صنعت» گفت: «زنان را بازیچه انتخابات قرار دادن مقوله غیراخلاقی است و برخی حاضرند به هر شکل ممکن از زنان به عنوان ابزار تبلیغاتی در انتخابات استفاده کنند.»این نماینده مجلس دهم افزود: «کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری از نظر قانون اساسی هیچ منعی ندارد و محدودیت‌های ایجاد شده صرفا به دلیل تفسیر شورای محترم نگهبان از رجل سیاسی است که بر خلاف قانون به آن نگاه جنسیتی دارد.»او در مثالی توضیح داد: «شورای نگهبان مثلا خانم اعظم طالقانی که نماینده مجلس بوده‌اند را تایید صلاحیت نکردند اما آقای احمدی‌نژاد که دوره کوتاهی شهردار و استاندار بودند را تایید کردند و رجل سیاسی شناختند. همچنین دور اول شهرداری آقای قالیباف که بسیار کوتاه بود، صلاحیتش برای حضور در انتخابات تایید شد و رجل سیاسی شناخته شد، اما خانم طالقانی با آن همه سابقه مبارزاتی و نمایندگی مجلس، رجل سیاسی شناخته نشد. در حالی که رجل سیاسی ربطی به جنسیت ندارد.»زرآبادی با انتقاد از نوع نگاه به مقوله زنان در انتخابات یا مناسبت‌هایی که برای حاکمیت مهم است، گفت: «در مناسبت‌های خاص صداوسیما دنبال افرادی می‌گردد که نوع پوشش‌شان انتخابی است و از آنها استفاده ابزاری و تبلیغاتی می‌کند تا به دنیا نشان دهد حجاب در کشور ما اختیاری است. اما در عمل همیشه حجاب برتر را چادر معرفی کرده و در این مواقع دنبال سوءاستفاده از نوع پوشش متفاوت زنان است.»سخنگوی فراکسیون زنان مجلس دهم همچنین با اشاره به ویدئوی تبلیغاتی سعید محمد گفت: «این کلیپ تبلیغاتی می‌خواهد القا کند که مهم نیست شما چه نوع پوشش و حجابی دارید، کسی نمی‌تواند به شما تعرضی کند و شما از حقوق شهروندی برخوردارید. در حالی که در واقعیت اگر خانمی در خودروی شخصی خود شال و روسری‌اش به عقب برود به عنوان یک فرد متخلف که نظم عمومی و قوانین کشور را نادیده گرفته، شناخته شده و مجازات می‌شود.»زرآبادی با بیان اینکه تاکنون ستاد انتخاباتی زودهنگام سردار محمد که کاندیدای نظامی انتخابات پیش رو است، هیچ واکنش و تکذیبی درباره این ویدئو نشان نداده‌اند، این رفتارهای انتخاباتی را توهین به جامعه زنان دانست و تاکید کرد که باید فرهنگسازی کرد و به زنان آموزش داد تا جلوی سوءاستفاده از آنها گرفته شود چرا که آنها باید به عنوان بازیگردان سیاسی باشند نه صرفا رای دهنده انتخاباتی!