سابقه ساخت چاقو در زنجان به چه زمانی می‌رسد؟

به گزارش نامه نیوز ، رضا رابط با بیان این مطلب، اظهار کرد: فعالان در حوزه چاقوسازی در زنجان تنها اقدام به ساخت چاقوهایی می‌کنند که کاربرد خانگی داشته و در آشپزخانه‌ها استفاده ‌شود و هم‌چنین چاقوهایی به ‌عنوان قلم‌تراش یا میوه‌خوری ساخته می‌شود که از ظرافت خاصی برخوردار بوده و قیمت بالایی دارد.

وی ادامه داد: قیمت چاقوی زنجان باعث می‌شود که خانواده‌ها به‌ عنوان خریدار آن مطرح باشند و مطمئناً به‌ خاطر این موضوع هیچ اراذل و اوباشی توان خرید چنین چاقوهایی را ندارند.

این فعال صنفی با بیان این‌که چاقوهای تزئینی همچون شمشیر ساخته چینی‌ها بوده و به قیمت پایین در سطح بازار به فروش می‌رسد، افزود: متاسفانه به ‌خاطر ارزان بودن چنین چاقوهایی افراد می‌توانند به راحتی آن را خریداری کنند و همین موضوع باعث شده است که نام چاقوی زنجان به ‌بدی مطرح شود.

وی با اشاره به این‌که چاقوی زنجان قدمتی دیرینه دارد، افزود: با هنرمندی چاقوسازان زنجانی چاقوهایی بسیار زیبا و کاربردی برای خانه‌ها ساخته می‌شود که قابلیت رقابت با برندهای مطرح را نیز دارد.

به گزارش ایسنا، تعیین تاریخ دقیق برای آغاز این صنعت زنجانی کاری دشوار است و باید اذعان کرد با مراجعه به کتب تاریخی و حدسیاتی که از این طریق حاصل می‌شود نظریات مختلفی وجود دارد. اما آنچه که مسلم است، از حدود قرن دهم شهر زنجان یکی از مراکز مهم صنعتی بوده است که در آن کارگاه‌های مختلف اسلحه‌سازی دایر است و چاقوسازی نیز یکی از صنایع جنبی آن، به حساب می‌آمده است. هرچند در گذر تاریخ به علل عدیده سیاسی و اجتماعی این کارگاه‌ها تعطیل شد و سپس صنعت چاقوسازی رونق یافته است.

این صنعت تا دوره‌ی قاجاریه، یعنی تا سفر ناصرالدین شاه به فرانسه به همین سبک ادامه داشته و معروف‌ترین آن‌ها چاقوهای کرند و یا چاقوهای ساخت حسن (حسن نام استاد زنجانی از استادان آن دوره است) بوده است.

قدیمی‌ترین چاقوی به دست آمده از مجموعه‌ی مردان نمکی در معدن نمک چهرآباد، روستای حمزه‌لو، متعلق به هیجده قرن پیش است. این چاقو، دسته‌ای از شاخ بز دارد و طول آن ۱۱ سانتی‌متر است که با استفاده از دو میخ پرچ به تیغه‌ای متصل شده که طول تیغه آن 5.8 سانتی‌متر اندازه‌گیری شده است. با کشف مجموعه‌ی منحصر به فرد مردان نمکی، پیشینه‌ی تاریخی این صنعت در زنجان از هیجده قرن پیش به طور قطع مشخص است و از جمله مدارک موثق دیگر از سازمان اسناد ملی کشور می‌توان به مکاتبات معمول شده و یک برگ صورتجلسه‌ چاقوسازان که در تاریخ ۱۳۲۳ شمسی انجام شده اشاره کرد. در این سند ارزشمند، اسامی و امضای ۳۱ نفر از چاقوسازان زنجانی قید شده است.

چون صنعت چاقوسازی استان زنجان از زمان‌های دور به صورت دستی بوده و هست، استادکاران ابزار کار مورد نیاز شامل مته‌های کمانی، گیره‌های دستی و سوهان را خود، تهیه می‌کردند و هم‌اکنون نیز با گذشت زمان و پیشرفت تکنیک و صنعت ابزار کار چاقوسازان چندان تغییری نکرده است.

این تولیدات عموماً جنبه کاربردی و مصرفی دارند که با در نظر گرفتن نوع کاربرد آنها این چاقوها را می‌توان به چاقوی ضامن‌دار معمولی، ضامن‌دار مغزی، ضامن‌دار فشاری، متری یا قلم‌تراش، انواع کاردهای شکاری و صحرایی، کاردهای آشپزخانه،‌ انواع قمه، ‌چاقوهای قصابی،‌ سلاخی،‌ قصابی، باغبانی و پیوندزنی،‌ انواع ساتور و کارد کباب‌پزی،‌ تقسیم کرد که این ساخته‌ها در انواع و اقسام مختلف و اندازه‌های گوناگون با تزئینات متعدد ساخته می‌شوند.

منبع: ایسنا