مشکلات کارگران در مسائل مختلف چیست؟

با این‌ حال مشکلات جامعه کارگران موضوعی است که به ‌عنوان دغدغه اصلی کارگران محسوب می‌شود. متاسفانه بسیاری از کارگران به‌ دلیل مشکلات اقتصادی و عدم توانایی لازم در تهیه مایحتاج زندگی، نگرانی‌های زیادی دارند. مشکلات کارگران به‌ عنوان یکی از مسائل مهم برای دولت نیز محسوب می‌شود. دولت همواره در تلاش است تا در جهت حمایت از کارگر، اقدامات موثری را انجام دهد تا مشکلات کارگران در کشور با کاهش مواجه شود. با این ‌حال برای حل مشکلات اساسی این قشر، تلاش و همت بسیار بیشتری نیاز است.

زنان و مردان کارگر که در جامعه مشغول به‌کار هستند، با مسائل مختلفی مواجه می‌شوند که لازم است این مسائل و مشکلات به بهترین شکل ممکن رفع شود. از مهم‌ترین مشکلات کارگران در ایران می‌توان به عدم امنیت شغلی اشاره کرد. در شرایطی که کارگر با مشکلاتی مانند عدم امنیت شغلی و نگرانی در خصوص ترس از دست دادن کار مواجه باشد، ممکن است در انجام تعهداتی که به او محول شده ‌است، اختلال ایجاد شود. به‌ جهت این‌که کارگر باید مدام بابت آینده شغلی خود، نگران باشد. این موضوع در کارگران فصلی بیشتر به چشم می‌خورد. کارگرانی که مدت همکاری آن‌ها با کارفرما محدود به فصل خاصی است، با پایان فصل، بیکار می‌شوند. مانند این‌که شخصی در فصل مشخصی در حوزه کشاورزی به ‌عنوان کارگر به‌کار گرفته می‌شود و پس ‌از برداشت محصول مدنظر، این کارگر شغل خود را از دست می‌دهد.

تعداد زیادی از کارگرانی که سرپرست خانواده هستند، علی‌رغم تلاش و فعالیت مستمر، امکان تامین رفاه برای اعضای خانواده خود را ندارند. این موضوع در خانواده‌ نیز موجب اختلاف و ایجاد مشکلات متعدد می‌شود.

مشکلات کارگر چیست؟

شاید صحبت کردن در مورد مشکلات کارگر ظاهرا موضوعی ساده به‌ نظر برسد، ولی در حقیقت مشکلات کارگران و شرح تمام این مشکلات، کار راحتی نیست. کارگران در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارند و مشکلات آن‌ها نیز مطابق با محیط کار یا موضوع فعالیت آن‌ها تفاوت‌هایی دارد.

به‌ عنوان مثال، ممکن است دغدغه‌ها و مشکلات کارگران معدن با دغدغه‌های کارگری که در یک کارگاه تولیدی فعالیت دارد، متفاوت باشد. 

بعضی از کارگران به ‌علت محیط شغلی آلوده و خطرناک در معرض آسیب‌های جسمی و حتی روحی قرار می‌گیرند. در حالی‌ که محیط بعضی کارگران مناسب‌تر است و موضوع دغدغه آن‌ها نیز تفاوت‌ دارد. متاسفانه احتمال بیمار شدن و ورود آسیب‌های جسمانی به کارگرانی هم که در محیط شغلی خطرناک یا آلوده مانند کارخانه سیمان یا ذوب‌آهن مشغول به کار هستند و کارگرانی که در معرض اشعه‌های خطرناک قرار دارند، بسیار زیاد است. کارگرانی هم که در محیط‌های کاری با آلودگی صوتی فعالیت می‌کنند، علاوه ‌بر مشکلات جسمی، ممکن است با مشکلات روحی نیز مواجه شوند.

مشکلات اقتصادی و مسائل معیشتی، به عنوان یکی از مشکلات هم کارگران محسوب می‌شود. در واقع این موضوع به عنوان دغدغه‌ای مشترک در میان تمام کارگران وجود دارد. یه جهت اینکه معمولا کارگران نسبت به تلاش و زحمتی که انجام می دهند، حق الزحمه کمی دریافت می کنند و این حقوق برای گذران زندگی آن‌ها کافی نیست. با وجود مشکلات اقتصادی در جامعه، مشکلات بیشتری بر کارگران تحمیل شده است و شرایط زندگی برای آنها دشوار به نظر می‌رسد.  لازم است برای حل این موضوع، تصمیم‌گیری و تلاش مضاعفی به کار گرفته شود تا کارگران نیز بتوانند رفاه نسبی را در زندگی خود تجربه کنند.

مشکلات کارگر و کارفرما

یکی از مهم‌ترین مسائل در زمان شروع به‌ کار کارگر و آغاز همکاری او با کارفرما، امضای قرارداد کار است. قانون کار با هدف حمایت از کارگران، توافقات کتبی و شفاهی کارفرما و کارگر را می‌پذیرد.

گاهی ممکن است کارگری بدون داشتن قرارداد کتبی به‌کار گرفته شود و کارفرما حقوق و مزایای قانون کار را برای او پرداخت نکند. در این ‌صورت کارگر حتی بدون داشتن قرارداد کتبی و با اثبات وجود رابطه کاری، امکان پیگیری حقوق و مطالبات خود را دارد.

با وجود نوسانات اقتصادی در جامعه، بسیاری از کارفرماها ترجیح می‌دهند با کارگر قرارداد کوتاه‌مدت چند ماهه یا حداکثر یک ‌ساله امضا کنند. این عدم امنیت شغلی نیز به ‌عنوان یکی از نگرانی‌های کارگر محسوب می‌شود. به دلیل اینکه همواره این نگرانی با او همراه خواهد بود که پس ‌از پایان این دوره کوتاه، چه شغلی خواهد داشت.

پرداخت نکردن حقوق و مزایا و حق بیمه یکی دیگر از مشکلات کارگر محسوب می‌شود. تعدادی از کارفرماها در زمان شروع رابطه کاری با کارگر، با او توافق می‌کنند که بدون بیمه مشغول به‌ کار شود. همچنین حقوق و مزایای کارگر را به ‌صورت کامل پرداخت نمی‌کنند و مبلغ کمتری نسبت ‌به حداقل حقوق و مزایا برای او در نظر می‌گیرند. در این شرایط ممکن است کارگر به‌ دلیل مشکلات زندگی یا با هدف کسب تجربه، به این تعهد کاری پای‌بند بماند. با این حال باید گفت که پرداخت حقوق و مزایا و حق بیمه به‌ عنوان تکلیف قانونی کارفرما محسوب می‌شود و قابل توافق نیست. یعنی اگر کارگر به کارفرما اعلام کند که حق بیمه یا حقوق و مزایای قانونی را نمی‌خواهد یا مبلغی را کمتر از آن دریافت کند، این شیوه از توافق صحیح نیست. به دلیل اینکه این موارد از قواعد آمره هستند و امکان توافق در مورد آن‌ها وجود ندارد. کارفرما مکلف است حقوق و مزایای نیروی کار را بپردازد و از تاریخ شروع به کار، او را بیمه کند.

مشکلات کارگران ساختمانی

کارگر ساختمانی، کارگری است که برای امور مربوط به احداث بنا، تجهیز، تخریب یا تعمیر ساختمان به‌ کار گرفته می‌شود. این دسته از کارگران معمولا در کنار بناها یا پیمانکاران، مشغول به فعالیت هستند. معمولا مدت همکاری کارگران ساختمانی با کارفرما، محدود به ساخت و تکمیل پروژه مد نظر است. یعنی چنانچه امور مربوط به ساختمان کارفرما به پایان برسد، کارگر ساختمانی شغل خود را از دست خواهد داد.

متاسفانه امنیت شغلی در مورد این دسته از کارگران نیز وجود ندارد. بیمه این کارگران نیز موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود. گاهی ممکن است این کارگران در ارتفاع، تعهدات خود را انجام دهند، در این‌ صورت ممکن است مشکلاتی مانند سقوط یا ورود آسیب‌های جسمی برای آن‌ها دردسرساز شود. به همین دلیل اخیرا موضوع بیمه کارگران ساختمانی با هدف پیشگیری از این موارد، نسبت به گذشته، به صورت جدی‌تر پیگیری می‌شود.

حل مشکلات کارگران

رسیدگی به مشکلات کارگران باید مطابق نوع و شیوه کار آن‌ها انجام بگیرد تا بهترین راهکار برای حل این مشکلات انتخاب شود. در واقع مشکلات کارگران را نمی‌توان به‌ صورت یکسان در نظر گرفت و در خصوص همه کارگران به‌صورت واحد اقدام کرد.

بعضی از مشکلات کارگران که مربوط به محرومیت آن‌ها از حقوق و مزایا یا حق بیمه می‌شود، در مراجع حل اختلافی که در قانون کار مطرح شده‌اند، قابل پیگیری هستند.

گاهی ممکن است کارفرما حق بیمه کارگر را پرداخت نکند یا حقوق و مزایای قانونی برای او در نظر نگیرد و صرفا مبلغ اندکی را به نیروی کار پرداخت کند.  در این صورت کارگر می‌تواند با مراجعه به مراجع حل اختلافی که در اداره کار مستقر هستند، علیه کارفرما اقدامات لازم را انجام دهد.

در شرایطی این احتمال وجود دارد که کارفرما و نیروی کار قرارداد کار موقت را امضا کنند. این موضوع به حفظ حقوق کارگر کمک شایان توجهی می‌کند و برای کارفرما نیز مزایایی دارد. با وجود قرارداد کتبی، اثبات رابطه کاری راحت‌تر صورت می‌گیرد و طرفین در طول مدت اعتبار قرارداد، ملزم هستند که تعهدات قراردادی خود را ایفا کنند. چنانچه هرکدام از طرفین تعهدات خود را مطابق قرارداد انجام ندهد، در این‌ صورت با وجود این قرارداد کتبی، امکان پیگیری این موضوع با استناد به متن قرارداد، راحت‌تر خواهد بود.