6 طرح برای خانه‌دار شدن مردم

به گزارش نامه نیوز ، از مهم‌ترین برنامه‌‌های مسکن دولت، طرح مسکن اجتماعی است که قرار است با اتمام واحدهای باقیمانده مسکن مهر این طرح در کشور اجرا شود طرح مهم دیگر دولت دربخش مسکن، افزایش وام خرید مسکن از ۳۵ میلیون تومان به ۸۰ میلیون تومان است.

در بازنگری طرح جامع مسکن که وزارت راه وشهرسازی آن را تهیه کرده، پیش‌بینی شده است که از امسال تا سال ۱۴۰۵ باید ۱۱ میلیون واحد مسکونی جدید در ایران ساخته شود. به طور کلی سکونتگاه‌های غیررسمی مشتمل بر 7/2 میلیون واحد مسکونی است که 4/1 میلیون واحد آن نیازمند ارتقا و بهسازی است.

دولت برای خروج از رکود بخش مسکن برنامه‌های مختلفی در نظر گرفته است. برنامه مسکن اجتماعی و حمایتی، بازنگری در طرح جامع مسکن، نوسازی بافت‌های فرسوده، راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و مسکن و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی از جمله مهم‌ترین برنامه‌هایی است که وزارت راه و شهرسازی تدوین آن را شروع کرده است.

از میان این برنامه‌ها تاکنون افزایش وام نوسازی بافت فرسوده و راه‌اندازی صندوق‌های زمین و ساختمان شکل اجرایی به خود گرفته است. مهم‌ترین دلیلی که باعث شده طرح‌های دیگر دولت برای ساخت مسکن فعلاً اجرا نشود مسکن مهر است. بنا بر اعلام دولت مسکن مهر هزینه زیادی را به خود اختصاص داده و حتی بسیاری از واحدهای افتتاح شده نیز مشکل آب و برق و سایر خدمات زیربنایی را دارند بنابراین تا تکمیل تمام واحدهای مسکن مهر و تحویل آنها طرح جدیدی شروع نخواهد شد. تاکنون ۵۰ هزار میلیارد تومان صرف ساخت مسکن مهر شده و دولت چاره‌ای جز حل مشکلات واحدهای مسکونی ساخته شده و در دست ساخت ندارد.

در طرح مسکن مهر دو میلیون و ۳۲۰ هزار واحد مسکونی پیش‌بینی شده که بیش از نیمی از آن واگذار شده اما بنابر گزارش‌های رسمی هنوز بخش عمده‌ای از این واحدها آب، برق و گاز ندارند و از امکانات رفاهی شهری بی‌بهره‌اند. افزایش تسهیلات خرید مسکن نیز مستلزم تأمین منابع آن و توجه به این موضوع است که افزایش آن موجب تورم نشود از این رو دولت راهکارهای مختلفی را برای نحوه تأمین این منابع، میزان سود و بازپرداخت آن در دست بررسی دارد تا بهترین شیوه را برای افزایش تسهیلات خرید مسکن انتخاب کند.

تا اتمام واحدهای باقیمانده مسکن مهر دولت فعلاً برنامه ساخت مسکن اجتماعی را از طریق افزایش وام ساخت مسکن در بافت فرسوده و حاشیه شهرها شروع کرده است به این ترتیب که بنابر تصمیم مسئولان بخش مسکن، تسهیلات نوسازی بافت فرسوده از 30 به 50 میلیون تومان افزایش یافته است. این وام در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند و اولویت واگذاری واحدهای نوسازی شده نیز زوج‌های جوان هستند. به گفته عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، یازده میلیون نفر در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند و این، یک سوم جمعیت شهری را در بر می‌گیرد و هدف دولت این است که در هر سال با این وام ۳۰۰ هزار واحد مسکونی طی یک دوره شش ساله در این بافت فرسوده ساخته شود.

پیش‌بینی وزارت راه و شهرسازی این است که در طول شش سال یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده ساخته شود. بودجه‌ای که برای ساخت سالانه ۳۰۰ هزار واحد مسکونی پیش‌بینی شده است حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان است. برآوردهای دولتی نشان می‌دهد که دو میلیون و ۴۰۰ هزار خانوار ایرانی فاقد مسکن هستند و به عقیده وزارت راه و شهرسازی نیمی از این جمعیت در بافت فرسوده زندگی می‌کنند و پرداخت وام ساخت و بهسازی بافت‌های فرسوده می‌تواند بخشی از این جمعیت را صاحب خانه کند.

برنامه دیگر دولت برای بخش مسکن که شکل اجرایی به خود گرفته است تشکیل صندوق‌های زمین و مسکن است که نخستین صندوق در شهریورماه راه‌اندازی شد. در نحوه مدیریت این صندوق تأکید شده که مدت پیش‌بینی شده برای ساخت طرح براساس طرح تجاری ارائه شده 30 ماه است و براساس طرح توجیهی یا مصوبات هیأت مدیره صندوق امکان فروش یا پیش فروش واحدهای ساختمانی صندوق وجود دارد. در فرآیند فروش واحدهای ساختمانی این صندوق نیز امکان اولویت دادن به دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق (سهامداران) برای خرید واحدهای ساختمانی وجود خواهد داشت. اوراق صندوق زمین و ساختمان معاف از مالیات است. امکان نقدشوندگی نیز در هر زمانی که صاحب سهام بخواهد در این صندوق وجود دارد.

این صندوق‌ها به جمع‌آوری نقدینگی سرگردان و هدایت آن به سوی ساخت وساز مسکن و سیر نقدینگی به سمت تولید مسکن و نه دلالی آن کمک می‌کنند. در واقع مهمترین هدف دولت این است که به واسطه حضور این صندوق‌ها، افزایش یا حفظ قدرت خرید سرمایه‌گذار (ولو با سرمایه اندک) در برابر افزایش قیمت زمین و ساختمان و مشارکت سرمایه‌گذاران در ساخت تحقق یابد.

مسکن اجتماعی برای کم درآمدها

از مهم‌ترین برنامه‌‌های مسکن دولت، طرح مسکن اجتماعی است که قرار است با اتمام واحدهای باقیمانده مسکن مهر این طرح در کشور اجرا شود.

براساس این طرح، منابع مالی مورد نیاز و زمین با کمک دولت و مشارکت نهادهایی مانند بنیاد مسکن، شهرداری‌ها، سازمان بهزیستی، کمیته امداد و... جهت تأمین نیاز مسکن یک میلیون و ۸۰۰ هزار خانوار کم‌درآمد فراهم می‌شود. بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی جزئیات برنامه‌های مربوط به طرح مسکن اجتماعی مانند میزان تسهیلات، سود آن، نحوه بازپرداخت و شیوه واگذاری در این وزارتخانه در حال تدوین است. برآوردهای وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد از افراد درآمد بالا دارند و خودشان بدون نیاز به کمک می‌توانند واحد مسکونی بخرند، نزدیک به ۵۰ درصد مردم نیز درآمدهای متوسط دارند که می‌توانند با دریافت وام و پس انداز‌های شخصی خانه بخرند و تنها حدود ۲۰ درصد افراد کم‌درآمد و فقیر قادر به خرید مسکن نیستند و طرح مسکن اجتماعی این گروه را هدف قرار داده است.

افزایش تسهیلات مسکن

اما طرح اصلی دولت دربخش مسکن، افزایش وام خرید مسکن از ۳۵ میلیون تومان به ۸۰ میلیون تومان (مسکن حمایتی) است که تاکنون بانک مرکزی با آن موافقت نکرده است.

هدف این برنامه تحریک تقاضا از طریق افزایش وام خرید بوده اما به دلیل نگرانی از احتمال افزایش تورم دولت تلاش می‌کند اجرای آن را با دقت بررسی کند تا این وام بتواند تقاضای واقعی در بازار مسکن را جوابگو باشد.

بازنگری در طرح جامع مسکن

در بازنگری طرح جامع مسکن که وزارت راه وشهرسازی آن را تهیه کرده، پیش‌بینی شده است که از امسال تا سال ۱۴۰۵ باید ۱۱ میلیون واحد مسکونی جدید در ایران ساخته شود و این یعنی حدود ۹۰۰ هزار واحد مسکونی در هر سال. در بازنگری طرح جامع مسکن گروه‌های درآمدی از هم تفکیک شده‌اند و اینکه هر گروه به چه نوع کمکی برای خانه‌دار شدن نیاز دارد در این برنامه مشخص شده است.

بهسازی‌سکونتگاه‌های غیررسمی

طی دهه‌های اخیر بتدریج محلات نابسامان و سکونتگاه‌های غیررسمی به طور عمده در حاشیه کلانشهرها و شهرهای بزرگ کشور، خارج از برنامه رسمی توسعه و به صورت خودرو شکل گرفته و گسترش یافته است. این محلات حاشیه‌نشین، اسکان غیررسمی نامیده شده‌اند و با توجه به کیفیت بسیار پایین سکونتگاه‌های غیررسمی به عبارتی وضوح پدیده بدمسکنی در این مناطق، بهبود کیفیت زندگی و ارتقای ایمنی و سلامت خانوارهای ساکن در آنها را ضروری نموده است.

بر اساس برآوردهای اولیه، 5/13 میلیون نفر از جمعیت کشور در قالب 1/3 میلیون خانوار در این مکان‌ها سکونت دارند. به طور کلی سکونتگاه‌های غیررسمی مشتمل بر 7/2 میلیون واحد مسکونی است که 4/1 میلیون واحد آن نیازمند ارتقا و بهسازی است. چنانچه بهسازی این واحدهای مسکونی در طول 10 ساله برنامه‌ریزی شود، باید سالانه 140 هزار واحد مسکونی به منظور بهسازی تأمین مالی گردد.

منبع: روزنامه ایران