موسی غنی نژاد: هدف آرمانی عدم دخالت دولت در اقتصاد به یکباره و در کوتاه مدت امکان پدیر نیست

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

به نظر شما اقتصاد ايران از فضاي رقابت پذيري تا چه اندازه فاصله دارد؟ اساسا شما اعتقاد داريد که چه زماني مي توان به سمت اقتصاد رقابتي بدون دخالت مستقيم دولت حرکت کرد؟

برای برون رفت از مشکلات باید راهکارها را برمبنای واقعیات امروز اقتصاد ارزیابی کرد؛ شاید هدف آرمانی رسیدن به یک اقتصاد رقابتی و بدون دخالت دولت در بخش های مختلف از جمله قیمت گذاری باشد اما این هدف به یکباره و در کوتاه مدت قابل وصول نیست. یکی از پیشنهادات آن است که در کوتاه مدت دخالت دولت در قیمت گذاری کالا و خدمات فقط به واحدهایی معطوف شود که از دولت یارانه یا کمک مالی دریافت می کنند، براین اساس واحدهای خارج این قاعده از دخالت دولت در قیمت گذاری معاف شوند.

البته در حال حاضر نگراني دولت از بابت گراني است و احتمالا به همين دليل در قيمت گذاري کالاها دخالت مي کند؟

آن چیزی که در شرایط کنونی کشور مانند یک آفت بزرگ است نوع نگاه برخی مسئولان کشور است. متاسفانه برخی مسئولان تصور می کنند که افزایش قیمت ها و رشد تورم ناشی از گرانی است به عبارتی آن ها معتقدند تورم افزایش می یابد زیرا برخی واحدها گران فروشی می کنند، به نظرم این نوعی خلط مبحث بوده و از لحاظ علمی کاملا نادرست و اشتباه است. البته این نگاه از زمان پیش از انقلاب نیز وجود داشته است و همواره این نوع تفکرات به فعالان اقتصادی ما و بخش خصوصی کشور لطمه وارد کرده است.

اين موضوع به دولت خاصي مربوط است؟

خير. امروز نیز جای تاسف دارد که برخی مسئولان این خط فکری را دنبال می کنند که البته این نوع تفکر مربوط به همه دولتمردان کنونی نیست. برای مثال در طول ماه های گذشته آقای روحانی به عنوان رهبر اصلی دولت محور سیاست های اقتصادی دولت را برمبنای اقتصاد رقابتی عنوان کرده است. اما نکته تعجب برانگیز در این بین اظهارنظر برخی مسئولان و تاکید آن ها بر لزوم کنترل قیمت ها است به نوعی که می تواند بیانگر عدم وجود یکدستی در تفکر اقتصادی تیم دولت باشد که این امر نتایج نامناسبی به همراه خواهد داشت. من نگران آن هستم که این نوع تفکر دستوری بر سیاست های اقتصادی دولت قالب شود و تصور کنند که می توان با کنترل قیمت ها، اقتصاد را کنترل کرد. در حال حاضر یکی از مشکلات ما از آنجا ناشی می شود که دولت به برخی بخش های اقتصادی یارانه می پردازد یا اینکه از محل منابع خود به آنها کمک های مالی می پردازد؛ بنابراین، این تصور ایجاد می شود که دولت می تواند به سبب کمکی که به این واحدهای اقتصادی می کند، روی قیمت تمام شده تولیدی آنها نیز نظارت داشته و در تعیین قیمت ها دخالت کند این تفکر یک اشتباه بزرگ است، اشتباهی که متاسفانه با آن روبرو هستیم.

شما قائل به اين نيستيد که در شرايط امروز اقتصاد ايران نياز به دخالت دولت در برخي حوزه هاي اقتصادي وجود دارد؟

البته در بحث قیمت گذاری دستوری باید به واقعیات امروز کشور نیز توجه کرد و دید که در شرایط امروز چه می توان کرد؟ شاید اینکه بگوییم دولت به یکباره از اقتصاد و بازار کنار برود، یک رویکرد ایده آل باشد اما آیا این امر قابل وصول و تحقق است؟ آیا واقعا می توان انتظار داشت که این اتفاق در کوتاه مدت بیفتد؟ به نظرم پاسخ منفی است. به نظرم در شرایط کنونی و باتوجه به آنچه که در اقتصاد امروز ما جریان دارد، قابل تحقق ترین و منطقی ترین راهکار این است که از دولت خواسته شود نظارت بر قیمت ها و به عبارتی تلاش برای قیمتگذاری کالا و خدمات را تنها به واحدهایی معطوف کند که آنها از دولت یارانه دریافت کرده و چرخشان با بهره گیری از منابع و کمک های دولتی می چرخد. اما از سوی دیگر دولت اجازه نداشته باشد روی قیمت گذاری بنگاه هایی که هیچ کمکی دریافت نمی کنند و روی پای خود می چرخند، دخالتی اعمال کند. البته اجرای چنین سیاستی هم، باید تنها به یک بازه زمانی کوتاه مدت و مشخص محدود شود. چرا که بهتر آن است دولت در دراز مدت پای خود را از هرگونه دخالت در بازار کنار بکشد و هیچ گونه اعمال نظری روی قیمتگذاری کالا و خدمات نداشته باشد.

به اعتقاد شما راهکار بلند مدت براي ايجاد فضاي رقابت پذيري در اقتصاد ايران چيست؟

باید به سمتی حرکت کرد که اجازه داده شود سیستم اقتصاد و بازار به واقع، رقابتی عمل کنند. این یک رویکرد آرمانی است اما از آنجا که در انطباق آن با واقعیت های امروز کشور قابل وصول نیست، شاید بتوان به راهکار عنوان شده برای کوتاه مدت متوسل شد و بعد انتظار تحقق ایده آرمانی را داشت.