مناطق آزاد، فرصت يا تهديد

به گزارش نامه نیوز، کورش شرفشاهي: چندي قبل نمايندگان مجلس شوراي اسلامي‌با ايجاد مناطق آزاد تجاري در برخي از استانها مخالفت کردند. اين مخالفت بيشتر از سوي نمايندگاني صورت گرفت که نمايندگي مردم مناطق مرفه‌نشين را بر عهده داشتند. اما نمايندگاني که با مردم ساکن در مناطق محروم سرو کار دارند و با درد بيکاري و بزهکاري‌هاي ناشي از آن رو به رو هستند، موافق ايجاد مناطق آزاد بودند. نمايندگان استانهايي مانند سيستان‌و‌بلوچستان که با پديده‌هاي خشکسالي، نبود صنايع و کشاورزي، تروريسم، قاچاق مواد‌مخدر و بسياري از معضلات دست به گريبان هستند، حامي‌ايجاد مناطق آزاد تجاري بودند. اين نمايندگان هنگامي‌که ايجاد مناطق آزاد راي نياورد، آهي از سر درماندگي کشيدند. اما فلسفه مناطق آزاد تجاري در اين است که محلي در داخل محدوده جغرافيايي کشور ايجاد شود که از ماليات و عوارض مستثني شود و حتي براي خارجي‌ها نياز به ويزا نداشته باشد تا سرمايه‌گذار خارجي تشويق به سرمايه‌گذاري شود. مناطق آزاد تجاري از قوانين کار و تامين اجتماعي مستثني شده تا سرمايه‌گذار خارجي ترغيب شود در اين مناطق سرمايه‌گذاري کند و با ايجاد مراکز توليدي، به توليد کالاي ارزان بپردازد. البته اين سياست با انتقادهاي شديد از سوي جامعه کارگري رو‌به‌رو شد زيرا آنها اعتقاد دارند که نيروي کار در مناطق آزاد استثمار مي‌شود. البته عده‌اي نيز بر اين باور هستند که در مناطق آزاد هيچ توليدي صورت نمي‌گيرد و تنها به انبار کالاهاي خارجي تبديل شده و به همين دليل با ماهيت وجودي و توسعه مناطق آزاد مخالفت مي‌کنند. اما نکته‌اي که نمي‌توان منکر آن شد، تاثيرات مهمي‌است که مناطق آزاد بر توسعه منطقه مي‌گذارند. کافي است نگاهي به وضعيت کنوني مناطق آزاد کيش و قشم بيندازيم و آنها را با جزايري همچون هنگام، تنب‌هاي بزرگ و کوچک، سيري، لاوان و ديگر جزاير متعلق به کشورمان در خليج فارس و درياي عمان مقايسه کنيم. بي‌شک نام منطقه آزاد باعث شده تا سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي به اين مناطق بيايند و جزاير متروک کشورمان را به قطب تجاري و اقتصادي ايران و جهان تبديل کنند. اين مهم در خصوص ديگر مناطق آزاد کشورمان نيز به چشم مي‌خورد. به راستي چه کسي مي‌تواند منکر ساخت‌وسازها، اشتغال، صنعت توريسم، گردش مالي ناشي از توريسم و بسياري مزاياي ديگر در مناطق آزاد بشود؟ اما آنهايي که به مناطق آزاد ايراد مي‌گيرند، هرگز به اين فکر نکرده‌اند که ميزان قاچاق کالا در کشورمان بيداد مي‌کند و قوانين بازدارنده و جرايم سنگين موجود هرگز نتوانسته است مانع قاچاق کالا بشود. اين در حالي است که با ايجاد مناطق آزاد مي‌توان واردات را قانونمند کرد. مناطق آزاد به آمارسازي هم کمک مي‌کند زيرا تعداد مراجعه کنندگان به مناطق آزاد و ميزان کالايي که در اين مناطق معامله مي‌شود، به آساني قابل بررسي است و در قالب اين آمارها مي‌توان به نياز مردم کشورمان به کالاها پي برد. نکته ديگر فرهنگ سازي در مناطق آزاد تجاري است. امروزه شاهد اين هستيم که در مناطق آزاد کيش و قشم مراسم گوناگوني برگزار مي‌شود که در اين مراسم مردم کشورمان با فرهنگهاي گوناگون کنار هم مي‌نشينند و در فضاي همدلي و همفکري به دور از تفکرات قوميتي خوش مي‌گذرانند. نکته ديگر اين است که بسياري از مردم کشورمان هنوز نتوانسته‌اند نقاط ديگر کشورمان را ببينند، در حالي که اگر مناطق آزاد در استانهاي گوناگون ايجاد شود، مردم با سفر به اين مناطق، نه تنها با آداب و رسوم کشورمان آشنا مي‌شوند، بلکه زيبايي و جذابيت فرهنگها باعث مي‌شود تا نسبت به اقوام ديگر با احترام بيشتري برخورد کنيم. اهميت ديگر مناطق آزاد در اين است که فرهنگ مناطق محروم در اثر همنشيني با ديگر فرهنگها معدل مي‌شود و از کينه و عداوت فاصله مي‌گيريم. شايد دراين فضاي محدود نتوان به درستي اهميت مناطق آزاد را بررسي کرد. اما بايد بدانيم که اگر ايرادي به مناطق آزاد وارد باشد، با اصلاح قانون مي‌توان درست کرد. در حالي که مخالفان مناطق آزاد تجاري به دنبال از بين بردن اين ظرفيت هستند. کساني که با منطقه آزاد تجاري مخالفت مي‌کنند بايد بدانند که در اثر نبود منطقه آزاد، قاچاق رشد مي‌کند و کساني که امروز براي خريد به اين مناطق مي‌روند، جاي خود را به قاچاقچيان مي‌دهند تا کالاي مورد نيازشان را از دست قاچاقچيان دريافت کنند.