فساد و رانتی در اوقاف اتفاق نیفتاده است

​وحید ایمانی، فعال اصولگرا در یادداشتی در مورد زمین اوقافی جنجالی در قزوین  نوشت: پیش از هر حرفی باید عرض کنم که والله بالله تالله در طول زندگیم نه آقای خاموشی و نه خانواده اش را دیده‌ام و نه ارتباطی با آنها داشته و دارم علت ورودم به ماجرای اوقاف، تحریف، دروغ، تهمت و برچسب‌هایی است که روال این روزهای فجازی شده و از ظرفیت ناآگاهی مخاطب استفاده می‌شود تا ضمن فشار روانی به افکار مردم یک کاسبی پشت پرده را رقم بزند!

در ۲ روز گذشته نتوانستم با هیچ فردی در سازمان مرکزی اوقاف جهت تشریح دقیق پرونده ارتباط بگیرم و از آنجایی که همسایه های ما مثل همسایه‌های آقای اشتری افراد متصل به اسناد(!!) و اخبار خاص نیستند، با چند واسطه با یکی از کارشناسان اوقاف مشهد تماس گرفتم تا بتوانم با زبان عامه به تشریح موضوع بپردازم.

اما اول از همه باید قوانین مربوط به موقوفات را مرور کنیم: استفاده کنندگان از موقوفات که از این پس به آنها مستاجر می‌گوییم به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

کسانی که هیچ حق و حقوقی در خصوص عرصه(زمین) و عیان (ملک، زمین کشاورزی، مغازه، دامداری و ...) ندارند و هم عرصه و هم عیان متعلق به موقوفه بوده و در صورت اجاره آنها باید تمام اجاره‌بها را به قیمت عادله روز به متولی موقوفه پرداخت کند. مثلا یک مغازه تجاری که هم زمین مغازه و هم ساختمان مغازه (سرقفلی) متعلق به موقوفه است و پرداخت اجاره آن توسط مستاجر همانند قیمت یک مغازه مشابه غیر وقفی باید به متولی موقوفه پرداخت شود.

مستاجرانی که دارای حق نسبت به عیان هستند. یعنی زمین (یا همان عرصه) موقوفی است ولی ساختمان یا حق کسب و پیشه یا حق زراعت یا سرقفلی یا حق نسق و بطور کلی حق عیان آن متعلق به شخص دیگری است. مانند بسیاری از خانه‌های شهر مشهد. که زمین وقفی بوده ولی ساختمان ساخته شده در آن متعلق به شخص حقیقی است و آن ملک خرید و فروش می‌شود. و مستاجر یا همان صاحبان ساختمان سالیانه مبلغی بر اساس قیمت گذاری کارشناس رسمی دادگستری به متولی موقوفه آن زمین وقفی پرداخت می‌کنند و متولی موقوفه نمی‌تواند حق مستاجر (همان ساختمان یا ...) از او سلب کند. و قانونگذار در قانون "حق عیان" مستاجر را به رسمیت شناخته است و برای همین می‌تواند حق عیان خود را خرید و فروش کند.

به مثال دیگر، اگر سرقفلی یک مغازه که در زمین وقفی قرار دارد متعلق به شخص حقیقی دیگری باشد، مبلغ اجاره ای که به موقوفه پرداخت می‌کند بر اساس قیمت گذاری کارشناس رسمی دادگستری است که حق سرقفلی مستاجر از آن کسر می‌شود.

سوال: حق عیان مستاجرین املاک موقوفی چطور به اون‌ها رسیده که می‌توانند آنها را خرید و فروش کنند؟!

پاسخ: تا اونجایی که مطلعم این حقوق یا از سالیان پیش از انقلاب به مستاجرین واگذار شده و یا در سالهای ابتدای انقلاب با پذیره نویسی واگذار شده

حالا بریم سراغ پرونده مثلا افشا شده (#کاسبیسم_مجازی ) آقای اشتری:

۱_ چهار پنجم (۱۲۰هکتار) از ۶ دانگ ملک (۱۵۰هکتار) موقوفی بوده و مابقی (۳۰ هکتار) ملکی ست و غیر موقوفی. یعنی اون ساختمان رنگی رنگی و زیبا و پر زرق و برقی که در عکس‌ها بود هیچ ربطی به موضوع مثلا افشا شده نداره و متعلق به شخص دیگریه.

ولی پیوست شدنش به توییت باعث تهیج مخاطب میشه. همون چیزی که وحید اشتری بهش نیاز داره تا پروژه یا #کاسبیسم_مجازی شو پیش ببره!

۲_ از ۱۲۰ هکتار، ۱۱۸۸۰۰ متر زمین کشاورزی و ۱۲۲۰۰ متر دامداریه که فقط عرصه (زمین) متعلق به موقوفه حسینیه امینی‌ها بود و حق نسق و حق زراعت و حق دامداری متعلق به یک شرکت خصوصی به نام شرکت کشت و صنعت نو بهار بوده است.

۳_ سال ۹۵ (۲ سال پیش از انتصاب آقای خاموشی در اوقاف) خانم چایچیان، حق عیان (حق نسق و حق زراعت و حق دامداری) شرکت کشت و صنعت نوبهار را با شرایط توافقی انجام شده (بخشی نقد و بخش دیگر طی چند فقره چک) خریداری می‌کند و شرکت کشت و صنعت نوبهار پس از تسویه آخرین چک در اسفند ۹۹، تمام حق عیان خود را بصورت رسمی به خانم چایچیان واگذار می‌کند.

۴_ بالای قرار داد منتشره توسط آقای اشتری نوشته شده: فرم اجاره نامه "عرصه" موقوفات "غیر متصرفی" 

یعنی چی؟ یعنی موقوفه فقط و فقط داره زمین (عرصه) را اجاره می‌دهد و عیان یعنی حق زراعت و مجموعه دامداری متعلق به او نیست. غیر متصرفی یعنی چی؟ یعنی این موقوفه در تصرف سازمان اوقاف قرار نداره و اوقاف هیچ دخل و تصرف و حقی بر اون نداره و متولی موقوفه یک شخص حقیقیست. که همانطور که در متن قرار داد مشخصه، موجر آقای جلال

امینی (متولی موقوفات و حسینیه امینی‌ها) ذکر شده است. به عبارت واضح تر، "حق عیان" بین دو شخص حقیقی خرید و فروش شده و حالا "اجاره عرصه" بر اساس قانون و ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری از این پس باید توسط خریدار به موقوفه (که متولی آن سازمان اوقاف نیست) پرداخت شود.

سوال: چرا در بالای قرارداد نوشته "ضمن فسخ و ابطال سند شماره... تاریخ ۱۳۹۷ و چرا قرارداد جدید از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ نوشته شده؟

پاسخ: سندی که فسخ و ابطال شده. سند اجاره توسط شرکت کشت و صنعت نوبهار با موقوفه امینی‌ها بوده. حالا که حق عیان به شخص جدید واگذار شده طبق قانون سند اجاره عرصه باید به نام شخص جدید تنظیم شود. مبلغ کارشناسی عرصه برای زمین‌های وقفی ۳ سال اعتبار داره و برای همین مدت قرارداد اجاره ۳ سال تعیین شده است. اگر در سال ۱۴۰۳ همچنان حق عیان متعلق به خانم چایچیان باشد، باید با کارشناسی جدید، مبلغ اجازه تعیین شود.

سوال: آیا هر شخصی می‌تواند چنین قراردادی با همچین مبلغی ببندد؟

پاسخ: بله هر شخصی در هرجای ایران پس از خرید حق عیان زمین وقفی می‌تواند با مبلغ کارشناس شده توسط کارشناس رسمی دادگستری مبلغ اجاره عرصه را به موقوفه پرداخت کند. که تمام آنها در رنج همین مبالغ نسبتاً اندک است. و در طول سال هزاران قرارداد استیجاری اینچنینی در حال انعقاد است.

سوال: آیا فساد و رانتی اتفاق افتاده؟

پاسخ: خیر معامله حق عیان بین یک شرکت خصوصی و یک شخص حقیقی انفاق افتاده و از طرفی متولی موقوفه شخص حقیقی بوده و سازمان اوقاف هیچگونه دخل و تصرفی در اموال موقوفه حسینیه امینی‌ها ندارد. این قرار داد و معامله حتی اگر امروز هم انجام می‌شد باز هم نه رانتی اتفاق افتاد بود و نه فسادی در حال انجام بود. چون همانطور که گفتم سازمان اوقاف هیچ دخل و تصرف و حقی، نه نسبت به موقوفه امینی‌ها دارد و نه صاحب حق عیان زمین موقوفی بوده است.

اشکال وارده: آقای ایمانی این مطلب شما با توییت دو روز پیش شما در برخی جاها دارای تضاد است.

پاسخ: بله رشته توییت قبلی بر اساس اطلاعات ناقص و قدیمی گذشته من بوده و چند نکته اشتباه دارد. سعی کردم با تحقیق و پرس و جو آنها را برطرف کنم و با بیان عامه به تشریح آن بپردازم و البته که بخاطر آن اشکالات متواضعانه عذر خواهی می‌کنم.