وزارت کشور رئیسی به چه کسی می رسد؟

ساختمان فاطمی تا کنون 16 وزیر به خود دیده است که بیشتری تغییر آن در دو دولت احمدی نژاد رخ داده است، در مقابل حسن روحانی با یک وزیر شروع و با همان فرد دوران ریاست جمهوری خود را در وزارت کشور به اتمام رساند، عبدالرضا رحمانی فضلی از نزدیکان علی لاریجانی 8 سال بر کرسی وزارت کشور تکیه زد و انتخابات متعددی را برگزار کرد که آخرین آن سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری، ششمین انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا و میان دوره ای های خبرگان و مجلس شورای اسلامی بود که به دور از حاشیه نبود. رحمانی فضلی با اینکه به رئیس مجلس نهم و دهم بسیار نزدیک بود اما هرگز از مقام پاسخگویی با نمایندگان رفتار نکرد و مورد انتقاد بسیاری از وکلای مردم بود. با  وجود اینکه دیگر رفیق گرمابه و گلستان او ریاست مجلس را بر عهده ندارد، به مجلس یازدهمی ها نیز پاسخگو نبوده و در اکثر جلسات کمیسیون ها حاضر نمی شود و نشده است.

دومینو تغییر وزیر کشور در دولت احمدی نژاد

گوی پر تغییرترین وزارت در دولت احمدی نژاد را می توان به وزارت کشور داد، او در طول 8 سال ریاست جمهوری 4 وزیر برای اداره وزارت کشور انتخاب و برکنار شد در نهایت مصفطی نجار بعد از انتخابات سال 92، کرسی این وزارتخانه را به رحمانی فضلی سپرد. نجار که دردولت نهم  وزارت دفاع را بر عهده داشت از سال 88 تا 92 وزیر کشور دولت دهم بود که برگزاری انتخابات مجلس نهم و ریاست جمهوری دوره یازدهم را برعهده داشت.

احمدی‌نژاد در دولت اول خود کلید وزارت کشور را به مصطفی پورمحمدی داد، او در دولت روحانی اداره وزارت دادگستری را نیز تجربه کرد، اما در دولت نهم پورمحمدی مدیریت ایجاد کارت سوخت و کاهش مصرف بنزین را در کارنامه خود ثبت کرد اما در نهایت به دلیل اختلاف فکری و مدیریتی با احمدی نژاد برکنار و علی کردان جایگزین او شد، نام کردان با استیضاح در یاد و خاطره مردم تداعی می شود، کردان 7ماه وزیر کشور بود و یکی از جنجالی ترین روزهای مجلس را رقم زد، مدرک تقلبی کردان باعث شد که دوران وزارت او به هفت ماه خلاصه و نمایندگان با رای قاطع، برای دومین بار در تاریخ جمهوری اسلامی وزیر کشور را استیضاح کنند. سپس صادق محصولی یار غار احمدی نژاد بر کرسی مدیریت ساختمان فاطمی تکیه زد و تا دولت دهم سکان وزارت کشور را در اختیار داشت.

با وجود اینکه دبیرکل جبهه پایداری از یاران نزدیک به احمدی نژاد بود، اما با اتمام دوره دولت او و انحرافات و انتقاداتی که صورت گرفت، محصولی از احمدی نژاد فاصله گرفت تا اندازه ای که در انتخابات اخیر از رئیسی حمایت کرد و اکنون یکی از گزینه های اصلی برای تکیه زدن به وزارت کشور دولت سیزدهم است، هر چند که به نظر می رسد برای سهم خواهی جبهه پایداری است که نام محصولی برای وزارت کشور برده می شود.

دولت خاتمی؛ تجربه اولین استیضاح وزیر کشور

محمدرضا خاتمی در رقابت با علی اکبر ناطق پاستور نشین شد، وزارت کشورش را به وزیر دولت هاشمی رفسنجانی یعنی عبدالله نوری سپرد، نوری که نماینده مجلس بود با رای همکارانش مجدد بر کرسی وزارت تکیه زد اما زمانی نگذشت که مجلس بعدی او را استیضاح کرد و اولین استیضاح وزیر کشور در دوران جمهوری اسلامی رقم خورد.

در جلسه استیضاح نوری، بعد از اتمام نطق وزیر کشور، ناطق نوری رییس وقت مجلس که خود سابقه وزارت کشور داشت خطاب به او گفت : بفرمایید. این از آن رفتن هاست که شاید آمدنی نداشته باشد! این سخن را که شنوندگان رادیو شنیدند دانستند که نوری وزیر نخواهد ماند و نماند.

 اختلاف نظر نوری با نمایندگان بسیار زیاد بود همچنین او زیر بار تامین امنیت اجلاس سران کشورهای اسلامی که در تهران برگزار شده بود نرفت و در نهایت بعد از یکسال کنار گذاشته شد و موسوی لاری برای این وزارتخانه انتخاب شد، او هم در دولت اول و هم در دولت دوم خاتمی وزیر کشور بود و حواشی متعددی را تجربه کرد، در دولت هفتم حوادث کوی دانشگاه در سال 78 در کارنامه موسوی لاری درج شد، او همچنین انتخابات شوراهای شهر و روستا را برای نخستین بار در کشور برگزار کرد.

 موسی لاری در دولت دوم خاتمی مجری دو انتخابات شد که درباره آن حاشیه هایی درگرفت. اولی مجلس هفتم در فروردین 82 چون پیشتر تهدید کرده بود برگزار نخواهند کرد. دومی سال 84 که دولت را تحویل محمود احمدی نژاد دادند. انتقادها البته  بیشتر متوجه شیوه عمل اصلاح طلبان و تشتت آرا و تنوع کاندیداها بود تا نحوه برگزاری انتخابات.

رشد احمدی نژاد در دولت هاشمی

هاشمی رفسنجانی که بعد از درگذشت رهبر انقلاب از قوه مقننه به قوه مجریه رفت، عبدالله نوری را برای وزارت کشور انتخاب کرد، این در حالی بود که نمایندگان مجلس سوم با اکثریت خط امام  در نامه ای رسمی خواهان ادامه وزارت محتشمی پور بودند با این وجود در نهایت به نوری رای اعتماد دادند.

دوران وزارت کشور عبدالله نوری با ادغام شهربانی، ژاندارمری و کمیته‌های انقلاب اسلامی و ایجاد نیروی انتظامی همراه بود. او اختلافات بسیار با مجلس راست گرای چهارم داشت و بسیاری از نمایندگان معتقد بودند که نگاه عبدالله نوری انقلابی نیست.

در دولت دوم هاشمی رفسنجانی، با توجه به اختلاف نظر نوری با مجلسی ها، وزارت کشور به علی محمد بشارتی جهرمی داده شد، استاندار شدن محمود احمدی نژاد حاصل همین دوران است. بعدها به هاشمی انتقاد شد که اگر زیر بار تغییر وزیر کشور نرفته بود چه بسا احمدی نژاد نیز مسیر متفاوتی را طی می کرد.

تغییر ساختمان وزارت کشور به خواست ناطق نوری

در دولت اول میرحسین موسوی، وزارت کشور به علی اکبر ناطق نوری نماینده امام در جهاد سازندگی رسید. از مهمترین اقدامات ناطق نوری تغییر محل وزارت کشور بود، برای او امکان فرود هلی کوپتر بر بام ساختمان و دیگر تجهیزات و زیر بنای بیشتر جدید جالب بود از این رو دستور داد ساختمان وزارت کشور از خیابان بهشت در ضلع جنوبی پارک شهر به ساختمان شهرداری تهران در خیابان دکتر فاطمی منتقل شود که خیلی باب میل شهرداری نبود اما باید به دستور مافوق خود عمل می کرد. ساختمان فاطمی در واقع متعلق به حزب رستاخیر در دوران رژیم پهلوی بود. اختلاف و دیدگاه‌های متفاوت ناطق نوری و نخست وزیر در مورد نحوه اداره کشور نکته بارز دوران وزارت ناطق نوری بود.

در دولت دوم میرحسین موسوی، علی اکبر محتشمی پور در ساختمان فاطمی مستقر شد. مهم ترین اتفاق دوران وزارت او تغییر استانداران و فرمانداران و شیفت از جناح راست به چپ سنتی بود. دوران وزارت علی اکبر محتشمی پور با برگزاری 2 انتخابات همراه بود. انتخابات مجلس سوم با اختلاف وزیر کشور و شورای نگهبان همراه بود که سرانجام امام با مشخص کردن نماینده‌ای به این اختلاف خاتمه دادند.

محتشمی پور در زمان وزارتش انتخابات ریاست جمهوری پنجم را نیز برگزار کرد که حاصل آن پیروزی هاشمی رفسنجانی بود.

از دولت موقت تا دولت بنی صدر

 مهدی بازرگان به عنوان نخست وزیر موقت احمدصدر حاج سید جوادی را به عنوان وزیر کشور معرفی کرد او برگزاری همه پرسی جمهوری اسلامی در روزهای 10 و11 فروردین 1358، برگزاری انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی و تعیین استانداران و فرمانداران و به فعالیت انداختن کلانتری‌ها را در کارنامه خود دارد.

با انتقال صدر حاج سید جوادی از وزارت کشور به وزارت دادگستری، هاشم صباغیان وزیر کشور شد. مهم ترین اقدام دوران او برگزاری انتخابات مجلس بررسی نهایی پیش نویس قانون اساسی در تابستان 58 بود. نکته جالب دوران وزارت او این بود که با تصویب شورای انقلاب چند عضو شورا به عنوان معاون وزیر در وزارتخانه ها مستقر شدند و اکبر هاشمی رفسنجانی  معاون وزیر کشور شد. هاشمی  بعدتر  در دولت شورای انقلاب سرپرست وزارت کشور شد و چون قصد شرکت در انتخابات مجلس اول را داشت استعفا کرد در این دوران همه پرسی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد  و مردم به قانون اساسی رای دادند.

پس از حضور هاشمی رفسنجانی در انتخابات مجلس شورای اسلامی آیت‌الله مهدوی کنی از سوی این شورا به عنوان وزیر کشور انتخاب شد و دو انتخابات مجلس و ریاست جمهوری را برگزار کرد.

امام خمینی نیز در تایید تصدی وزارت کشور توسط آیت‌الله مهدوی کنی فرموندند:« وزارت کشور از وزارتخانه‌هاى بسیار وسیع است و بحمد اللَّه در رأسش هم آقاى مهدوى واقع شدند که خوب ما از سابق ایشان را ارادت داشتیم و حالا هم ارادت داریم و بعدها هم ارادت خواهیم داشت به ایشان…»

ابوالحسن بنی صدر که به عنوان رئیس جمهور از سوی مردم انتخاب شده بود، بعد از کش و قوس‌های فراوان با مجلس محمدعلی رجایی را به عنوان نخست وزیر معرفی کرد.

رجایی به عنوان نخست وزیر، محمدرضا مهدوی کنی را به عنوان وزیر کشور به مجلس معرفی کرد و مجلس نیز با رای قاطعی به وزارت وی رای اعتماد دادند تا آیت‌الله مهدوی کنی چهارمین وزیر کشور تاریخ جمهوری اسلامی فعالیت کند.

رئیسی و سه گزینه وزارت کشور

اکنون رئیسی با چالش انتخاب وزیر کشور رو به رو است، این وزارتخانه از جمله مهمترین پست های است که جریان های سیاسی برای سهم خواهی بر سر آن رقابت می کنند، از سوی صادق محصولی دبیر کل جبهه پایداری به کرسی وزارت کشور چشم دوخته است، از سوی دیگر علیرضا زاکانی که به نفع رئیسی از کارزار انتخابات کنار گرفته می خواهد در ساختمان فاطمی مستقر شود، از سوی دیگر صولت مرتضوی معاون هماهنگ کننده ستاد مرکزی و مردمی انتخاباتی دولت مردمی ایران قوی سودای وزارت کشور را دارد.

در این میان یک چهره سیاسی اصولگرا مطرح کرد: خوشبختانه تا به حال برای تصمیم گیری در مورد کابینه مقداری چراغ خاموش حرکت شده و مشخص نشده چه کسانی برای وزارتخانه ها درنظر گرفته شده و همین موجب شده مقدار زیادی از فشارها یا لابی مراکز مختلف، مصونیت ایجاد شود.

عباس سلیمی نمین بیان کرد: ظاهرا آقای رییسی تاکید دارند، کسانی که قبلا وزیر بودند مجددا در مقام وزارت قرار نگیرند اما در غیر این صورت حتی می توان استفاده از برخی وزرای دولت آقای روحانی را محتمل دانست.

با این حساب شانس محصولی کاهش می‌یابد و رقابت بر سر ساختمان فاطمی بین زاکانی و مرتضوی خواهد بود که اگر تاکید مقام معظم رهبری را نیز در نظر بگیریم که فرمودند از مجلسی ها کسی به دولت نرود، مرتضوی شانس بیشتری برای رسیدن به وزارت کشور را دارد.

نقش او در چینش استانداران و فرمانداران سرتاسر کشور باعث می‌شود تا در صورت رسیدن به کرسی وزارت کشور، یکی از مهمترین کرسی‌های کابینه را در اختیار بگیرد.

منبع: خبرفوری